Stosunek Ellen G. White i innych pionierów adwentyzmu do terminu Jehowa
Stosunek Ellen G. White i innych pionierów adwentyzmu do terminu Jehowa
Na początku informujemy, że artykuł nasz składa się z następujących rozdziałów:
Termin Jehowa w publikacjach E. White i pionierów adwentyzmu
Wybrane publikacje E. White z terminem Jehowa
Ellen G. White (1827-1915) w Kościele Adwentystów Dnia Siódmego (KADS) uznawana jest za prorokinię.
Jednak niewielu polskich adwentystów wie, że ona w swoich publikacjach propagowała imię Jehowa (ang. Jehovah), którym nazywała Boga. Podobnie jak robią to dziś Świadkowie Jehowy.
Publikacje E. White w języku polskim, jak zauważymy, niewiele razy przytaczają ten termin (często zamieniają go na Jahwe). Inaczej jest w języku angielskim.
Tak więc polscy adwentyści nie zdają sobie sprawy z tego, że mogą być w kolejnej kwestii przyrównywani do Świadków Jehowy.
Zagadnienia dotyczące innych podobieństw szerzej opisaliśmy w następujących artykułach:
Prorokini E. G. White i pastor C. T. Russell – podobieństwa i różnice w życiu, naukach i działaniu (cz. 1-2)
Oczekiwania adwentystów i Towarzystwa Strażnica powiązane z datami 1844 i 1914 oraz reinterpretacja wydarzeń związanych z nimi
Adwentyści dnia siódmego i Świadkowie Jehowy – niektóre podobieństwa i różnice w ich naukach (cz. 1-4)
Czasy końca” według adwentystów i Towarzystwa Strażnica
2300 wieczorów i poranków w naukach adwentystów i Świadków Jehowy
Świadkowie Jehowy również nie zdają sobie sprawy z tego, że to nie oni pierwsi w ruchu adwentowo-badackim w wieku XIX propagowali termin Jehowa.
Przed C. T. Russellem (1852-1916), prezesem Towarzystwa Strażnica, robiła to między innymi E. White i jej starsi współwyznawcy, tacy jak na przykład jej mąż James White (1821-1881). O innych pionierach adwentyzmu piszemy poniżej.
Skorowidz Świadków Jehowy informuje w dziale Kształtowanie się wierzeń, że termin Jehowa zaczął być istotny dla nich od roku 1881. Wskazana publikacja podaje:
„Studium Słowa Bożego pomogło im uświadomić sobie, że Stwórca ma imię własne i że umożliwia ludziom poznanie siebie i nawiązanie z sobą bliskiej więzi (...). W Strażnicy z października i listopada 1881 roku zaznaczono: »JEHOWA to imię odnoszące się wyłącznie do Istoty Najwyższej – do naszego Ojca, do Tego, którego Jezus nazywał Ojcem i Bogiem«” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 123).
Wydaje się, że Russell przyjął używanie terminu Jehowa od jednego z ważnych pionierów adwentyzmu, Georga Storrsa. To znów wskazuje na wspólne korzenie z adwentystami. Storrs, to jedyny z ruchu badacko-adwentowego, wymieniony przez Świadków Jehowy, który pisał o Jehowie:
„Imieniem Bożym posługiwał się również George Storrs (1796-1879), współpracownik Charlesa Russella, a także sam Russell” (Strażnica 15.03 2013 s. 28).
Niewykluczone, że także dzięki Storrsowi terminu Jehowa zaczęła używać E. White, wraz ze swym mężem Jamesem White i innymi pionierami adwentyzmu.
Termin Jehowa w publikacjach E. White i pionierów adwentyzmu
Jak wspomnieliśmy, E. White używała terminu Jehowa, tak jak C. T. Russell i Świadkowie Jehowy.
Zanim podamy konkretne przykłady dotyczące używania omawianego słowa, podajemy kilka wstępnych informacji.
Polskie publikacje E. White i słowo Jehowa
Termin Jehow* w zbiorze polskich publikacji E. White pojawia się tylko 78 razy:
10 razy Jehowa(ą);
64 razy Jehowy;
3 razy Jehowie;
1 raz Jehowę.
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jehow%2A&type=basic&limit=20&page=4
Prócz tego w polskich publikacjach E. White występuje ponad 550 razy imię Jahwe (w języku angielskim jest w tych miejscach słowo Jehovah):
551 razy Jahwe;
5 razy Jahve.
