Kiedy Świadkowie Jehowy naprawdę zmienili rok powrotu Chrystusa? (cz. 4)
Kiedy Świadkowie Jehowy naprawdę zmienili rok powrotu Chrystusa? (cz. 4)
W trzeciej części tego artykułu zamieściliśmy następujące rozdziały:
Lata 1931-1932 i stałe występowanie nauki o obecności Chrystusa od roku 1878 i 1914
Lata 1933-1934 i ostatnie teksty o obecności Chrystusa od roku 1874 oraz kolejne o roku 1914
Rok 1935 i zmiana chronologii dotyczącej stworzenia Adama w roku 4128 przed Chr.
Rok 1937 i zamieszanie wśród polskich Świadków Jehowy!
Rok 1939 i zmiana podtytułu Strażnicy
Lata 1940-1942 i ciągłe wydawanie i rozprowadzanie publikacji z nauką o „obecności” Chrystusa od roku 1874
Rok 1943 i książkowe uzasadnienie powrotu Chrystusa oraz krytyka wierzących w obecność Pana od roku 1874
Rok 1944 i kolejne korygowanie chronologii
W tej zaś ostatniej części zamieszczamy kolejne rozdziały:
Lata po roku 1950 i wspominanie dawnej nauki o powrocie Chrystusa w roku 1874
Różne lata wyznaczane dla rozpoczęcia się „obecności” Chrystusa: 1874, 1875, 1878
„Przygotowanie drogi przed Jehową” i związek tych słów z przyjściem Chrystusa do świątyni w roku 1918
Znaki potwierdzające obecność Chrystusa od roku 1874 i 1914
Kalendarium wydarzeń i oczekiwań
Lata po roku 1950 i wspominanie dawnej nauki o powrocie Chrystusa w roku 1874
Po roku 1950 już tylko we wspomnieniach Towarzystwa Strażnica mowa jest o powrocie Chrystusa w roku 1874, jako własnej wcześniejszej nauce (nie wspomina się o obecności od roku 1875 i 1878). Niestety nie podaje się konkretnie, od kiedy nauka ta została zmieniona. Odpowiedzialność za starą naukę oraz wiarę w nią zrzuca się na N. Barboura (który ten rok zaszczepił pastorowi), C. T. Russella oraz „badaczy Pisma Świętego”, a nie również na Świadków Jehowy.
Oto spis publikacji, które wymieniają rok 1874 w kwestii powrotu Chrystusa:
Nowożytna historia świadków Jehowy ok. 1955 cz. I, s. 8-9, 12 (ang. Strażnica 01.01 1955 s. 6, 8);
Wykwalifikowani do służby kaznodziejskiej 1957 [ang. 1955] cz. IV, s. 44-45, 47;
Jehovah’s Witnesses in the Divine Purpose 1959 s. 15, 23, 37;
God’s Kingdom of a Thousand Years Has Approached 1973 s. 187, 228;
Man’s Salvation out of World Distress at Hand! 1975 s. 287;
Strażnica Rok XCVI [1975] Nr 21 s. 16-17;
Dzieje Świadków Jehowy w czasach nowożytnych. Stany Zjednoczone Ameryki. Na podstawie Rocznika Świadków Jehowy na rok 1975 s. 5 (wydane po polsku na początku lat 90. XX w.; tekst ang. jw. 1975 s. 37);
Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 47, 133, 631-632;
Królestwo Boże panuje! 2014 s. 50;
Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2018, 2020 [zamieszczony na płycie Watchtower Library], hasło Daty o znaczeniu proroczym – „1874: niegdyś uważany za początek obecności Chrystusa: jv46-47, 133,
Ciekawe jest to, że powyższy skorowidz nie zawiera odsyłacza do najnowszej, powyżej wymienionej książki z roku
Różne lata wyznaczane dla rozpoczęcia się „obecności” Chrystusa: 1874, 1875, 1878
Chociaż przez wiele lat rok 1874 był główną datą rozpoczęcia się „obecności” Chrystusa, to jednak C. T. Russell i później J. F. Rutherford podawali też inne daty. Jedne oparte na innym kalendarzu (tak w przypadku roku 1875), inne wyliczane z odmiennego typu chronologii lub wynikające z jakichś innych wydarzeń (tak w przypadku roku 1878).
C. T. Russell i rok 1874 oraz 1875
C. T. Russell podawał w swoich wyliczeniach dwie daty „obecności” Chrystusa. Najczęściej pisał o roku 1874, nie dodając żadnych uwag. Tak robił dziesiątki, a nawet setki razy. Ale gdy jego główne obliczenia nie pokrywały się w pełni z innymi kalkulacjami, wtedy różnice próbował usprawiedliwiać odmiennymi kalendarzami, biblijnymi czy dzisiejszymi, lub innym początkiem roku u Izraelitów (różne miesiące w różnych okresach historii). Oto jego najważniejsze teksty, zawierające obie daty oraz usprawiedliwienie dla różnych dat:
„Podwójne świadectwo Zakonu i Proroctwa upewnia nas, że błąd nie mógł zakraść się, i przeto twierdzimy, iż r. 1875 (począwszy od Października, R. P. 1874) jest właściwą datą rozpoczęcia się Restytucyi i obecności naszego Pana, którego niebiosa obejmowały do owego czasu” (Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 215).
„Przez wiarę serc naszych siedzimy już przy stole Pańskim i przy samym Mistrzu, stosownie do obietnicy (Łuk. 12:37), a sam Pan przychodzi i usługuje nam. To wesele wiary w kosztowne prawdy, objawione nam w ciągu okresu żniwa, zaczęło się w roku 1875, przy końcu 1335 dni (Dan. 12:12), na początku przygotowania do żniwa, i jest błogosławieństwem przepowiedzianem przez proroka, słowami: »Błogosławiony, kto doczeka adojdzie do tysiąca trzech set trzydziestu i pięciu dni.«” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 216).
„Rok według rachuby żydowskiej zaczyna się w październiku; dlatego październik 1874 roku był właściwie początkiem 1875 roku” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 131).
