Od kogo J. F. Rutherford przejął rok 1925 i jego wyliczenie?
Od kogo J. F. Rutherford przejął rok 1925 i jego wyliczenie?
Rok 1925, obok lat 1914, 1918 i 1975, to bardzo ważna kiedyś data dla Towarzystwa Strażnica i jego prezesa J. F. Rutherforda (1869-1942).
Skąd on ją wziął? Kiedy pojawiło się hasło, z nią związane, to znaczy Miliony ludzi obecnie żyjących nigdy nie umrą?
Czy Sędzia Rutherford sam wymyślił rok 1925 i wyliczenie jego, gdy nic się nie zdarzyło w oczekiwanym roku 1918? Czy ktoś wcześniej pisał o roku 1925?
Na te pytania staramy się odpowiedzieć w naszym artykule.
Pierwsze wzmianki dotyczące roku 1925 pojawiły się po śmierci C. T. Russella (zm. 1916) w książce pt. Dokonana Tajemnica wydanej w połowie roku 1917. Pomimo, że została ona opracowana przez dwóch uczniów C. T. Russella, to jednak została nazwana „pośmiertnym dziełem pastora Russella”. Tom ten, zaliczony do Wykładów Pisma Świętego, skomponowali badacze Clayton J. Woodworth i George H. Fisher (ten opuścił Towarzystwo Strażnica w połowie lat 20. XX w.; zm. 1926).
Czy wspomniane wzmianki z roku 1917, dotyczące roku 1925, pochodziły z zapisków C. T. Russella? Tego nie wiemy.
Jeśli tak, to pomysłodawcą co do roku 1925 był dla J. F. Rutherforda sam C. T. Russell.
Jeśli nie były to sugestie pastora, to kto stał za datą 1925?
Przypomnijmy co napisano o tym, z czego składała się wspomniana książka:
„Częściowo oparli się oni na tym, co o tych księgach napisał Russell, i uzupełnili to innymi komentarzami i wyjaśnieniami. Upoważnieni członkowie zarządu zatwierdzili rękopis do druku...” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 66-67).
J. F. Rutherford chciał nawet przypisać rok 1925 swemu poprzednikowi, ale być może tylko po to, by zjednać sobie wielu uczniów pastora, którzy nie dowierzali Sędziemu i nie miał on ich poparcia. Oto jego słowa z lat 1919-1925:
„Wiele lat temu Pastor Russell wykazał na podstawie Pisma Świętego, że Jeruzalem będzie stolicą świata, w czasie kiedy nastąpi nowa era dla ludzkości, prawdopodobnie od roku 1925, oraz, że z tego centrum naturalnego nasienia Abrahamowego rozchodzić się będzie błogosławieństwo na wszystkie rodziny ziemskie” (Strażnica 15.02 1919 s. 56 [ang. 15.02 1919 s. 6391, reprint]).
Pastor Russell pointed out that the Jubilee cycles instituted by God to be observed by Israel „when they entered into the land” was a period of 3500 years and would expire in 1925 (The Golden Age 16.08 1922 s. 731).
Tłumaczenie: „Pastor Russell wykazał, że cykle jubileuszowe, ustanowione przez Boga, by przestrzegał ich Izrael, »kiedy wszedł do tej ziemi« były okresem 3500 lat i zakończą się w 1925 roku”.
„Brat Russell omawiając przedmiot jubileuszy w Tomie drugim Wykładów Pisma Świętego, wykazał, że ostatni jubileusz miał wejść w pozafiguralny jubileusz, który może być uważany właściwie początkiem poza typu. W typie, rok 1925 miał być zastosowany do Izraela naturalnego” (Strażnica 01.03 1925 s. 72 [ang. 15.02 1925 s. 56]).
Czyżby więc J. F. Rutherford potrzebował autorytetu C. T. Russella dla uzasadniania swej nowej nauki o roku 1925?
Artykuł nasz, prócz tego wstępu, składa się z następujących rozdziałów:
Hal Kaup i ‘jego’ koncepcja dotycząca roku 1925
Dokonana Tajemnica i rok 1925
J. F. Rutherford i ‘jego’ koncepcja dotycząca roku 1925
Hasło Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą!