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahw%2A&type=basic&limit=20&page=28
https://m.egwwritings.org/search?lang=pl&query=Jahv*&suggestion=0
Jeśli porównamy występujące ponad 550 razy imię Jahwe z polskich publikacji do zaledwie kilku miejsc z angielskim terminem Yahve (Yahwe), to od razu nasuwa się pewien wniosek.
Otóż polscy Adwentyści Dnia Siódmego zamieniali w polskich publikacjach E. White angielskie słowo Jehovah na Jahwe (niewiele razy oddali je jako Jehowa).
Jak zobaczymy poniżej, w angielskich publikacjach E. White termin Jehovah występuje tysiące razy! Natomiast Yahveh (Yahweh) pokazuje się tylko kilkanaście razy i na dodatek nie w pismach E. White.
Czy zamienianie terminu Jehowa na Jahwe w publikacjach E. White można nazwać oszustwem?
Owszem, jeśli przyświecał temu jakiś cel. Chodziło o to, by nikt nie mylił adwentystów ze Świadkami Jehowy. Adwentyści wiedzą, jak złą sławę mają w Polsce Świadkowie Jehowy. Dlatego wolą usuwać ze swych publikacji wszelkie skojarzenia z nimi. Nie zawsze się to udaje, gdyż jedni i drudzy utożsamiają Jezusa z archaniołem Michałem, o czym nie raz pisaliśmy. Mają więc podobne niektóre nauki.
Czy wolno w czyichś publikacjach zmieniać imię Boga? Tym bardziej że E. White używała terminu Jehowa (ang. Jehovah), najczęściej opisując swe rzekomo natchnione wizje.
Nie były to cytaty z Biblii, ale jej własne słowa z terminem Jehowa.
Zresztą E. White posługiwała się głównie Biblią King James Version (1611), a ta zawierała termin Jehowa zaledwie w czterech miejscach (Wj 6:3; Ps 83:18; Iz 12:2; 26:4).
Angielskie publikacje E. White i słowo Jehowa
Słowo Jehowa w angielskich publikacjach E. White, w odróżnieniu od polskich tłumaczeń, występuje tysiące razy!
Termin Jehova* w zbiorze angielskich publikacji E. White pojawia się:
1846 razy w jej książkach;
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=book&limit=10&order=seq&page=185
[Trudno porównywać występowanie angielskiego terminu Jehovah w książkach E. White i C. T. Russella. Ona wydawała stale nowe książki, a on prawie co roku wznawiał wydawanie swoich Wykładów Pisma Świętego. W jego 6 tomach termin Jehovah występuje 530 razy (t. 1 – 97 razy; t. 2 – 46 razy; t. 3 – 28 razy; t. 4 – 51 razy; t. 5 – 257 razy; t. 6 – 51 razy)]
695 razy w periodykach;
664 razy w jej listach;
Razem 3205 razy.
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=collections&collection=2&limit=10&page=321
[Podobnie jest w publikacjach Russella. W angielskich Strażnicach i zawartych w nich broszurach oraz w 6 tomach Wykładów termin Jehovah występuje około 2730 razy (Strażnica – 2198 razy; Wykłady – 530 razy). Najrzadziej słowo to występowało w Strażnicy z roku 1909 – 13 razy, a najczęściej w roku 1885 – 141 razy (rocznik zawierał dodatkowo treść broszury)]
Dodatkowo termin Jehova* występuje:
444 razy w innych publikacjach dotyczących jej dzieł;
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=topical&limit=10&page=45
898 razy w innych publikacjach dotyczących problematyki adwentystycznej;
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=reference&limit=10&page=90
Natomiast imię Yahveh lub Yahweh występuje w całym zbiorze adwentystycznym zaledwie kilkanaście razy (nie są to słowa z pism E. White).
https://m.egwwritings.org/search?lang=en&query=Yahve*&suggestion=0
https://m.egwwritings.org/search?lang=en&query=Yahwe*&suggestion=0
Pionierzy adwentyzmu i termin Jehowa
Ogółem angielski zbiór adwentystyczny zawiera 25 166 miejsc (fraz), w których występuje termin Jehova*. Tych miejsc może być więcej, gdyż wyszukiwarka pokazuje i zlicza tylko frazy z tym słowem (a nie każde słowo Jehowa), a czasem termin Jehova* widnieje w niektórych frazach na przykład dwa razy.