Trzeba tu dodać, że w nauce Russella istniał również rok 1878 i to w związku z „obecnością” Chrystusa, choć data ta była specyficznie interpretowana. Oto cytowana w roku 1920 wypowiedź pastora z roku 1907:
„Pamiętajmy, że tylko w jednem miejscu Pismo Św. mówi o zamknięciu drzwi, a mianowicie w przypowieści o mądrych i głupich pannach. A powiedziano tam, że przyszedł Oblubieniec. Stosujemy to do roku 1878 i na to zwrócono uwagę mądrym pannom: »Oto Oblubieniec« – nie powiedziano: oto Oblubieniec nadchodzi, lecz oto Oblubieniec, dla zaznaczenia Jego obecności; a wówczas wszystkie panny wstały i oczyściły swoje lampy, a jedne z nich miały olej w swych naczyniach, jak również w swych lampach” (Strażnica 01.02 1920 s. 47; por. Co kaznodzieja Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania 1947 [ang. 1917] s. 51). [W ang. wersji Co kaznodzieja Russell... w tym fragmencie jest rok 1874]
J. F. Rutherford i rok 1874, 1875 oraz 1878
O ile C. T. Russell jakby równoważnie stosował lata 1874 i 1875, to J. F. Rutherford zestawiał je obok siebie, pisząc czasem rok 1874 „lub” 1875. Tak zaczął uczyć on od roku 1925. Z czasem często stosował już sam rok
Być może była w tym chęć odróżnienia się od reszty badaczy Pisma Świętego, którzy oderwali się od Towarzystwa Strażnica. Oni raczej stosowali zawsze rok 1874 (rok 1878 nie występuje u nich jako rok „obecności Chrystusa”).
Można przypuszczać, że te wszystkie daty zaczęły się J. F. Rutherfordowi mieszać, gdyż bywało, iż w jednym roku, w różnych publikacjach, stosował on rok 1874, 1875 i 1878. Jak to przyjmowali ówcześni jego głosiciele? Tego dziś nie wiemy. Poniżej przedstawiamy wykaz różnych dat „obecności” Chrystusa.
Rok 1874 i (lub) 1875
„Według proroctwa i chronologii biblijnej, czas wtórej obecności naszego Pana powinien rozpocząć się z końcem 1874 lub z początkiem roku
„Według chronologji i proroctw Pisma Św. powrót naszego Pana nastąpił w końcu roku 1874 lub na początku 1875. Obecność Jego oczywiście jest niewidzialna dla ludzi. Nie mogę teraz przytoczyć dowodów obecności Pańskiej, stwierdzam tylko, że on jest obecny od roku
„Pan Jezus mówił o sposobie swego powrotu i przypodobał go do słońca, wschodzącego na wschodzie i świecącego aż na zachód. Było to około roku 1874, lub na początku roku 1875, że słońce poczęło się ukazywać; to jest wtóra obecność Pańska w tym czasie była spostrzeżona. (...) Około początku roku 1874 Bóg rozpoczął wypowiadać poselstwo prawdy do tych, którzy byli na straży i w ten sposób rozpoczął powołanie i zgromadzanie ich razem. To było uczynione przez światłość wtórego przyjścia Pańskiego, które przyświecało na Jego słowo i oświecało umysły Jego świętych” (Pojednanie 1928 s. 254).
„Pan Jezus mówił o sposobie swego powrotu, i przyrównał go do słońca, wschodzącego na wschodzie i świecącego aż na zachód. Było to około 1874 lub na początku 1875, że słońce rozpoczęło pokazywać się. Można tak powiedzieć, że wtóra obecność Pańska została wtedy zauważona” (ang. Strażnica 15.04 1928 s. 119).
„To było w czasie wczesnego brzasku obecności Pana około 1875, która odświeżając prawdy rozpoczęła przyprowadzać lud Boży” (ang. Strażnica 01.09 1928 s. 260).
Ten sam tekst: I.B.S.A. Year Book 1929, tekst do rozważań na 22 kwietnia 1929 r.; I.B.S.A. Year Book 1930, tekst do rozważań na 22 kwietnia 1930 r.
Patrz też ang. Złoty Wiek 09.01 1929 s. 252.
„Z nastaniem wtórego przyjścia Pana, około 1875, nastąpiła zmiana działalności. Tam się rozpoczęło przywracanie prawdy” (Strażnica 01.11 1930 s. 326 [ang. 01.09 1930 s. 261-262]).
„Wtóra obecność Jezusa Chrystusa zapoczątkowała się około 1875, gdy on rozpoczął »przygotowywać drogę przed Panem«. Naonczas byli tacy, którzy miłowali Boga i którzy wyglądali przyjścia Chrystusowego” (Strażnica 15.12 1930 s. 372 [ang. 15.10 1930 s. 308]).
„Praca, która rozpoczęła się w dniu Pięćdziesiątnicy, została ponownie podjęta i kontynuowana po rozpoczęciu drugiej obecności Pana, około roku 1875 n.e., w celu doprowadzenia Kościoła do jedności wiary i poznania Chrystusa Jezusa” (I.B.S.A. Year Book 1931, tekst do rozważań na 7 kwietnia 1931 r.).
Trzeba tu dodać, że jeszcze w roku 1925 Rutherford uważał, iż wraz z powrotem Chrystusa w roku 1875 rozpoczęło się już Tysiąclecie:
„Mierząc zgodnie z tym, co zostało już definitywnie i wyraźnie ujawnione, pewne jest, że okres Tysiąclecia miał się rozpocząć w roku 1875. Nie możemy jednak oczekiwać, że wszystko nastąpi na początku. Plan Boży jest progresywny oraz majestatycznie i w sposób uporządkowany zmierza do końca” (ang. Złoty Wiek 14.01 1925 s. 250, artykuł pt. The Millennium, tekst przemowy radiowej J. F. Rutherforda, jw. s. 249-254).
Rok 1878
„Badacze Pisma Świętego widzą w Samuelowej pracy coś w podobieństwie do tego, co było uczynione we wcześniejszych dniach Pańskiej parousia – od 1878 roku i nadal, możebnem do roku
„Dowodem biblijnym jest to, że druga obecność Pana Jezusa Chrystusa rozpoczęła się około roku 1878. Dowód ten jest szczegółowo opisany w broszurze zatytułowanej Powrót naszego Pana” (ang. Złoty Wiek 24.12 1930 s. 218).
„Pismo Św. dowodzi, że wtóra obecność Pana Jezusa Chrystusa rozpoczęła się w przybliżeniu około 1878 roku Pańskiego” (Strażnica 15.12 1931 s. 383 [ang. 15.09 1931 s. 283]).
„Od roku tysiąc osiemset siedemdziesiątego ósmego do tysiąc dziewięćset osiemnastego pomazany lud Boży na ziemi był pod zwierzchnictwem Jezusa Chrystusa, obecnego Pana, i zajmował się dziełem głoszenia poselstwa prawdy, umożliwiając otrzymanie znajomości tym, którzy jej szukali” (Strażnica 15.01 1932 s. 28 [ang. 15.10 1931 s. 314]).