Hal Kaup i ‘jego’ koncepcja dotycząca roku 1925
W roku
„Liczenie cykli sabatowych rozpoczęło się w chwili wejścia narodu wybranego do ziemi Kanaan. Nie siali oni wtedy ani nie żęli, lecz spożywali stare ziarno. Przytoczony wcześniej cytat mówi o 70 latach jubileuszowych, możemy zatem łatwo obliczyć, kiedy i gdzie miałby się rozpocząć pozafiguralny jubileusz. 50 lat pomnożone przez 70 daje 3500 lat, a ta liczba dodana do daty wejścia Izraelitów do Kanaanu wskazuje na rok 1925, jako na czas początku pozafiguralnego jubileuszu. Istnieje jednak jeszcze inna metoda wskazania tej daty, chyba bardziej właściwa: 19 cykli jubileuszowych obchodzonych w ten niedbały sposób daje 950 lat, a pozostałe 51 cykli 49-cio letnich (ponieważ jubileusze były pominięte) daje 2499 lat. Kiedy dodamy te liczby plus jubileusze otrzymamy 3449 lat, który to okres rozpoczęty wejściem do Kanaanu, kończy się w październiku 1874 roku. (…) To właśnie około tego czasu, w roku 1875 łaska zaczęła wracać do Izraela. Rozumiemy, że 40-letni okres od 1875 do 1915 roku będzie czasem pełnego powrotu niebiańskiej łaski do tego narodu” (artykuł pt. Naród wybrany – jego sabat i jubileusz opublikowany w książce pt. What Pastor Russell Wrote for The Overland Monthly s. 100-101 [art. God's Chosen People – Their Sabbath and Jubilee]; patrz: http://mostholyfaith.com/Beta/bible/OverlandMonthly/overland.asp?xRef=OV99 ).
C. T. Russell nigdy nie napisał skąd, czy od kogo, wziął przytaczaną koncepcję dotyczącą roku 1925.
W roku 1911 do Strażnicy napisał list Hal Kaup (podpisujący się: Your Brother), zafascynowany powyższym artykułem pastora. W związku z tym wysłał C. T. Russellowi swoje opracowanie, które opublikowano w tym czasopiśmie.
Był to obszerny opis koncepcji dotyczącej między innymi roku 1925 (patrz ang. Strażnica 01.03 1911 s. 4778-4780 [reprint]).
Kluczowe zdania z tego opracowania są następujące:
„Jeśli rok
Na tej samej stronie 4779 Hal Kaup pisał też o okresie 3500 lat, które należy dodać do roku 1575 przed Chr. by otrzymać rok 1925.
Równocześnie autorowi nie przeszkadzał wskazany rok 1925 w wyznaczeniu okresu 1000 lat na lata 1875-2875:
„Rok
Widzimy, że jest to mocno sugestywny artykuł, wskazujący rok 1925, jako bardzo ważną datę (sam rok 1925 wymieniany jest w nim 6 razy).
C. T. Russell opublikował cały ten tekst, ale nie zamieścił o nim ani jednej swojej uwagi. Żadnej krytyki i żadnego poparcia.
Jednak zamieszczenie takiego tekstu w Strażnicy zrobiło swoje. Niektórzy czytelnicy zaczęli sami wyciągać wnioski i wydawało im się, że skoro pastor zamieszcza w czasopiśmie informacje o roku 1925, to ma to jego poparcie. W terenie (w zborach) z czasem zrobiło się pewne zamieszanie, o czym donoszą Strażnice w roku 1915 i 1916, po tym gdy minął rok 1914, i nic się nie wydarzyło:
„Moje obserwacje na temat tych sprawozdań są nieco odmienne, a wiecie, że teren, który opracowywałem przez ostatnich osiemnaście miesięcy był dość obszerny. Przypadki ospałości [duchowej – przyp. tłum.], które odnotowałem były rzadkie. Ogólnie rzecz biorąc stwierdziłem, że klasy [zbory] cieszą się dobrym zdrowiem duchowym, a przyjaciele są w pełni przebudzeni. Prawdopodobnie bardziej żywotną kwestią jest sprawozdanie z tego samego terenu, do którego się odnoszę, jakoby twoja myśl była taka, iż Kościół nie będzie zgromadzony zanim nie nastąpi rok 1925. Powiedziano mi, że pewien brat pielgrzym, którego nazwisko nie zostało wymienione, dokonał pewnych obliczeń w tym kierunku, lecz zanim przedstawił je klasom [zborom], przedłożył je tobie, a ty zwróciłeś mu te notatki z twoją aprobatą – tak brzmi ta opowieść. Tak często stwierdzam, że ci przyjaciele zapominają o twoim często powtarzanym zdaniu, że gdybyś miał im do przekazania jakiekolwiek informacje, to mogliby się oni spodziewać, że znajdą takowe w Strażnicy” (ang. Strażnica 01.07 1915 s. 5724, reprint).
„Drogi i umiłowany Pastorze! (...) Pewna siostra, która przybyła z ... opowiedziała nam, że tamtejsze zgromadzenie naucza, iż Kościół nie powinien spodziewać się uwielbienia przed rokiem 1925 i że taki jest Twój pogląd. Wywołuje to w konsekwencji ducha apatii i prowadzi u wielu osób do większego zainteresowania sprawami zawodowymi i światowymi. Niezależnie od tego, czy jest to prawdą, czy nie, ja uważam, że powinniśmy być nieustannie czujni, »obserwować i czekać« z biodrami przepasanymi i zapalonymi lampami, żebyśmy byli gotowi. (...)