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=1259
Z tych 25 166 miejsc odjąć trzeba 17 442 miejsca dotyczące tekstów z różnych Biblii i 293 miejsca związane ze słownikami biblijnymi. Zbiór adwentystyczny zawiera też te wspomniane dzieła (kilka Biblii).
Pozostaje jeszcze liczba 7431 miejsc ze słowem Jehovah.
Miejsc z terminem Jehovah, związanych z publikacjami E. White mamy 4547 (3205 + 444 + 898).
Czyli dla niekompletnych źródeł pionierów adwentyzmu pozostała liczba 2884.
Zapewne są to miejsca występowania tego terminu w dziełach pionierów adwentyzmu. Niestety wyszukiwarka w zbiorze adwentystycznym nie pokazuje oddzielnie danych dla tej kategorii publikacji.
Oto 10 przykładowych pionierów adwentyzmu, spośród 31, którzy posługiwali się terminem Jehovah:
G. Storrs (1796-1879)
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=1162
J. Bates (1792-1872)
https://m.egwwritings.org/en/book/1086.362#362
J. White (1821-1881)
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=1188
J. Andrews (1829-1883)
https://m.egwwritings.org/en/book/960.2#0
U. Smith (1832-1903)
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=1162
J. H. Waggoner (1820-1889)
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=1186
E. J. Waggoner (1855-1916)
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=1164
A. T. Jones (1850-1923)
https://m.egwwritings.org/en/book/1047.47#47
J. M. Loughborough (1832-1924)
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=1154
W. W. Prescott (1844-1940)
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=1157
Patrz też inne dzieła tych i innych pionierów adwentyzmu:
https://m.egwwritings.org/en/folders/16
Dodajmy, że większość pionierów adwentyzmu była antytrynitarzami, a wśród tych ludzi obecny jest do dziś zwyczaj odróżniania „Pana Jezusa” od „Boga Jehowy” czy „Pana Jehowy”.
Wybrane publikacje E. White z terminem Jehowa
W rozdziale tym omawiamy w miarę szczegółowo niektóre publikacje E. White, pod względem występowania w nich terminu Jehowa i Jahwe.
Doświadczenia i Widzenia oraz Dary Ducha
Dzieło pt. Doświadczenia i Widzenia oraz Dary Ducha ukazało się po angielsku po raz pierwszy w roku 1851 i 1858 (jako dwa oddzielne zbiory), a później też jako całość w roku
W języku polskim znanych jest kilka jego wydań, w tym adwentystów niezależnych od Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego (jedno z wydań z roku 1999 ma tytuł Wczesne pisma). Wydaje się, że najstarsze polskie wydanie pochodzi z roku 1930, ale tu powołujemy się głównie na edycję z roku 2005.
W wydaniu polskim z roku 2005 opublikowanym na stronie internetowej KADS termin Jehowa nie występuje ani razu!
Natomiast w zamian widnieje imię Jahwe 8 razy (s. 29, 36, 49, 55, 188 [2 razy], 211, 214).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahwe&type=basic&limit=20&page=5
W wydaniu angielskim z roku 1882 (wstęp z 1963 r.) termin Jehowa (ang. Jehovah) występuje 8 razy (s. 34, 43, 60, 68, 255 [2 razy], 285, 289).
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=collections&collection=2&limit=10&page=11
Widać z powyższego, że w polskiej edycji omawianej książki E. White usunięto termin Jehowa. Wstawiono w niej w zamian imię Jahwe.
Natomiast w dawnym polskim wydaniu z roku 1930 termin Jehowa widnieje 5 razy (s. 21, 45, 220 [2 razy], 248).
W pozostałych 3 miejscach termin Jehowa oddano słowem Bóg (s. 29, 53, 251).
W wydaniu adwentystów niezależnych pt. Wczesne pisma (wyd. INSPIRED BOOKS 1999) termin Jehowa widnieje 8 razy, zgodnie z oryginałem angielskim (s. 21, 29, 45, 53, 198 [2 razy], 224, 229).
Widzimy z tego, że E. White już w roku 1847 w swej wizji użyła terminu Jehowa (Doświadczenia i Widzenia oraz Dary Ducha E. G. White 1930 [ang. 1851] s. 21).
Było to 5 lat wcześniej, zanim urodził się C. T. Russell (ur. 1852).