Jeśli chodzi o rok 1914, to „obecność” Chrystusa nie była po roku 1935 zmieniana na inne lata, a jedynie zmieniano miesiące i dni końca „czasów pogan”, które równocześnie wskazywały na czas powrotu Pana.
Co ciekawe Russellowi ta zmiana „o jeden rok” (z 1874 r. na 1875) niby w niczym nie przeszkadzała, choć w innych swych publikacjach czynił całkiem inne zastrzeżenia w tej kwestii:
„Gdybyśmy dodali jeden rok (...) Każdy łatwo pojmie, że taka zmiana popsułaby od razu całą zgodność tej równoległości. Gdybyśmy natomiast ujęli jeden rok w Chronologicznych obliczeniach, to zamieszanie byłoby tak samo wielkie...” (Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 272).
„Harmonia proroczych okresów stanowi jeden z najmocniejszych dowodów poprawności naszej chronologii. Zazębiają się one jak tryby doskonałej maszyny (…) zmiana chronologii choćby o jeden rok zniszczyłaby całą harmonię” (ang. Strażnica 15.08 1904 s. 3415 [reprint]).
„Przypominamy wam znowu, że słabe punkty chronologii zostały uzupełnione różnymi proroctwami, które się z nimi zazębiają w tak znaczący sposób, że wiara w Chronologię staje się prawie wiedzą, iż jest ona poprawna. Zmiana jednego roku zakłóciłaby harmonię pięknych paraleli...” (ang. Strażnica 01.10 1907 s. 4067 [reprint]; te same słowa patrz ang. Strażnica 15.12 1913 s. 5368 [reprint]).
Również po śmierci pastora Rutherford przywoływał jego słowa o „jednym roku”, choć sam zmieniał lata „obecności Chrystusa” kilka razy (1874, 1875, 1878, 1914):
„Wiele lat temu Pastor Russell rozważał gruntownie to wszystko i oświadczył w artykule, który niedługo przedrukujemy, że zmiana o jeden rok zburzyłaby cały system chronologiczny” (Strażnica 01.08 1922 s. 236 [ang. 15.06 1922 s. 187]).
„Przygotowanie drogi przed Jehową” i związek tych słów z przyjściem Chrystusa do świątyni w roku 1918
W roku 1922 Towarzystwo Strażnica wymyśliło inny rodzaj przyjścia Chrystusa. Było to przybycie Pana do jego świątyni w roku 1918 (wraz z Jehową). Przed tym przyjściem odbyło się tak zwane „przygotowanie drogi przed Jehową”. Interesujące jest to, że ono właśnie rozpoczynało się według kilku publikacji w różnych latach. W rachubę wchodzi rok 1874, 1875, 1878 i 1879 (później też 1914 r.). Są to w pierwszych trzech przypadkach te same lata, które wyznaczały „obecność” Chrystusa, a w czwartym przypadku, to rok rozpoczęcia wydawania Strażnicy, „Zwiastuna obecności Chrystusa”.
Oto tekst o wprowadzeniu w roku 1922 nauki o przyjściu Chrystusa do świątyni w roku 1918:
„Przyjście Chrystusa do świątyni w roku 1918 było całkiem nieoczekiwane, nawet przez jego poświęconych wiernych naśladowców. W owym czasie prawda o jego przyjściu do świątyni, była wpierw spostrzeżona przy pomocy Pism, i wypełnieniu się proroctw po tym wydarzeniu, a mianowicie w roku
Ta ‘nowa nauka’ z roku 1922 polegała na zmianie daty ‘przyjścia’. Rok 1878 wymieniono na rok 1918:
„W dniach 5-13 września 1922 roku odbyło się w Cedar Point (Ohio) drugie zgromadzenie Międzynarodowych Badaczy Biblii, wówczas to dzięki świętemu Słowu i duchowi Bożemu oraz Jego organizacji świątynnej owym namaszczonym »dzieciom« Większego Izajasza naprawdę otworzyły się oczy na to, że Jehowa jest obecny w swej duchowej świątyni, ale nie od roku 1878, lecz od znacznie krótszego czasu. (...) Jehowa Bóg jest w swej duchowej świątyni od roku
W przypisie do tego fragmentu podano:
„Zobacz wydaną przez Towarzystwo Strażnica publikację pt. »Nadszedł czas« (tytuł angielski »The Time Is at Hand« (...) strony 218-247), gdzie wyłuszczono ówczesny pogląd na znaczenie roku
Po wprowadzeniu tego przyjścia Chrystusa do świątyni po prostu rozmnożyły się u Świadków Jehowy powroty Pana, bo było ich przez wiele lat aż trzy:
„Po roku 96 n.e. Jezus nie ‘przyszedł’ w dostrzegalny sposób, dopóki w roku 1914 nie wstąpił na tron (...). Potem w ramach spełnienia proroctwa z Księgi Malachiasza 3:1 ‘przyszedł’ ponownie w roku 1918, gdy wkroczył do świątyni Jehowy (...). W niedalekiej przyszłości ‘przyjdzie’ raz jeszcze, »gdy wywrze pomstę...«” (Strażnica Nr 7, 1989 s. 11-12).
„Przychodzi raczej w tym sensie, że zaczyna zwracać szczególną uwagę na ludzkość lub na swoich naśladowców, między innymi po to, by ich osądzić. W ten właśnie sposób przyszedł w roku 1914, kiedy wstąpił na tron i zaczął być obecny jako Król (...). W roku 1918 przyszedł w charakterze posłańca przymierza i zaczął sądzić tych, którzy podawali się za sług Jehowy (...). Natomiast podczas Armagedonu przyjdzie wykonać wyrok na wrogach Jehowy...” (Strażnica Nr 5, 2004 s. 16).
Ta nauka o przyjściu Chrystusa do swej świątyni w roku 1918 została kolejny raz zmieniona w Strażnicy w roku 2013:
„Aby to ustalić, w roku 1914 Jezus rozpoczął inspekcję duchowej świątyni. Przegląd ten i dzieło oczyszczania obejmowały pewien okres – od roku 1914 do początków roku 1919 [3]” (Strażnica 15.07 2013 s. 11).
„[3] Jest to zrewidowane zrozumienie. Wcześniej sądziliśmy, że inspekcja Jezusa odbyła się w roku
„Przygotowanie drogi przed Jehową”
Wróćmy do okresu poprzedzającego przyjście Pana do swej świątyni w roku 1918.