Odpowiedz Wydawcy (...) Nie możemy nic na to poradzić, że wielu drogich przyjaciół opowiada, co uczy Strażnica i błędnie przedstawia nasze nauki. Ujmując to jak najdelikatniej, nie zwracają oni wystarczająco wiele uwagi na nasze nauczanie. W innym przypadku wiedzieliby bowiem, że nigdzie na naszych łamach nie ogłaszaliśmy, jakobyśmy czekali na rok 1925, czy jakąkolwiek inną datę. Zgodnie z tym, co jasno wyrażaliśmy w Strażnicy, postępujemy naprzód, a ostatnia z oczekiwanych przez nas dat minęła ponad rok temu. Uważamy, że daty, które podaliśmy, okazały się wystarczająco dobre. Wierzymy, że zakończyły się »czasy pogan«, a Bóg pozwala obecnie pogańskim rządom zniszczyć się wzajemnie, by w ten sposób przygotować miejsce dla Królestwa Mesjasza. Pan nie powiedział, że Kościół zostanie uwielbiony w 1914 roku. Był to nasz domysł, ale pomyliliśmy się” (ang. Strażnica 15.04 1916 s. 5888, reprint).
Widzimy z tego, że jeszcze w kwietniu 1916 roku C. T. Russell wręcz odrzucał rok 1925, gdy był pytany o tę datę przez jedną z czytelniczek Strażnicy.
Mało tego, pisał „nigdzie na naszych łamach nie ogłaszaliśmy, jakobyśmy czekali na rok
Mamy jeszcze kilka pytań co do przytaczanej i cytowanej wcześniej osoby (Hal Kaup).
Czyżby C. T. Russell dopiero zastanawiał się nad trafnością wywodów tego współbrata i pozostawiał swoje sądy na przyszłość, gdy przyjdzie na to odpowiedni czas? Czemu nie komentował jego argumentacji?
Zastanawiające jest to, co by było, gdyby pastor nie zmarł tak rychło?
Czy sam nie sięgnąłby po rok 1925 i jego wyliczenie, gdy minie rok 1914, 1915, 1918 i lata 1920-1921?
W związku z tym, iż nie rozprawił się on ze wspomnianą koncepcją autora listu, nie dziwi fakt, że dziś niektórzy przeciwnicy C. T. Russella zarzucają mu propagowanie roku 1925 i jego czynią pierwszym odpowiedzialnym za tę datę, a nie jego następcę J. F. Rutherforda.
Dokonana Tajemnica i rok 1925
W drugiej połowie roku 1917 zamieszczona została informacja o „roku
There will be no slip-up. (...) As he began his sojourn in the land in the year 2,045 B.C., it follows that the 3,960 years begin to count from 2,035 B.C. 2,035 plus 1,925 equals 3,960. Accordingly Abraham should enter upon the actual possession of his promised inheritance in the year
Tłumaczenie: „Nie będzie potknięcia [pomyłki]. (...) Skoro rozpoczął swój pobyt w tej ziemi w roku 2045 przed Chr., to wynika stąd, że początek 3960 lat liczy się od 2035 roku przed Chr. 2035 plus 1925 równa się 3960. Zgodnie z tym Abraham powinien wejść w faktyczne posiadanie swego obiecanego dziedzictwa w R. P.
To pisano w połowie października roku
Otóż w roku 1917 pierwsze fragmenty o roku 1925 ukazały się w książce pt. Dokonana Tajemnica, którą otrzymali „17 lipca 1917 roku przy stołach w jadalni członkowie rodziny Betel” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 67).
Kiedy zapadła decyzja o napisaniu jej?
Prawdopodobnie już po styczniowych wyborach do zarządu Towarzystwa Strażnica w roku 1917. Nawet zarzucano później J. F. Rutherfordowi, że nie konsultował z całym zarządem (7 osób) wydania tej książki:
„Kiedy brat Russell był prezesem Towarzystwa, decyzje o wydawaniu nowych publikacji podejmował wspólnie z wiceprezesem i sekretarzem-skarbnikiem. Nie konsultowano się w tej sprawie z całym zarządem. Rutherford postępował podobnie. Stąd też po jakimś czasie tych trzech członków prezydium zarządu Towarzystwa podjęło ważną decyzję. Charles Taze Russell napisał sześć tomów BrzaskuTysiąclecia, inaczej Wykładów Pisma Świętego, ale często wspominał o tomie siódmym. »Napiszę siódmy tom, kiedy tylko znajdę klucz«, mawiał, »a jeśli Pan da ten klucz komu innemu, to on go napisze«. Prezydium zarządu Towarzystwa postanowiło, że dwóch Badaczy Pisma Świętego, Clayton J. Woodworth i George H. Fisher, opracują książkę zawierającą komentarze do Objawienia, Pieśni nad Pieśniami i Księgi Ezechiela. Obaj współredaktorzy zgromadzili materiał do tej publikacji z pism brata Russella, a owoc swej pracy wydali jako siódmy tom Wykładów Pisma Świętego, nadając mu tytuł Dokonana tajemnica. Ponieważ zawarto w nim głównie myśli i komentarze C. T. Russella, nazwano go »pośmiertnym dziełem Pastora Russell’a«” (Dzieje Świadków Jehowy w czasach nowożytnych. Stany Zjednoczone Ameryki. Na podstawie Rocznika Świadków Jehowy na rok 1975 s. 35).