Czy Świadkowie Jehowy o tym wiedzą?
Również większość dzisiejszych polskich adwentystów pewnie nawet nie wie, że ich krajowi poprzednicy, jak i ci z USA, posługiwali się terminem Jehowa.
Wielki Bój
Dzieło pt. Wielki Bój ukazało się po angielsku po raz pierwszy w roku 1888. Książka miała tytuł The Great ControversyBetween Christ and Satan (patrz Wielki bój E. G. White, Warszawa 1983, s. 10).
Obecny tytuł angielski jest skrócony, The Great Controversy i ma podany rok wydania 1911. Jest to poprawiona wersja z roku 1888.
W języku polskim znanych jest kilka wydań książki pt. Wielki Bój. Najstarsze wydanie polskie pochodzi z roku 1969 (jest też np. wyd. 5 z 1983 r.). Tu powołujemy się głównie na edycję z roku 2011 (istnieje też nowsze wydanie z roku 2017).
W wydaniu polskim z roku 2011 termin Jehowa nie występuje ani razu!
Natomiast w zamian widnieje imię Jahwe 10 razy (s. 14, 16, 37 [2 razy], 130, 264, 339, 355, 356 [2 razy]). Podobnie jest w edycji z roku 1983.
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahwe&type=basic&limit=20&page=22
W wydaniu angielskim z roku 1911 zamieszczonym w internecie, termin Jehowa występuje 29 razy (s. 18, 21, 22, 24 [2 razy], 66 [3 razy], 246, 269 [2 razy], 274 [2 razy], 287, 461, 496, 498, 522, 534, 576, 582, 583, 589, 637, 660 [2 razy], 670, 671, 673).
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=13
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=14
W polskiej edycji z roku 2011, na przykład na stronie 15, wstawiono słowo Bóg, zamiast angielskiego terminu Jehovah, jak jest w edycji angielskiej na stronie 21. Tak też postąpiono w kolejnych 18 miejscach.
Widać z powyższego, że w polskiej edycji omawianej książki E. White całkowicie usunięto termin Jehowa. Wstawiono do niej w zamian imię Jahwe i to zaledwie w 10 miejscach ze wskazanych 29 miejsc.
Życie Jezusa
Dzieło pt. Życie Jezusa ukazało się po angielsku po raz pierwszy w roku 1898. Książka ma tytuł TheDesire of Ages.
W języku polskim znanych jest kilka wydań. Najstarsze wydanie polskie pochodzi z roku 1960. Tu powołujemy się głównie na edycję z roku 2011.
W wydaniu polskim z roku 2011 termin Jehowa nie występuje ani razu!
Natomiast w zamian widnieje imię Jahwe 10 razy (s. 23, 61, 74, 142, 409, 453, 507, 548, 556, 594).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahwe&type=basic&limit=20&page=25
W wydaniu angielskim z roku 1898 (TheDesire of Ages), zamieszczonym w internecie, termin Jehovah występuje 12 razy (s. 37, 100, 116, 206, 282, 449, 576, 579, 633, 709, 760, 774).
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=5
W polskiej edycji w dwóch miejscach zmieniono angielski termin Jehovah na słowo Bóg (ang. s. 579, pol. s. 411; ang. s. 445, pol. s. 320).
Widać z powyższego, że w polskiej edycji omawianej książki E. White całkowicie usunięto termin Jehowa. Wstawiono do niej w zamian imię Jahwe lub Bóg.
Historia zbawienia
Dzieło pt. Historia zbawienia ukazało się po angielsku po raz pierwszy w roku 1947 (jako kompilacja tekstów E. White). Książka ma tytuł The Story of Redemption.
W języku polskim znanych jest kilka wydań tej książki. Na przykład wydanie drugie pochodzi z roku 1990 (istnieje też ed. 1958). Tu powołujemy się głównie na edycję z roku 2012.
W wydaniu polskim z roku 2012 termin Jehowa nie występuje ani razu!
Natomiast w zamian widnieje imię Jahwe 13 razy (s. 18, 84 [9 razy], 173, 191, 253).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahwe&type=basic&limit=20&page=5
W wydaniu angielskim z roku 1947 (The Story of Redemption), zamieszczonym w internecie, termin Jehovah występuje 10 razy (s. 30, 48, 134, 141, 145, 312, 409, 415, 427 [2 razy]). To mniej razy niż w polskiej edycji imię Jahwe. Może dlatego, że książka jest kompilacją i wydawca miał swobodę w jej tworzeniu.