Zauważmy, że wspomniane „przygotowanie drogi przed Jehową” (nauka ‘korygowana’ w roku 1929) zaczynało się dla Chrystusa, według różnych publikacji, w odmiennych latach: 1874, 1875 lub 1878 (także 1879, 1914). Wcześniej, od czasów C. T. Russella, okres ten zwano „dniem przygotowania” i łączono z latami 1799-1914 (patrz poniżej). Oto tekst na temat korekty tej wykładni z roku 1929 i wcześniejszy fragment z roku 1928:
„Błyskawice Jehowy jasno pokazują, że okresy czasu wymienione w Piśmie Świętym jako »dzień jego przygotowania« i czas »przygotowania drogi przed Panem« nie są takie same. We właściwym czasie Bóg posyła swego umiłowanego Posłannika, aby przygotował drogę przed nim (Mal. 3: 1). Okres ten rozpoczął się około 1878 roku i trwał do 1918 roku, i wtedy się skończył. Następnie okres nazwany jako »dzień jego przygotowania«, jak opisano przez innego proroka, zaczął się i wciąż trwa (Nah. 2: 3)” (ang. Strażnica 01.11 1929 s. 323).
Do tego czasu identyfikowano ze sobą „dzień przygotowania” i „przygotowanie drogi przed Jehową”, a po nowemu, jak widać, rozdzielono oba okresy:
„Okres czasu od roku 1875 aż do roku 1918, jest określony jako »dzień przygotowania« Bożego. W tym okresie czasu Chrystus, wielki Posłaniec niebiański i jako Kapłan Najwyższego Boga, przygotowywał drogę przed Jehową, a kiedy zgromadzanie zostało dokonane, tedy nagle przyszedł do swojej świątyni. (Mal. 3:1) Świątynia stanowi się z pomazańców Bożych” (Pojednanie 1928 s. 255-256).
We wcześniejszej publikacji wskazano na inny czas:
„Od roku 1874 do 1914, perjod 40 lat, był to dzień przygotowania Pańskiego” (Powrót naszego Pana 1925 s. 34).
Natomiast jeszcze wcześniejsze publikacje uczyły o latach 1799-1914:
„»KoniecCzasu«, okres stu piętnastu (115) lat, od roku 1799 do roku 1914 jest szczególnie zanotowany w Piśmie Świętym. »DzieńPrzygotowania« jest inną nazwą daną temu samemu okresowi...” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 15).
„Wierni słudzy widzą nie tylko fakty, ale także urzeczywistnienie się tych proroctw, mając wiele dowodów, że się znajdują w czasie »ostatecznych dni«. Dalsze badanie i przystosowanie prorockich liczb, okażą nam, że od roku 1799 znajdujemy się w ostatecznym czasie, i że ten czas nazywa się »dniem przygotowania«.” (Co mówi Pismo Święte o powrocie naszego Pana? – Jego parousia, epifania i apokalupsis 1920, 1923 [ang. 1900, 1914] s. 8).
Oto najróżniejsze teksty o tym „przygotowaniu drogi”, z różnymi datami dla tego okresu:
„Dowód Pisma Świętego świadczy, że okres przygotowania drogi Pańskiej miał swój początek od czasu obecności Chrystusa, i trwał do czasu aż Pan przyszedł do swej świątyni” (Strażnica 01.05 1929 s. 133 [ang. 15.02 1929 s. 53).
„Ustalając że okres 1335 musi się zakończyć z błogosławionym czasem dla ludu Bożego, to jednak nic takiego nie podpiera faktu że ono się wypełniło w roku 1874, pomimo iż ta data wskazuje na obecność Pana i rozpoczęcie dzieła przygotowania drogi przed Jehową” (Strażnica 15.02 1930 s. 57 [ang. 15.12 1929 s. 376).
„Wtóra obecność Jezusa Chrystusa zapoczątkowała się około 1875, gdy on rozpoczął »przygotowywać drogę przed Panem«. Naonczas byli tacy, którzy miłowali Boga i którzy wyglądali przyjścia Chrystusowego” (Strażnica 15.12 1930 s. 372 [ang. 15.10 1930 s. 308]).
„Okres czasu, określony jako »przygotowanie drogi przed Jehową«, rozpoczął się około roku 1878. Znamionuje to czas w którym duchowi Izraelici poczęli być wyprowadzani z Babilonu pod kierownictwem przywracanych i oznajmianych im prawd. Światło prawdy, dotyczące wtórego przyjścia Jezusa Chrystusa, rozpoczęło być naonczas rozumiane” (Strażnica 15.01 1931 s. 20 [ang. 15.11 1930 s. 340]). Patrz też Strażnica 01.03 1935 s. 68.
„W okresie od około 1875 do 1918 roku Chrystus, wielki Wysłannik nieba, ten, który jest Kapłanem Wielkiego Boga, przygotowywał drogę przed Jehową; a następnie, po zakończeniu przygotowań, nagle i natychmiast przyszedł do świątyni” (ang. Strażnica 01.10 1934 s. 299).
„W roku 1878 Pan Jezus poświęcił szczególną uwagę swym wyznawcom na ziemi, a od tego czasu, aż do roku 1918, w tym okresie dokonano pracy przygotowania drogi przed Panem Jehową...” (Jehovah 1934 s. 264).
Patrz też Strażnica 01.08 1933 s. 228 (ang. 01.06 1933 s. 164).
Pojawiła się też inna data dla tego „przygotowania”, a mianowicie rok 1879, gdy rozpoczęto wydawanie Strażnicy:
„Jehowa Najwyższy, Król wieczności, właściwie został poznany przez jego kościół po przyjściu Pana do swojej świątyni. Wierni poczęli wówczas zrozumiewać, że ‘przygotowanie drogi przed Jehową’ obejmuje okres czasu od roku 1879 do 1918; dalej, że Pan w roku 1918 po strąceniu szatana z nieba przyszedł do swojej świątyni i że od tego czasu do Armagedonu trwa »dzień zbrojenia«. (Nahuma 2:3)” (Światło 1930 t. I, s. 53).
Te same słowa patrz Strażnica 15.03 1939 s. 91 (ang. 15.03 1938 s. 92).
„Około R. P. 1879 Jezus Chrystus rozpoczął dzieło »przygotowania drogi przed Jehową«, a dzieło to postępowało aż do 1918, gdy Pan »znagła przyszedł do świątyni« (Malachjasza 3:1)” (Strażnica 15.03 1931 s. 69 [ang. 01.01 1931 s. 5]).
Trzeba tu dodać, że owo „przyjście do świątyni” nie miało na początku (od roku 1922) tak pewnego wyznaczonego roku 1918. Pisano kiedyś następująco, mając pewne wahania:
„Wierzymy przeto, że dzień przygotowania skończył się roku 1914, oraz że w roku 1918 lub koło tego, Pan przyszedł do swojej Świątyni. To przyjście do świątyni było sądem. (...) Sąd ten ma być na Kościół prawdziwy, jako też na systemy nominalne” (Strażnica 01.12 1922 s. 366).