Oto jakie fragmenty o roku 1925 zawierało pierwotne wydanie (z roku 1917) książki pt. Dokonana Tajemnica (w późniejszych wydaniach niektóre fragmenty zmieniono):
„Nie ulega wątpliwości, że Szatan wierzył, iż Królestwo Tysiąclecia miało nastąpić w roku 1915; wiedział też niewątpliwie, że na siedm lat przed tą datą miało nastąpić zwolnienie więzów nałożonych na złe duchy. Niech będzie co chce, ale widocznem jest, że założenie Królestwa w Palestynie prawdopodobnie nastąpi w roku 1925, w dziesięć lat później, aniżeli obliczaliśmy początkowo. Siedmdziesiąt jubileuszów, licząc po 50 lat na każdy, upływa w październiku 1925 (B 206) 1 Mojż. 15:1-16; 16:3. W związku z tą sprawą, wskazuje że widzenie Abrahamowe, co do czasu, kiedy otrzyma on Królestwo, miało miejsce dopiero w dziesięć lat po zawarciu Przymierza, czyli w roku 2035 przed Chr. Zwierzęta poświęcone na ofiarę liczyły razem jedenaście lat, co w zastosowaniu proroczem licząc jeden dzień za rok, równa się 3960 lat, czyli długości czasu daty widzenia do R. P. 1925 (Z. ‘07-79). Jasnem jest, że godzina bólów Nominalnego Syonu przypada na Wielkanoc 1918 r. (Zobacz Objawienie 3:14). Będzie to 7 lat przed rokiem 1925. W tym czasie można napewne sądzić, że upadli aniołowie zaatakują umysły wielu osób z nominalnego kościoła, doprowadzając ich do bardzo niemądrego postępowania i sprawią, że osoby te zginą z rąk zbuntowanych mas ludowych, które następnie czeka taki sam los. Obecna wielka wojna światowa jest niewątpliwie dziełem tych złych duchów, a kajzer nie jest tylko jednym władcą, opętanym przez złe duchy, jak to kiedyś wykaże historya. Łuk. 12:56” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 151; por. The Finished Mystery 1917 s. 128);
„To zgadza się dobrze z myślą poprzednio wyrażoną (w Objawieniu 7:3), że wszystkie fazy upadku Babilonu nie prędzej się dokonają, aż upłynie dziesięć i pół roku od jesieni 1914 r.” (jw. s. 213; por. The Finished Mystery 1917 s. 178).
W edycji angielskiej książki pt. Dokonana Tajemnica z roku 1917 występują też dwa fragmenty, których nie zawiera już edycja polska z roku
„Świątnica ta (...) i kapłańskie pokolenie stanowią typ i symbol »przyszłych dóbr« po wojnach rewolucji i anarchii okresu między rokiem
(...) and we therefore expect three and a half years of proscription of the Truth, from the spring of 1918 to the fall of 1921. This will give the Great Company splendid opportunities for martyrdom and allow another three and a half years, to the spring of 1925, for the world to think the matter over, by which time, doubtless, they will be quite ready to listen to the voice that speaketh from Heaven. – Heb. 12:19. (The Finished Mystery 1917 s. 177).
Tłumaczenie: „(...) a zatem możemy się spodziewać, że prawda będzie zakazana przez trzy i pół roku, od wiosny 1918 roku, do jesieni 1921. Da to Wielkiej Kompanii wspaniałą sposobność do męczeństwa i przez kolejne trzy i pół roku do wiosny 1925 roku pozwoli światu przemyśleć tę kwestię, dlatego niewątpliwie będzie on całkowicie gotowy do wysłuchania głosu, który mówi z nieba. – Hebr. 12:19”.
Widzimy, że w cytowanej książce już w roku 1917 przedstawiono pewne wyliczenie roku 1925, czyli do roku 2035 przed Chr. należało dodać 3960 lat i to dawało rok 1925 po Chr. Jest to ta sama kalkulacja, którą później przedstawiono w cytowanej powyżej Strażnicy z 15 października 1917 roku.
Czy ona była później powtarzana przez J. F. Rutherforda? Oczywiście!
Na przykład w roku 1920 w jego broszurze napisano:
„[Rdz] 15:7-21. (...) Jedenaście symbolicznych lat czyli łączny wiek tych stworzeń, wynosi 3,960 dosłownych lat. Zaczynają się one rachować jak wynika z 1 Ks. Mojżeszowej 16:3, »po dziesięciu latach, jako począł Abraham mieszkać z ziemi Chananejskiej« a to, jak chronologja biblijna wykazuje, przypadło 1-go Października 2036 roku przed Chrystusem. 2035 1/4 doprowadza nas do okresu Roku Pańskiego, a 1924 3/4 doprowadza nas do końca 3960 lat. Pełne 1924 lata okresu ery Chrystusowej skończą się 31 Grudnia R. P.