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=42
Widać z powyższego, że w polskiej edycji omawianej książki E. White całkowicie usunięto termin Jehowa. Wstawiono do niej w zamian imię Jahwe.
Słudzy Ewangelii
Dzieło pt. Słudzy Ewangelii ukazało się po angielsku po raz pierwszy w roku
Książka ta w języku polskim wydana została w roku 2004 i na tę edycję tu się powołujemy.
W wydaniu polskim termin Jehowa nie występuje ani razu!
Natomiast w zamian widnieje imię Jahwe 10 razy (s. 16, 17, 104, 170, 252, 255, 263, 264, 289, 323).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=jahwe&type=basic&limit=20&page=19
W wydaniu angielskim z roku 1915 (Gospel Workers), zamieszczonym w internecie, termin Jehovah występuje 10 razy (s. 21, 22, 151, 171, 254, 379, 384, 396, 398, 437).
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=11
Widać z powyższego, że w polskiej edycji omawianej książki E. White całkowicie usunięto termin Jehowa. Wstawiono do niej w zamian imię Jahwe.
Inne książki E. White opublikowane przez Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
Poświęcamy też uwagę dwóm książkom E. White dotyczącym Starego Testamentu. W nich oczywiście częściej powinien występować termin Jehowa. Rzeczywiście tak jest.
Książka pt. Patriarchowie i prorocy (2006, ed. polska) wydana została w języku angielskim w roku
Oto kwestia imienia Jahwe i angielskiego terminu Jehovah:
Jahwe – w polskiej edycji występuje 88 razy (od s. 9 do s. 567).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahwe&type=basic&limit=20&page=7
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahwe&type=basic&limit=20&page=12
Jehowa – w polskiej edycji występuje 1 raz (s. 305).
Jehovah – w angielskiej edycji występuje 133 razy (od s. 33 do s. 761).
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=19
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=25
Widać z powyższego, że w polskiej edycji omawianej książki E. White prawie całkowicie usunięto termin Jehowa (pozostał w jednym miejscu; może jest to niezmienione słowo ze starszej polskiej edycji?), który występuje w angielskim oryginale. Wstawiono do niej w zamian imię Jahwe w 88 miejscach, a w 44 miejscach inne słowo (np. Bóg).
Książka pt. Prorocy i królowie (2009, ed. polska) wydana została w języku angielskim w roku
Oto kwestia imienia Jahwe i angielskiego terminu Jehovah:
Jahwe – w polskiej edycji występuje 120 razy (od s. 7 do s. 463).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahwe&type=basic&limit=20&page=12
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahwe&type=basic&limit=20&page=18
Jehovah – w angielskiej edycji występuje 137 razy (od s. 9 do s. 726).
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=26
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=33
Widać z powyższego, że w polskiej edycji omawianej książki E. White całkowicie usunięto termin Jehowa, który występuje w angielskim oryginale. Wstawiono do niej w zamian imię Jahwe w 120 miejscach, a w 17 miejscach inne słowo (np. Bóg).
Książki nietypowe E. White
Publikację Maranatha nazywamy nietypową, gdyż nie dość, że jest kompilacją tekstów E. White, to jeszcze wydaną po angielsku 60 lat po jej śmierci.
Prócz tego w edycji polskiej nie podano daty wydania, a na dodatek używa się w niej i terminu Jehowa i imię Jahwe.
Książka pt. Maranatha (bez daty wydania, ed. polska) wydana została w języku angielskim w roku
Oto kwestia słowa Jehowa, imienia Jahwe i angielskiego terminu Jehovah:
Jehowa – w polskiej edycji występuje 12 razy (s. 78, 164, 187, 191, 195, 204, 225, 239, 285, 286, 287, 290).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jehow%2A&type=basic&limit=20&page=4
Jahwe – w polskiej edycji występuje 3 razy (s. 79, 345, 347).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahwe&type=basic&limit=20&page=27
Jehovah – w angielskiej edycji występuje 21 razy (od s. 78 do s. 347).
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=63
Widać z powyższego, że wydawcy tego dzieła nie byli konsekwentni. W jego angielskiej wersji 20 razy zastosowali termin Jehovah, a w edycji polskiej użyto różnych słów (Jehowa – 12 razy; Jahwe – 3 razy; Pan lub Bóg – 5 razy).