„Kiedy Pan przyszedł do Swej świątyni w r. 1918 (według teraźniejszego obliczenia w r. 1917) to z ową chwilą rozpoczął się sąd. Czy tedy święci o tem rozumieli czy nie, to jednak prawdziwie miłujący Pana poszli z obwieszczaniem poselstwa” (Strażnica 01.09 1926 s. 261).
„Gdy Chrystus Jezus, wielki Sędzia, zapoczął sąd w roku 1918 lub około tej daty, stali przed nim tacy, co zawarli przymierze czynienia woli Bożej...” (Strażnica 15.02 1938 s. 53 [ang. 15.12 1937 s. 373]).
„Wierzymy więc, że dzień przygotowania skończył się w roku 1914; a w roku 1918 lub gdzieś około tego czasu Pan przyszedł do swej świątyni. To przyjście do świątyni nastąpiło ze względu na sąd, gdyż sąd musi się najpierw zacząć od domu Bożego” (Strażnica Nr 4, 1967 s. 7; patrz też Jehovah’s Witnesses in the Divine Purpose 1959 s. 101).
Widzimy z tego, że różne daty, związane z „obecnością” Chrystusa, wyznaczały Świadkom Jehowy też odmienny czas dla rozpoczęcia „przygotowania drogi przed Jehową”. Ono zaś miało zakończyć się w roku 1918 przyjściem Jezusa i Jehowy do swej świątyni.
Oczywiście w kolejnych latach skrócono owo „przygotowanie” do trzech i pół roku i rozpoczęcie jego umieszczono w roku
„Zanim Pan Jezus przyszedł do świątyni, najpierw uskutecznił dzieło ‘przygotowania drogi przed Jehową’ (Malachiasza 3:1). Osadzony na tronie Król Boży przyszedł do świątyni w tym samym odstępie czasu, który odpowiada jego przedstawieniu się Żydom. Wszystkie odnośne wiersze Pisma Św. i fakty pokazują, że to przyjście do świątyni wzięło miejsce trzy i pół roku po osadzeniu Chrystusa Jezusa na tronie, mianowicie w roku
Później znów zmieniono datę zakończenia „dnia przygotowania”:
„Wierzymy więc, że dzień przygotowania skończył się w roku 1914; aw roku 1918 lub gdzieś około tego czasu Pan przyszedł do swej świątyni. To przyjście do świątyni nastąpiło ze względu na sąd, gdyż sąd musi się najpierw zacząć od domu Bożego” (Strażnica Nr 4, 1967 s. 7; patrz też Jehovah’s Witnesses in the Divine Purpose 1959 s. 101).
Jak widać, tylko ten ostatni okres (związany z 1914 r.) można jakoś ustawić chronologicznie w stosunku do poprzednich „przygotowań”. Inne zaś daty były bez ładu podawane, raz jedne, raz inne. Wreszcie, jak pisaliśmy powyżej, w roku 2013 połączono „obecność” Chrystusa z Jego przyjściem do świątyni i wskazano rok 1914 dla obu tych wydarzeń (odrzucono 1918 r.).
Mało tego, Świadkowie Jehowy w swym nauczaniu powrócili do tego „przygotowania drogi” („oczyszczenia” Ml 3:1) od czasów C. T. Russella i to on wraz ze współpracownikami mieli być owym „posłańcem”, a nie Chrystus:
„W latach poprzedzających rok 1914 Charles Russell i jego współpracownicy działali jako »posłaniec«, który miał ‛oczyścić drogę’ przed ustanowieniem mesjańskiego Królestwa (Malach. 3:1)” (Czyste wielbienie Jehowy – nareszcie przywrócone! 2019 [ang. 2018] s. 127).
Te wszystkie przybycia Chrystusa: „obecności”, przyjścia do świątyni oraz nadejścia w Armagedonie można zsumować, podając dwa zdania napisane przez Towarzystwo Strażnica:
„Pilnie wyczekując drugiego przyjścia Jezusa Świadkowie Jehowy podawali przypuszczalne daty, które później okazały się błędne. Z tego powodu niektórzy nazywają ich fałszywymi prorokami” (Przebudźcie się! Nr 4, 1993 s. 4).
Na zakończenie dodajmy, że był czas (pod koniec lat 20. XX w.), gdy Towarzystwo Strażnica uczyło nawet o czterech przyjściach Chrystusa, a nie tylko o trzech, jak podaliśmy powyżej (patrz Strażnica Nr 7, 1989 s. 11-12; Strażnica Nr 5, 2004 s. 16) i to był ewenement na skalę światową. Było to przyjście rozłożone na cztery okresy: rok 1874, 1914, 1918 i przybycie w Armagedonie:
„W celu umożliwienia badaczowi aby mógł łatwiej i w zupełności zrozumieć dowód wtórej obecności Pańskiej, dlatego czas Jego przyjścia jest tu podzielony na oddzielne okresy, mianowicie: (1) Dzień przygotowania, (2) koniec świata, (3) przyjście do swej świątyni, i (4) Armagieddon” (Stworzenie 1928 [ang. 1927] s. 329).
„Dowody biblijne świadczą, że okres Jego obecności, czyli dzień przygotowania Pańskiego, rozpoczął się w roku 1874; i trwa nadal. Zatem wtóre przyjście Pańskie rozpoczęło się w roku 1874; owa data, a także rok 1914 i rok 1918, są szczególnie zaznaczającemi się datami pod względem Jego przyjścia” (jw. s. 328).
„Z Jego przyjściem w r. 1914 zewnętrzne wypadki, czyli fizyczne fakta, które były okazane przy wypełnieniu się proroctwa, były tak jasne i jawne, że wszyscy ci, którzy badali słowo Boże i mieli pragnienie zrozumieć je, mogli zrozumieć, bez względu czy oni byli poświęceni Panu lub nie” (jw. s. 329).