Tak więc, jeśli ta kalkulacja, dotycząca dodania 3960 lat do roku 2035 przed Chr., by otrzymać rok 1925, pochodziła od C. T. Russella, to od niego właśnie J. F. Rutherford ją wziął.
Jeśli zaś wymyślili ją wspomniani współautorzy książki pt. Dokonana Tajemnica, którzy „uzupełnili to innymi komentarzami i wyjaśnieniami”, to im zawdzięcza wyliczenie i datę J. F. Rutherford.
Skąd mogły pochodzić te „inne komentarze i wyjaśnienia”? Jeśli nie pochodziły one od C. T. Russella, to zapewne wymyślone zostały przez redaktorów książki pt. Dokonana Tajemnica lub przepisane zostały z innych niezależnych od Strażnicy publikacji.
J. F. Rutherford i ‘jego’ koncepcja dotycząca roku 1925
J. F. Rutherford przyjął chrzest w Towarzystwie Strażnica w roku 1906 i zaraz potem stał się prominentnym działaczem tej organizacji:
„W roku 1906 Joseph F. Rutherford dał się ochrzcić, a rok później został radcą prawnym Towarzystwa Strażnica” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 67).
Zapewne J. F. Rutherford miał informacje od C. T. Russella oraz z terenu o różnych dywagacjach głosicieli co do dat, w tym o roku 1925. Znał też zapewne cytowaną wcześniej Strażnicę z 1911 roku oraz czasopismo Overland Monthly z roku 1910 z artykułem wspominającym rok 1925. W tym miesięczniku opublikowano przez kilka lat 98 artykułów C. T. Russella i jego zwolennicy je pewnie doskonale znali:
http://mostholyfaith.com/Beta/bible/OverlandMonthly/Overland.ASP
J. F. Rutherford już od roku 1907, będąc prawnikiem organizacji, znany był jako mówca kongresowy (patrz ang. Strażnica 01.10 1907 s. 4066, reprint), co wskazuje, że znał już dobrze nauki C. T. Russella i Towarzystwa Strażnica.
W roku 1915 J. F. Rutherford, jeszcze jako radca prawny organizacji, napisał i wydał w wydawnictwie świeckim książkę w obronie C. T. Russella. Tytuł jej to A Great Battle in the Ecclesiastical Heavens, co Świadkowie Jehowy tłumaczą jako „Wielka bitwa w kościelnych niebiosach”. Bronił w niej on reputacji pastora w związku z cudowną pszenicą, bogactwem, kłopotami rodzinnymi, problemami z kobietami i innymi zarzutami.
W roku 1916, tuż po śmierci, C. T. Russella wszedł on w skład Komitetu Redakcyjnego, a w styczniu 1917 roku został prezesem Towarzystwa Strażnica:
„W ich miejsce członkami Komitetu Redakcyjnego zostali Rutherford i Hirsh, których nazwiska zamieszczono w Strażnicy z 1 grudnia 1916 roku” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 64).
J. F. Rutherford objął stery organizacji w rozpaczliwym momencie dla jej członków:
rok 1914 nie zakończył się zabraniem do nieba i wskrzeszeniem patriarchów oraz nastaniem Królestwa;
rok 1915 również okazał się zawodem;
w roku 1916 umiera prezes;
w roku 1917 rozpoczęła się ‘wojna’ z 4 członkami zarządu, a w roku 1918 Sędzia poszedł do więzienia.
C. T. Russell zostawił wprawdzie po sobie sugestie co do roku 1918, który w jego oczekiwaniach miał zastąpić lata 1914-1915, ale to były nadzieje na bardzo krótki czas. Uwięzienie J. F. Rutherforda i jego współpracowników w roku 1918 nie wskazywało, by Królestwo Boże miało lada dzień zapanować.
Co wtedy następuje?
J. F. Rutherford jeszcze przed pójściem do więzienia (od 7 maja 1918 r.) wymyśla „kampanię milionów”, które nigdy nie umrą (kontynuowaną przez kilka lat):
„1918. Dnia 24 lutego w Los Angeles w Kalifornii po raz pierwszy zostaje wygłoszone przemówienie »Świat się skończył – miliony ludzi z obecnie żyjących mogą nigdy nie umrzeć«; 31 marca w Bostonie w stanie Massachusetts wykład ten nosi tytuł: »Świat się skończył – miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą«” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 719).
„»Kampania milionów«
Do pozyskiwania uczniów przyczyniła się w tamtych czasach także nowa forma pracy – »kampania milionów«. Polegała ona na rozpowszechnianiu 128-stronicowej książki Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą!, rozprowadzanej za 25 centów” (Dzieje Świadków Jehowy w czasach nowożytnych. Stany Zjednoczone Ameryki. Na podstawie Rocznika Świadków Jehowy na rok 1975 s. 54).