Drugą nietypową książką jest dzieło pt. Ewangelizacja (2000). Przypisywana jest ona E. White, choć po angielsku została wydana dopiero w roku
W polskiej edycji termin Jehowa występuje 2 razy (s. 153, 192).
https://m.egwwritings.org/search?lang=pl&query=Jehow*&suggestion=0
W książce tej ani razu nie występuje imię Jahwe, co też wskazuje na jej nietypowość w stosunku do innych polskich publikacji E. White.
W pozostałych miejscach, gdzie w angielskiej edycji występuje słowo Jehovah, oddano je po polsku słowem Bóg.
Natomiast w angielskiej edycji pt. Evangelism (1946) termin Jehovah pojawia się 5 razy (s. 226, 281, 363, 589, 625).
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=9
Widać z tego, że w kwestii terminu Jehowa polscy wydawcy tylko częściowo byli zgodni z oryginałem angielskim.
Inne książki E. White opublikowane przez niezależne wydawnictwa Testimonex i Poselstwo Wyzwolenia
Zaznaczamy, że na polskiej stronie internetowej Adwentystów Dnia Siódmego zgromadzono książki E. White wydane nie tylko przez ten kościół (wydawnictwo Znaki Czasu), ale i przez inne wydawnictwa. Związane są one z innymi grupami adwentystycznymi lub osobami, dla których E. White jest autorytetem. Być może jej książki wydawane są przez nie wyłącznie dla zysku? Wymieniamy tu te inne wydawnictwa (o kolejnych patrz poniżej):
Poselstwo Wyzwolenia
Testimonex
Nowe Spojrzenia
Orion Plus (należące do KADS)
https://m.egwwritings.org/pl/bibliography/
W niektórych książkach, opublikowanych przez dwa wydawnictwa, pojawia się termin Jehowa, podobnie, jak w oryginałach angielskich (Jehovah). Książki z tych wydawnictw tu omawiamy (Testimonex; Poselstwo Wyzwolenia).
Wydawnictwo Testimonex
W książce pt. Życie i działanie Ellen G. White (2005), wydanej przez wydawnictwo Testimonex, słowo Jehowa pojawia się 4 razy (s. 102, 269, 413, 414).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jehow%2A&type=basic&limit=20&page=4
Identycznie oddaje to wydanie angielskie z roku
W książce pt. Fundamenty chrześcijańskiego wychowania (2002), wydanej przez wydawnictwo Testimonex, słowo Jehowa pojawia się 6 razy (s. 97, 237, 287, 332, 393, 498).
Identycznie oddaje to wydanie angielskie z roku
https://m.egwwritings.org/search?lang=pl&query=Jehow*&suggestion=0
W książce pt. Świadectwa dla zboru – tomy I-IX (tom I, nie podano roku wydania; pozostałe tomy II-IX, lata 2001-2003), wydanej przez wydawnictwo Testimonex, słowo Jehowa pojawia się łącznie 41 razy we wszystkich 9 tomach.
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jehow%2A&type=basic&limit=20&page=2
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jehow%2A&type=basic&limit=20&page=4
Natomiast imię Jahwe pojawia się 21 razy (w tomach I, III-VII) oraz 4 razy jako Jahve (w tomach III-IV).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahwe&type=basic&limit=20&page=19
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jahwe&type=basic&limit=20&page=20
https://m.egwwritings.org/search?lang=pl&query=Jahve&suggestion=0
W pozostałych miejscach, w stosunku do tekstu angielskiego, użyto innego słowa (najczęściej Bóg).
Wydanie angielskie z lat 1855-
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=42
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=50
Widzimy z tego, że wydawnictwo Testimonex w ostatniej omawianej książce nie było konsekwentne, jak w przypadku innych publikacji. Użyło tylko 41 razy terminu Jehowa i 25 razy imienia Jahwe (Jahve), wobec 157 razy występowania angielskiego słowa Jehovah w omawianej książce E. White.
Wydawnictwo to już nie istnieje, a należało do niewielkiej grupy adwentystycznej o nazwie Międzynarodowe Stowarzyszenie Misyjne Adwentystów Dnia Siódmego – Trzecia Część.