„Musiał także nadejść czas, w którym Jezus Chrystus miał przyjść do swej świątyni, a to w celu porachunku ze swymi naśladowcami. Dowody biblijne popierają wniosek, że przyjście Jego do świątyni zaznaczyło się w roku
„Lecz gdy to świadectwo będzie uzupełnione, jak Jezus powiedział, to wtedy nadejdzie ostateczny koniec, który się zaznaczy największym uciskiem (...) Bez wątpienia, że to jest ten sam czas, o którym Pan mówił, gdy rzekł: »Oto idzie z obłokami, i ujrzy go wszelkie oko, i ci, którzy go przebili; i narzekać będą przed nim wszystkie pokolenia ziemi«. – Obj. 1:7. (...) Biblia, i otaczające świadectwo w wypełnieniu się tejże, co jest nazwane fizycznymi faktami, dowodzi, że wtóre przyjście Pańskie datuje się od roku 1874; że od tej daty aż do roku 1914 był: »dzień przygotowania« Bożego; że od roku 1914 Pan Jezus Chrystus objął władzę i strącił Szatana z nieba; że w roku 1918 Pan przyszedł do swej świątyni; że obecnie świadectwo jest wydawane całemu światu, które oznajmuje dobrą nowinę o Królu i Jego królestwie, i że gdy ono będzie uzupełnione, to nastąpi takie zademonstrowanie mocy boskiej, że wszyscy ludzie ziemscy poznają, że Bóg działa przez swego Króla, którego On posadził na swym tronie. To będzie wypełnienie się proroctwa Jezusowego przytoczonego powyżej” (jw. s. 362-363).
Te fragmenty powtórzono później w Strażnicy (patrz ang. Strażnica 15.02 1928 s. 53-56).
Znaki potwierdzające obecność Chrystusa od roku 1874 i 1914
Towarzystwo Strażnica na potwierdzenie „obecności” Chrystusa stosowało różne znaki dla roku 1874 i 1914. Jedne z nich mogłyby być znakami błogosławieństwa, a drugie przekleństwa ze strony Boga.
Znaki potwierdzające „obecność” od roku 1874
Już od czasów C. T. Russella Towarzystwo Strażnica powoływało się na różne odkrycia, wynalazki, udogodnienia, które nie tylko potwierdzały powrót Chrystusa w roku 1874, ale i rozpoczęcie się „czasu końca” w roku 1799. Tę ostatnią kwestię pomijamy tu, bo omówimy ją w oddzielnym artykule. Tu jednak wskazujemy chociaż źródła związane z tą kwestią: Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 60; Powrót naszego Pana 1925 s. 29; Harfa Boża 1921, 1930 s. 242.
Oto znaki dotyczące roku 1874:
„Dopiero w r. 1874, przyjścia naszego Pana, zorganizowano pierwszą organizację robotniczą. Od tego czasu światło wiedzy znacznie się powiększyło w dziedzinie wynalazków, których jest za wiele, aby je tu wyliczyć. Wymieńmy tylko te z główniejszych, które odkryto po roku 1874, w dalszy dowód obecności naszego Pana. Główniejsze wynalazki są: maszynki do dodawania, latawce, glin, antyseptyczna chirurgia, sztuczne farby, samochody, kolczasty drut, rowery, karborund, ogniotrwałe kasy, celuloza, korespondencyjne szkoły, centryfugi do oddzielania śmietany, opis najciemniejszej Afryki, parowe pługi, Boski Plan Wieków, elektrowozy, dynamit, windujące schody, gazolinowe motory, żniwiarki, świetlny gaz, indukcyjne motory, linotypy, maszyny do wyrabiania zapałek, monotypy, migawkowe obrazki, północny i południowy biegun, kanał Panamski, pasteuryzacya, promienie Roentgena, maszyny do szycia trzewików, bezdymny proch, submaryny, rad, drapacze chmur, podziemna kolej, fonografy, telefony, maszynki do pisania, maszynki do czyszczenia dywanów zapomocą powietrza, i telegraf bez drutu” (Harfa Boża 1921 s. 243).
Podobny spis dowodów zamieściła też nowsza edycja cytowanej książki, z roku 1929, w której dodano „sygnały kolejowe (...) elektryczne spoidła, i t.d.” (Harfa Boża 1929, 1930 s. 243).
Natomiast w angielskiej wersji z roku 1928 na stronie 240 wymieniono dodatkowo takie oto ‘odkrycie’: television (telewizja).
Również w innych swoich publikacjach Towarzystwo Strażnica ukazywało prawie identyczny katalog znaków potwierdzających paruzję z roku 1874:
Stworzenie 1928 [ang. 1927] s. 340-341 (dodano „radjo i telewiza”);
Powrót naszego Pana 1925 s. 30 (dodano „machinalne zbiorniki pary”);
Dokonana Tajemnica 1925 [ang. 1917] s. 325;
Stworzenie czyli historja biblijna w obrazach 1914 s. 90-91;
The Revelation of Jesus Christ – According to the Sinaitic Text 1918 s. 153;
ang. Złoty Wiek 14.01 1925 s. 251;
ang. Złoty Wiek 20.05 1925 s. 543;
Złoty Wiek 15.06 1926 s. 12;
ang. Złoty Wiek 06.10 1926 s. 22.
Widzimy, że od czasów C. T. Russella, do co najmniej roku
Znaki potwierdzające paruzję roku 1914
Od roku 1928 słowa Chrystusa o „głodach”, „morach” itd. (Mt 24:7-8) Towarzystwo Strażnica zaczęło łączyć z „obecnością” Chrystusa od roku 1914 (wcześniej łączono te słowa raczej z królowaniem Jezusa od roku 1914, lub potwierdzały one wcześniejszą „obecność” od roku 1874). Tak jest do dziś, co ukazują poniższe przykładowe teksty:
„O ile więc ta kalkulacja jest właściwa, to w takim razie winniśmy zauważyć niektóre dowody w r. 1914, któreby mogły zaświadczyć o końcu świata i o przyjściu Pańskiem. Teraz proszę zważać bacznie na odpowiedź Jezusa. On rzekł: »Albowiem powstanie naród przeciwko narodowi, i królestwo przeciwko królestwu, i będą głody i mory i trzęsienia ziemi miejscami. Ale to wszystko jest początkiem boleści.« (Mateusza 24:7,8) Akuratnie według przepowiedzianego czasu w r. 1914 wybuchła Wojna Światowa” (Ostateczne dni 1928 s. 17).
„Uczniowie zapytali się Jezusa następująco: ,»Co za znak przyjścia twego i dokonania świata?« (Mateusz 24: 3) Jezus im odpowiedział: »Albowiem powstanie naród przeciwko narodowi, i królestwo przeciwko królestwu, i będą głody i mory i trzęsienia ziemi miejscami.« Powtórnie rok·1914 jest akuratnie wykazany” (Strażnica 15.11 1929 s. 352 [ang. 01.07 1929 s. 206]).
„Wydarzenia wojny światowej, głody, mory i wielki ucisk, jakie w roku 1914 i w następnych latach nawiedzały narody ziemi, jasno dowiodły, że Chrystus powrócił i że jego Królestwo nastało” (Królestwo nadzieja świata 1931 s. 8).