Dziwnym zbiegiem okoliczności Sędzia skorzystał ze znanej mu zapewne daty, to znaczy roku 1925 i wyliczenia, które wykorzystywał w latach 1918-
A może J. F. Rutherford należał do osób, które już wcześniej rozpowszechniały informacje o roku 1925, o których wspominały cytowane osoby z lat 1915-1916? Kto wie, czy nie należał do takich ludzi i Sędzia, skoro tak rychło wykorzystał rok 1925?
Oto najważniejsze słowa z jego sztandarowej publikacji i metoda wyliczenia roku 1925. Nie skupiamy się tu na tym co miał przynieść rok 1925, tylko na wskazaniu wyliczeń związanych z okresem 3500 i 3960 lat:
„Proste obliczenie tych lat miłościwych wykazuje nam następujący fakt: Siedemdziesiąt lat miłościwych po pięćdziesiąt lat każde uczyni 3500 lat. Ten okres czasu zacząwszy się od 1575 roku przed Rokiem Pańskim 1-ym z konieczności przywiodły nas do jesieni 1925-go roku, o którym to czasie symbol się kończy a jego wielki antysymbol się zaczyna. Czegóż tedy mamy się spodziewać? W symbolu musiało być kompletne przywrócenie, a zatem wielki antysymbol musi zaznaczyć się początkiem przywrócenia wszechrzeczy. Główną rzeczą, mającą być przywróconą, jest życie ludzkie; a ponieważ Pismo Święte stanowczo powiada, że nastąpi zmartwychwstanie Abrahama, Izaaka, Jakóba i innych mężów starego Zakonu i że oni otrzymają pierwsi łaskę, przeto możemy spodziewać się w roku 1925-ym powrotu tych wiernych mężów Izraela ze stanu śmierci, gdy zostaną wskrzeszeni do życia i przywróceni do doskonałego stanu ludzkiego, oraz uczynieni widzialnymi, legalnymi przedstawicielami nowego porządku rzeczy na świecie” (Miljony ludzi z obecnie żyjących nie umrą! 1920 s. 59-60 [wydanie polonijne, s. 77]).
„[Rdz] 15:7-21. (...) Jedenaście symbolicznych lat czyli łączny wiek tych stworzeń, wynosi 3,960 dosłownych lat. Zaczynają się one rachować jak wynika z 1 Ks. Mojżeszowej 16:3, »po dziesięciu latach, jako począł Abraham mieszkać z ziemi Chananejskiej« a to, jak chronologja biblijna wykazuje, przypadło 1-go Października 2036 roku przed Chrystusem. 2035 1/4 doprowadza nas do okresu Roku Pańskiego, a 1924 3/4 doprowadza nas do końca 3960 lat. Pełne 1924 lata okresu ery Chrystusowej skończą się 31 Grudnia R. P.
Hasło Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą!
Jak wiedzieliśmy, rok 1925 nie był wymysłem J. F. Rutherforda. On jedynie przejął to wyliczenie i tę datę od innych.
A co z chwytliwym hasłem „Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą!”? Czy ten slogan wymyślił Sędzia?
Otóż być może J. F. Rutherford sam je skomponował i zastosował w połączeniu z rokiem 1925, ale jednak są w starej literaturze Towarzystwa Strażnica ślady wskazujące na to, że mógł on wzorować się na pewnej wypowiedzi C. T. Russella z roku 1904.
Oto te słowa pastora, po polsku i angielsku:
„Błogosławieństwa Tysiąclecia będą udziałem nie tylko szesnastu set milionów obecnie żyjących, lecz także pięćdziesięciu tysięcy milionów, którzy poszli do grobów, do więzienia śmierci, z którego Pan nasz Jezus powoła ich, by korzystali ze sposobności Jego Królestwa, jak Sam oświadcza, »Ja mam klucze piekła i śmierci.« – Obj. 1:18” (Nowe Stworzenie 1919 [ang. 1904] s. 409 [w ang. tekście padają dodatkowo słowa „na ziemi” – on the earth]).
These blessings of the Millennial age apply, not only to the sixteen hundred millions now living on the earth, but also to the fifty thousand millions who have gone into the tomb, the great prison-house of death, from which our Lord Jesus will call them forth to those Kingdom opportunities; as he declares, “I have the keys of death and of the tomb.” – Rev. 1:l8 (ang. Nowe Stworzenie 1904, 1915, 1917 s. 335-336).
Warto zauważyć, że C. T. Russell miał prawdopodobnie szerszą obietnicę niż Sędzia, gdyż mówił o 1,6 miliardzie ludzi („szesnastu set milionów”), którzy nie umrą oraz o 50 miliardach ludzi, którzy zmartwychwstaną („pięćdziesięciu tysięcy milionów”).
Widzimy, że fraza „miliony obecnie żyjących” (ang. millions now living) z publikacji C. T. Russella znalazła się w haśle Sędziego:
Miliony obecnie żyjących nigdy nie umrą!(ang. Millions Now Living Will Never Die!).