Ciekawostką z tej książki jest prawdopodobnie utożsamienie Chrystusa z „Jehową Immanuelem”:
„Jehowa Immanuel miał powód aby być wielce niezadowolonym z bezbożności Ochozjasza. Czegóż Chrystus nie zrobił aby zdobyć serce grzeszników i natchnąć je niezachwianą ufnością do siebie? Przez wieki nawiedzał lud swój objawieniami najłaskawszej czułości i bezprzykładnej miłości. Od czasów patriarchów okazywał jak Jego jest »rozkosz mieszkać z synami ludzkimi«. Przypowieści
Wydawnictwo Poselstwo Wyzwolenia
W książce pt. Świadectwa dla kaznodziejów i pracowników ewangelii (2012), wydanej przez wydawnictwo Poselstwo Wyzwolenia, słowo Jehowa pojawia się 10 razy (s. 12, 43, 119, 125, 366, 410, 435, 449, 454, 456).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jehow%2A&type=basic&limit=20
Podobnie jest w wydaniu angielskim pt. Testimonies to Ministers and Gospel Workers z roku 1923.
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=51
W broszurze pt. Słowo do małej trzody (bez daty wydania; 55 stron), wydanej przez wydawnictwo Poselstwo Wyzwolenia, słowo Jehowa pojawia się 1 raz (s. 43).
https://m.egwwritings.org/pl/search?query=Jehow%2A&type=basic&limit=20&page=2
Podobnie jest w wydaniu angielskim pt. A Word to the Little Flock z roku 1847 (s. 19).
https://m.egwwritings.org/en/search?query=Jehova%2A&type=basic&limit=20&page=55
W książce pt. Biblijny komentarz (2001; 548 stron), wydanej przez wydawnictwo Poselstwo Wyzwolenia, słowo Jehowa pojawia się 1 raz (s. 432).
https://m.egwwritings.org/search?lang=pl&query=Jehow*&suggestion=0
Natomiast imię Jahwe pojawia się 67 razy (od s. 10 do s. 541) oraz 1 raz jako Jahve (s. 76).
Publikacja ta jest zapewne skrótem angielskiego odpowiednika, gdyż we wstępie Od wydawców podano: „W tomie tym zebrane są świadectwa E. G. White, które zostały opublikowane w siedmiu tomach Biblijnego Komentarza ADS” (s. 5). W języku polskim materiał zawarty jest w jednym tomie.
Wydanie angielskie pt. Seventh-day Adventist Bible Commentary z roku 1970 nie jest opublikowane na internetowej stronie adwentystów. Nie można więc dokonać porównania z edycją polską.
Widzimy zatem, że wydawnictwa niezależne od Kościoła Adwentystów Dnia Siódmego w kwestii słowa Jehowa oddają tekst o wiele bardziej zgodnie z oryginałem angielskim pism E. White, niż wskazane wyznanie.
Adwentyści Dnia Siódmego często ukrywają termin Jehowa, zamieniając go na imię Jahwe lub na słowo Bóg.
Dlaczego? Czyżby bali się, by ich nikt nie brał za Świadków Jehowy?
Wolą z tego powodu zmieniać tekst swojej prorokini, niż go przekazać zgodnie z oryginałem?
Wydawnictwa publikujące dzieła E. G. White
W kwestii używania terminu Jehowa w polskich publikacjach E. White ważne jest to, kto je wydawał. Jak widzieliśmy powyżej, KADS najczęściej zmieniał w jej dziełach angielskie słowo Jehovah, na imię Jahwe lub Bóg. Inne wyznania adwentystyczne i wydawnictwa z nimi związane raczej zgodnie z oryginałem angielskim zachowują termin Jehowa.
Poza KADS (wydawnictwo Znaki Czasu) jest kilka wydawnictw, które publikują dzieła E. White i inne książki związane z tym kościołem.
Są to wydawnictwa związane z adwentystycznymi kościołami reformowanymi lub z osobami popierającymi E. White.