„Lata mijały, a lud Jehowy nieustraszenie obwieszczał dobrą nowinę, chociaż wybuchały bezprzykładne wojny, miały miejsce klęski głodu, trzęsienia ziemi i inne wydarzenia stanowiące od roku 1914 »znak« zapowiedzianej »obecności« Chrystusa z władzą Królestwa (Mat. 24:3-14)” (Strażnica Rok CV [1984] Nr 21 s. 14). Patrz też Będziesz mógł żyć wiecznie w raju na ziemi 1990 s. 149-153.
„Podczas obecności Jezusa ludzie na ziemi mieli być świadkami wielu dramatycznych wydarzeń. Jezus zapowiedział, że gdy zacznie już królować w niebie, na naszym globie nastaną wojny, klęski głodu, trzęsienia ziemi, zarazy i bezprawie (Mateusza 24:7-12; Łukasza 21:10, 11). (...) Dowody obecności Chrystusa oraz gniewu Szatana są dziś wszędzie widoczne. Występują na całym świecie w niespotykanej wcześniej skali, zwłaszcza od roku 1914, uznawanego przez historyków za punkt zwrotny” (Strażnica 01.01 2008 s. 8).
„W roku 1914 w Europie rozpętała się wojna, która stopniowo ogarnęła cały świat. Zanim cztery lata później dobiegła końca, wystąpiły straszliwe niedobory żywności oraz wybuchła epidemia grypy, która pochłonęła więcej ofiar niż sama wojna. W ten sposób zaczął się urzeczywistniać podany przez Jezusa znak wskazujący na jego niewidzialną obecność w charakterze nowego Króla ziemi (Mat. 24:3-8; Łuk. 21:10, 11)” (Strażnica 15.06 2015 s. 22-23).
Trzęsienia ziemi potwierdzające rok
Interesujące jest to, że pod koniec lat 20. XX wieku wspomniane „trzęsienia ziemi” zastosowano w argumentacji dotyczącej powrotu Jezusa w roku
„Ciekawy jest również czas tych trzęsień, wykazany na odpowiednich mapach. Wiemy na podstawie Pisma Św., że rok 1874 jest rozstrzygający co do powrotu naszego Pana. Od tego mniej więcej czasu winny dać się zauważyć znaki, które wymienił uczniom Swoim, m. in. »wielkie trzęsienia ziemi«. Mapy te wykazują następujące daty: wyspy Filipińskie 1863, 1880; Tokjo 1855, 1923; San Francisco 1868, 1906; Jamajka 1902, 1907; Quito 1868; Lima 1868, 1924; Iquique 1877; Coquimba 1922; Mendoza 1867; Valparaiso 1906. W czterech tylko miastach znajdują się daty 1746, 1750, 1822, 1835. Nauka przez to potwierdza to, o czem Pan Jezus 1900 lat temu powiedział, że ma nastąpić za naszych dni przy jego wtórym przyjściu” (Złoty Wiek 01.03 1928 s. 76).
Kalendarium wydarzeń i oczekiwań
W rozdziale tym skrótowo wymieniamy te wydarzenia, proroctwa, daty i osoby, które omawialiśmy we wszystkich rozdziałach naszego opracowania (patrz też uwagi zamieszczone poniżej).
1798 – Rok ten staje się początkiem „czasu końca”, który wyznaczyli badacze adwentowi, a później przejął Russell.
1799 – Rok ten staje się z czasem dla Russella początkiem „czasu końca” (patrz 1890).
1818 – W. Miller wyznacza 1843 i 1844 r. (widzialny powrót Pana).
1844 – Rok, do którego pierwotnie dodano 30 lat, otrzymując 1874 r.
1852 – Russell rodzi się.
1869 – Rutherford rodzi się.
1872 – Mija 6000 lat od stworzenia Adama (późniejsza nauka Russella).
1873 – Mija 6000 lat od stworzenia Adama (nauka Barboura).
1874 – Rok, który powstał z dodania 30 lat do 1844 r.
1874 – Rok, do którego pierwotnie dodano 40 lat otrzymując 1914 r.
1874 – Rok niewidzialnego powrotu Pana (lub też 1875).
1874 – Rutherford nauczał, że wtedy zaczęła się „końcowa część czasu końca” (patrz 1921).
1875 – Barbour przyjmuje naukę o niewidzialnej obecności Chrystusa.
1875 – Russell przyjmuje naukę o niewidzialnym powrocie Chrystusa.
1876 – Russell latem poznaje osobiście Barboura.
1876 – Russell przyjmuje rok 1874 (powrót Chrystusa).
1876 – Russell przyjmuje rok 1914 (koniec „czasów pogan”).
1878 – Russell oczekuje zabrania do nieba.
1878 – Rok niewidzialnego powrotu Pana wg Rutherforda (patrz 1927).
1879 – Russell zaczyna w lipcu wydawać Strażnicę. Jej podtytuł Zwiastun Obecności Chrystusa nawiązuje to przyjścia Chrystusa w 1874 r.
1881 – Russell oczekuje zabrania do nieba.
1890 – Russell zmienia rok 1798 na 1799 (czas końca).
1898-1900 – Russell wydaje pierwsze specjalne broszury o powrocie Chrystusa w 1874 r.
1914 – Rok powrotu Chrystusa, który powstał z dodania 40 lat do 1874 r.
1914 – Koniec „czasów pogan” według Barboura i Russella.
1914 – Koniec „czasu końca” według Russella (patrz 1799).
1914-1918 – Wojna nie skończyła się Armagedonem, jak oczekiwano.
1915 – Koniec „czasów pogan” według Russella (data ‘rezerwowa’).
1916 – Russell umiera, ‘koniec’ nie nastał.
1918 – Ostatnia sugerowana data C. T. Russella.
1918 – Rutherford wyznacza 1925 r. na zmartwychwstanie „książąt”.
1920-1925 – Rutherford cały czas naucza o powrocie Chrystusa w 1874 r. (ukazuje się też w tym czasie kilka broszur na ten temat).
1921 – Harfa Boża Rutherforda potwierdza chronologię i daty Russella.
1921 – Rutherford zaczyna nauczać, że w 1874 r. zaczęła się „końcową częścią czasu końca”.
1922 – Rutherford zmienia królowanie Jezusa z 1878 r. na 1914 r.
1922 – Rutherford zmienia przyjście Jezusa do świątyni z 1878 r. na 1918 r.
1925 – Według Rutherforda data zmartwychwstania „książąt”.