Prócz tego to Tysiąclecie wymienione w cytowanej książce C. T. Russella nie było odległym czasem, gdyż nauczał on, że ono już świta i w związku z tym owe miliony miały nie umrzeć i połączyć się z pozostałymi miliardami wskrzeszonymi:
„Brzask rozpoczął się od roku 1874
Nie przestawajmy mówić o ciemności nocy i płaczu, którego ona przynosi. Obudźmy się i zauważamy, że Brzask Nowej Ery zaczął już świtać. Od lat czterdziestu jesteśmy już w nim i wiele błogosławieństw otrzymaliśmy, lecz te błogosławieństwa przyszły tak nieznacznie, jak złodziej w nocy, że bardzo mało kto mógł zauważyć ich ważność. Niektórzy zwracali uwagę na fakt, że od roku 1874 znajdujemy się już w brzasku Tysiąclecia. Chronologia biblijna uczy, że sześć tysięcy lat od stworzenia Adama skończyło się, to jest te wielkie sześć dni, tysiąc lat jako jeden dzień, o którym wspomina św. Piotr (2P 3:8). Teraz rozpoczął się wielki siódmy Dzień, także tysiąc lat długi i widzimy już świt jego. Będzie to wspaniały dzień. Nic dziwnego więc, jeżeli brzask jego jest tak znamiennym” (ang. Strażnica 01.12 1916 s. 6013, reprint [ostatni artykuł C. T. Russella]). Patrz też ang. Strażnica 15.11 1904 s. 3460 (reprint).
„Tysiąclecie (Obj. 20:3, 4, 7) rozpoczęło się od roku 1874, wraz z powrotem naszego Pana. Było to około tego czasu, gdy Pastor Russell przyszedł do Chrześcijan z lepszem wyrozumieniem Biblii, »z widzeniem Bożem«” (Dokonana Tajemnica 1925 [ang. 1917, 1927] s. 430).
Była to więc koncepcja (milionów co nie umrą) bardzo bliska oczekiwaniom J. F. Rutherforda, który Tysiąclecie przeniósł na niedaleki rok 1925:
„Tysiąclecie zaczyna się w roku 1925-ym, niedola ludzka zacznie wtedy znikać, choroba i śmierć zginą – oto wieść, jaką rozgłosił za pomocą radjofonu były sędzia J. F. Rutherford” (Strażnica 01.08 1922 s. 228);
„Jak dotąd wskazaliśmy, cykl wielkiego lata miłościwego powinien się zacząć w 1925-ym roku. O tym czasie ziemska postać tego królestwa zostanie rozpoznana” (Miljony ludzi z obecnie żyjących nie umrą! 1920 s. 60);
„Słudzy Jehowy wiązali też pewne nadzieje z rokiem 1925. Uważano, że kiedy w owym roku skończy się cykl 70 prototypowych jubileuszy (70 x 50 lat), licząc od wejścia Izraelitów do Ziemi Obiecanej, rozpocznie się wielki pozaobrazowy Jubileusz, czyli tysiącletnie królowanie Chrystusa Jezusa. Wszakże sprawy potoczyły się inaczej” (Strażnica Rok CV [1984] Nr 16 s. 24-25).
Czy w publikacjach z czasów C. T. Russella były też inne teksty mówiące wprost o milionach, które nie umrą?
Angielski skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica za lata 1879-1919 zawiera w co najmniej pięciu miejscach podhasło Millions Now Living Will Never Die (Index to Watch Tower reprints 1879-1919 1922 s. 6577, 6578, 6587, 6594, 6621). Z tego jeden raz odesłano do publikacji z czasów C. T. Russella, wskazując przez to, jakby to on przede wszystkim wprowadzał naukę o milionach, które nie umrą. Dotyczy to angielskiej publikacji, w której padają słowa: True, there may be childrenand others now living who will continue down through the "great time of trouble” (ang. Strażnica 01.07 1894 s. 1669, reprint). Nie jest to jednak przekonujący tekst.
Kolejne wskazane teksty o ‘milionach’ dotyczą już akcji J. F. Rutherforda. Strażnica ze stycznia 1918 roku zapowiadała taką akcję związaną z wykładami wygłaszanymi przez pielgrzymów na temat „THE WORLD HAS ENDED – Millions now Living may never die!” (ang. Strażnica 01.01 1918 s. 6190, reprint), czyli, jak podają Świadkowie Jehowy, „Świat się skończył – miliony ludzi z obecnie żyjących mogą nigdy nie umrzeć”.
Patrz też ang. Strażnica 01.04 1918 s. 6234-6235, reprint.
Widzimy z powyższego, że J. F. Rutherford, komponując swe sztandarowe hasło o ‘milionach’, częściowo mógł skorzystać ze słów C. T. Russella z jego tomu Wykładów Pisma Świętego. Oczywiście kontynuował naukę pastora mówiącą, że ludzie teraz żyjący doczekają ‘końca’, ale dla swej kampanii skonstruował krzykliwy slogan (związany z rokiem 1925), który go z czasem skompromitował.