Wymienia je Wikipedia:
Lp. | Wydawnictwo | Kościół | Siedziba |
1. | Chrześcijański Instytut Wydawniczy „Znaki Czasu” | Kościół Adwentystów Dnia Siódmego | Warszawa |
2. | Wydawnictwo „Testimonex” | Międzynarodowe Stowarzyszenie Misyjne Adwentystów Dnia Siódmego Trzecia Część Zachariasza | Kowale k. Skoczowa |
3. | Wydawnictwo „Poselstwo Wyzwolenia” | niezależne | Cieszyn |
4. | Wydawnictwo „Prawda na Czas Obecny” | niezależne | Tychy |
5. | Hope International | niezależne | Kolonia |
6. | Fundacja „Źródła Życia” | Kościół Adwentystów Dnia Siódmego | Budy-Zasłona k. Mszczonowa |
7. | Wydawnictwo „Christ Media” | niezależne | Warszawa |
https://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_dzie%C5%82_Ellen_G._White#Wydawcy_w_j%C4%99zyku_polskim
Prócz tych siedmiu wydawnictw (w tym dwa należące do KADS), istnieją jeszcze co najmniej dwa, publikujące tego typu literaturę:
Nowe Spojrzenia (Warszawa)
https://pl-pl.facebook.com/nowespojrzenia
Orion Plus (Budy Zasłona; jest to inna nazwa powyższego adwentystycznego wydawnictwa Fundacja „Źródła Życia”)
https://www.facebook.com/OrionPluspl/
KADS na swojej stronie internetowej umieścił niektóre dzieła E. White opublikowane przez tych wydawców.
https://m.egwwritings.org/pl/bibliography/
Widać z tego, że Adwentyści Dnia Siódmego nie mają w Polsce monopolu na wydawanie książek E. White. Z tego też powodu inne wydawnictwa, częściej zgodnie z oryginałami angielskimi, posługują się terminem Jehowa, gdy publikują dzieła E. White.
Podsumowanie
Widzimy z powyższego, że polscy Adwentyści Dnia Siódmego bardzo często zmieniają fragmenty pism E. White, w których używała terminuJehovah. Zastępują je najczęściej imieniem Jahwe albo słowem Bóg.
Czy wolno było im to robić, skoro angielskie teksty E. White publikowane są nadal bez korekt?
Jednak nie wprowadzają tych zmian konsekwentnie, bo czasem zdarza im się użyć terminu Jehowa. Poza tym na swojej stronie internetowej publikują inne dzieła E. White, które wydały niezależne od nich wydawnictwa. W nich bardzo często pada słowo Jehowa, tak jak w oryginałach angielskich. Świadczy to też o tym, że niezależni wydawcy są bardziej skrupulatni od adwentystów w tłumaczeniu dzieł E. White.
Tendencja do usuwania słowa Jehowa związana jest zapewne z tym, że adwentyści nie lubią być utożsamiani ze Świadkami Jehowy i chcą się od nich jak najbardziej różnić. Nie wynika to z chęci poprawnego oddawania tetragramu JHWH, bo w języku angielskim KADS nic nie zmienił od czasów E. White. W nowych wydaniach jej książek nadal występuje słowo Jehovah.
Częste występowanie terminu Jehowa w publikacjach E. White i poprzedzających ją pionierów adwentyzmu zadaje też kłam temu, co głoszą Świadkowie Jehowy. Twierdzą oni, że to przede wszystkim oni i poprzedzający ich badacze Pisma Świętego z C. T. Russellem na czele, przywracali, rozgłaszali i objawiali „imię Jehowa”. Owszem, robili to też oni, ale wiele lat później niż adwentyści.
Trzeba tu dodać, że usuwanie terminu Jehowa i zamienianie go na imię Jahwe, tetragram JHWH lub Bóg ma też miejsce w nowych polskich wydaniach publikacji C. T. Russella. Robią to badacze Pisma Świętego z co najmniej dwóch wydawnictw. W nowych edycjach Wykładów Pisma Świętego z lat 1992-2010 we wszystkich 6 tomach użyto imienia Jahwe zamiast Jehowa. To samo uczyniono w innych książkach związanych z tym autorem (Kazania Pastora Russella [2012], Co powiedział pastor Russell [2015]; w obu użyto JHWH lub Bóg zamiast Jehowa). Patrz: http://dabhar.org/wt/
Badacze Pisma Świętego również nie lubią, gdy ludzie mylą ich ze Świadkami Jehowy. Używanie przez nich terminu Jehowa często powoduje utożsamianie ich z nimi. Widać z tego, że problem ten dotyczy nie tylko Adwentystów Dnia Siódmego, ale i innych grup religijnych.
Na zakończenie składam podziękowanie J. Romanowskiemu i K. Kozakowi za pomoc w tworzeniu tego tekstu.