1925 – Rutherford wydaje broszurę Powrót naszego Pana o roku 1874.
1925 – W grudniu padają słowa o 1914 r.: „przyjście Tego, który ma prawo do panowania”, choć jest też mowa o 1874 r.
1926 – W książce Wyzwolenie pojawia się 1914 r., jako powrót Pana, choć w tym roku jest też mowa w innych publikacjach o 1874 r.
1926 – Książka Wyzwolenie Rutherforda ma zastąpić Wykłady Russella.
1926 – ‘Rezerwowa’ data dla roku 1925.
1926 – Rutherford wprowadza naukę o „pokoleniu roku
1927 – Rutherford wydaje książkę Stworzenie o powrocie Chrystusa w roku 1874 (po polsku w 1928 r.).
1927 – Rutherford naucza, że Pan nie powrócił „na ziemię” literalnie.
1927 – Rutherford naucza o czterech przyjściach Chrystusa (1874, 1914, 1918, i w Armagedonie). Patrz 2013.
1927 – Rutherford podaje pierwszy raz naukę o powrocie Chrystusa w 1878 r.
1927 – Rutherford wydaje książkę Proroctwo o powrocie Chrystusa w roku 1874 (po polsku w roku 1934).
1928 – Rutherford odrzuca Wielką Piramidę.
1929 – Rutherford zmienia „czas końca” z 1799 r. na 1914 r.
1930-1931 – Kolejne teksty Rutherforda o powrocie Chrystusa w 1878 r.
1934 – Ostatni raz w Strażnicy pojawia się rok 1874, jako obecność Chrystusa.
1934 – W ang. Złotym Wieku odrzucono rok 1874, jako datę powrotu Jezusa.
1934 – Wydano po polsku książkę Proroctwo o powrocie Chrystusa w roku 1874 (ang. 1929).
1935 – Rutherford zmienia chronologię dot. 6000 lat o 100 lat (4028 p.n.e.). Poprzednia służyła do wyliczenia 1874 r.
1937 – Polski Nowy Dzień broni chronologii o 4128 r. p.n.e.
1939 – Zmieniono dwa razy podtytuł Strażnicy, eliminując tym pamięć o 1874 r. (Zwiastun Królestwa Chrystusa; Zwiastuje Królestwo Jehowy).
1940-1944 – Ciągle bywa studiowana i rozprowadzana książka Harfa Boża, ucząca o roku 1874 (także Proroctwo i Stworzenie).
1942 – Rutherford umiera w Domu Książąt.
1942 – Knorr zostaje prezesem Towarzystwa Strażnica.
1943 – Knorr zmienia rok 606 p.n.e. na 607 p.n.e.
1944 – Knorr zmienia chronologię o 6000 lat o kolejne 2 lata (4026 r. p.n.e.).
1946 – Polska książka „Prawda was wyswobodzi” uczy o 4028 r. p.n.e.
1951 – Knorr zmienia chronologię o 6000 lat o 1 rok (4025 r. p.n.e.).
1960 – Knorr zmienia chronologię o 6000 lat o 1 rok (4026 r. p.n.e.).
1971 – W leksykonie biblijnym wskazano na rok 4027 p.n.e. (lub 4026).
1975 – Mija 6000 lat od stworzenia Adama w 4026 r. p.n.e.
1975 – Armagedon nie nastał. Rok 4026 p.n.e. nadal obowiązuje.
1977 – Knorr (ur. 1905) umiera. Prezesem zostaje F. Franz (1893-1992).
1995 – Odrzucenie nauki o „pokoleniu roku
1995 – „To pokolenie”, to „jedno bezbożne pokolenie”.
2008 – „To pokolenie”, to „pokolenie naśladowców Jezusa”.
2010 – „To pokolenie”, to dwa zazębiające się ‘pokolenia’ pomazańców.
2013 – Ciało Kierownicze zmienia datę przyjścia Jezusa do świątyni z 1918 r. na 1914 r. Odtąd istnieją dwa przyjścia Chrystusa: w 1914 r. i w Armagedonie. Wcześniej, od lat 30. XX w., uczono o trzech przyjściach (1914, 1918, Armagedon), a jeszcze wcześniej o czterech (patrz 1927).
Źródła dla danych dotyczących czasów prezesa C. T. Russella patrz książka pt. Jak w Towarzystwie Strażnica ‘rodziła się’ koncepcja niewidzialnego przyjścia Chrystusa i nauka o roku 1914? (2020).
Źródła dla danych dotyczących czasów prezesa J. F. Rutherforda i czasów dzisiejszych patrz nasza książka pt. Zmienne nauki Świadków Jehowy (współautorem jej jest Sz. Matusiak).
Źródła dla danych dotyczących czasów prezesa N. Knorra patrz moja książka pt. Armagedon w 1975 roku – „możliwy” czy „prawdopodobny”?, np. rozdz. Inne chronologie i rok 1975.
Po przeanalizowaniu sporego materiału, który zamieściliśmy w czterech częściach tego artykułu, widzimy, jakie zamieszanie panowało w Towarzystwie Strażnica co do kwestii „obecności” Chrystusa, czyli niewidzialnego Jego powrotu. Występowały różne daty: 1874, 1875, 1878 i 1914. Pojawiały się kolejne przyjścia Chrystusa: cztery, trzy i dwa. Umiejscawiano Jego obecność „na ziemi” lub „w niebie”. Zmieniano datę przyjścia Chrystusa do świątyni: 1878, 1918 (1917) i 1914. Podawano różne znaki potwierdzające rok 1874 i 1914. Wprowadzano w błąd, co do zaistnienia obecnej nauki i w kwestii zmiany daty „obecności” Chrystusa. To wszystko sprawia, że Towarzystwo Strażnica nie ma żadnych kompetencji, co do wyznaczania daty powrotu Pana. Organizacja ta nie powinna wcale wypowiadać się w tych kwestiach.
Czy kolejny raz zmieni ona swoje poglądy? Czas pokaże!
Nowe Ciało Kierownicze już zmieniło w roku 2013 czas niewidzialnego przybycia Chrystusa do świątyni. Można się więc spodziewać kolejnych ‘korekt’.
Na zakończenie przypominamy, że prócz tego opracowania ukazały się też dwa podobne artykuły, których tematyka częściowo pokrywa się z omawianą tu:
Kiedy Świadkowie Jehowy naprawdę zmienili rok królowania Chrystusa? (cz. 1-2).
Kiedy Świadkowie Jehowy naprawdę zmienili rok „czasu końca”?
Składam także podziękowanie J. Romanowskiemu i K. Kozakowi za pomoc w tworzeniu tego tekstu.