Warto zauważyć, że początkowo w omawianym haśle było słowa „mogą nigdy nie umrzeć”, ale z czasem częściej akcentowano frazę „nigdy nie umrą”, co też miało pewnie znaczenie propagandowe:
„1918. Dnia 24 lutego w Los Angeles w Kalifornii po raz pierwszy zostaje wygłoszone przemówienie »Świat się skończył – miliony ludzi z obecnie żyjących mogą nigdy nie umrzeć«; 31 marca w Bostonie w stanie Massachusetts wykład ten nosi tytuł: »Świat się skończył – miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą«” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 719).
Inne zagadnienia związane z rokiem 1925 opisaliśmy w książce pt. Rok 1925 i Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą! (2015) oraz w następujących artykułach:
Kiedy Świadkowie Jehowy porzucili hasło „miliony ludzi obecnie żyjących nigdy nie umrą”?
Czy u Świadków Jehowy rok 2027 powinien zastąpić ich nadzieje roku 1925?
Rok 1925, piwo i kiełbasa od J. F. Rutherforda?
Czy w roku 1925 miał być Armagedon?
Kalendarium
Na zakończenie przedstawiamy skrótowe kalendarium wydarzeń związanych z naszym tematem:
1906 – J. F. Rutherford przyjmuje chrzest w Towarzystwie Strażnica;
1907 – staje się on prawnikiem tej organizacji i mówcą na kongresach;
1910 – C. T. Russell wspomina na łamach czasopisma Overland Monthly rok 1925, choć go nie preferuje;
1911 – C. T. Russell w Strażnicy zamieszcza długi tekst uzasadniający rok 1925, którego autorem jest brat Hal Kaup, a pastor z nim nie polemizuje;
1914 – w oczekiwanym roku 1914 oraz w 1915 nic nie nastąpiło;
1915 – C. T. Russell w Strażnicy zamieszcza list współbrata, który donosi, że rozgłaszany jest przez niektórych rok 1925, z powoływaniem się na pastora;
1916 – C. T. Russell w Strażnicy zamieszcza list głosicielki, który donosi, że rozgłaszany jest przez niektórych rok 1925, z powoływaniem się na pastora;
1916 – 31 października umiera C. T. Russell, a J. F. Rutherford w Strażnicy z 1 grudnia wymieniony jest jako członek Komitetu Redakcyjnego (5 osób);
1917 – w styczniu J. F. Rutherford zostaje prezesem Towarzystwa Strażnica;
1917 – w lipcu wydana zostaje Dokonana Tajemnica, a w niej pierwsze teksty o roku 1925 w czasie prezesury Sędziego;
1917 – w październiku w Strażnicy podano jedno z wyliczeń roku 1925;
1918 – w oczekiwanym roku 1918 nic nie nastąpiło;
1918 – w lutym rozpoczęto „kampanię milionów”, które nie umrą;
1918 – w maju J. F. Rutherford idzie do więzienia;
1918 – pojawiają się kolejne teksty o roku 1925 (ang. Strażnica: 15.06 1918 s. 6279 [reprint]; 01.08 1918 s. 6302 [reprint]; 15.12 1918 s. 6372 [reprint]);
1919 – w marcu J. F. Rutherford wychodzi z więzienia;
1919 – w Strażnicach w latach 1919-1925 przywoływano C. T. Russella jako uczącego o roku 1925;
1920 – J. F. Rutherford publikuje Miljony ludzi z obecnie żyjących nie umrą!(ang. Millions Now Living Will Never Die!), broszurę uczącą o roku 1925.
1920 – w oczekiwanym roku 1920 oraz w 1921 nic nie nastąpiło;
1925 – „Rok 1925 nadszedł i minął, lecz nic się nie zdarzyło” (Strażnica Nr 21, 1991 s. 26).
1930 – po raz ostatni zastosowano wyliczenie roku 1925, ale już zupełnie inaczej interpretowano ten czas i „rok jubileuszowy”:
„Początek wielkiego roku jubileuszowego przypadł na rok 1925 i rok ten zapowiedziany też został w słusznym czasie. Władcy świata nie zwracali jednak uwagi na przykazanie Boże co do »obwołania wolności na ziemi« (3 Mojżeszowa 25:10)” (Światło 1930 t. 1, s. 135-136).
„(...) od roku 1575 przed Chr., dochodzimy do roku 1925 po Chr., kiedy miały się rozpocząć »przyszłe dobra«, to jest to, co rok jubileuszowy zobrazował. I w samej rzeczy konstatujemy od tego czasu wielki ruch wolnościowy, który ogarnął niemal wszystkie ujarzmione narody” (Złoty Wiek 15.06 1930 s. 183).
Na zakończenie składam szczególne podziękowanie za pomoc w tworzeniu tego tekstu J. Romanowskiemu z Warszawy.