Czy C. T. Russell wyznaczał jakiekolwiek wydarzenia na rok 1918?
Czy C. T. Russell wyznaczał jakiekolwiek wydarzenia na rok 1918?
Na początku informujemy, że artykuł nasz składa się z następujących rozdziałów:
Rok 1918 w książce pt. Kazania Pastora Russella
Rok 1918 w nauce C. T. Russella
W roku 1917 prezes Towarzystwa Strażnica J. F. Rutherford (1869-1942) opublikował zbiór 83 kazań swego poprzednika C. T. Russella (1852-1916). Pochodziły one z lat 1907-1916 i zawarto je w książce pt. Pastor Russell’s Sermons.
Po polsku wydana została ona w roku 2012 przez jedną z grup badaczy Pisma Świętego pod tytułem Kazania Pastora Russella.
Wcześniej badacze pokrewni im, z polonijnej organizacji Polish Bible Students Association z USA, wydający czasopismo pt. Brzask Nowej Ery czyli zwiastun Królestwa Bożego, publikowali w odcinkach poszczególne kazania (począwszy od numeru 5 z maja 1932 r.). Dziś są one opublikowane w Internecie: http://www.dabhar.org/wt/sermons.htm
Interesujące nas kazanie „Wilki w owczej skórze” zamieszczono we wskazanym czasopiśmie w roku 1934 (Brzask Nowej Ery czyli zwiastun Królestwa Bożego maj 1934 s. 69-74).
Rok 1918 w książce pt. Kazania Pastora Russella
Dlaczego podejmujemy temat związany z kazaniami Russella?
Dlatego, że P.S.L. Johnson (1873-1950), założyciel grupy badackiej epifanistów, wierny uczeń Russella, uważał, iż pastor nie uczył w ogóle o roku 1918. Natomiast w jednym z jego kazań ukazano lata 1878-1918, jako czas końcowego żniwa. Johnson twierdził, że Russell uczył wprost tylko o roku 1914, ewentualnie o przedłużającym go roku 1915. Rok 1918 to według niego wymysł Rutherforda. Ale to nie wszystko, bo Johnson twierdził też, że Rutherford wydając książkę kazań Russella, sfałszował chronologię pastora. Zamieścił lata 1878-1918, zamiast lat 1874-1914, jako 40-letni okres żniwa poprzedzający nastanie końca. We wskazanej książce koniec czasu żniwa wyznaczono na rok 1918:
„Co się tyczy czasu żniwa Wieku Ewangelii, zwracam się przy tej okazji do was w przekonaniu, że ten okres żniwa będzie trwał według Pisma Świętego czterdzieści lat i że weszliśmy w ten okres w roku
„Wskazując na ten czas żniwa, który się rozpoczął w roku 1878, Apostoł nazywa go specjalnym dniem, czyli epoką; i takim on był naprawdę. Żaden okres w historii świata nie był tak znamienny pod tyloma względami” (jw. s. 289).
Wydaje się, że zmiana przez Russella roku 1914 na rok 1918 była prawdopodobna. Tym bardziej, gdy nic się nie wydarzyło w latach 1914-1915. Jednak cytowane kazanie wygłaszane było podobno pierwotnie w roku 1908 (wg Johnsona) i zawierało lata 1874-
„SZKARADNE I WIODĄCE W BŁĄD SFAŁSZOWANIA Słowa z »Kazań Pastora Russella« (str. 287, par. 1 i 289, par. 3) przytaczane są przez wielu, jako dowód, że nasz Pastor nauczał, iż żęcie zaczęło się w roku 1878 i skończyło w 1918. Odpowiadamy, że w księdze kazań, wydrukowanej na koniec roku 1917 przez Towarzystwo, daty te znajdzie się na stronicach przytoczonych powyżej, lecz niema tego w kazaniach, jak je ogłosił nasz drogi Pastor. Odnosząc się do tego kazania było najpierw ogłoszone w roku 1908, i poprawnie podało daty 1874 i 1914, jako początek i koniec Żniwa. Pastor nasz nigdy nie zmienił tych dat w owym kazaniu. Zmienione one zostały po jego śmierci, widocznie, aby przeswarcować jako jego pewne cechy odnoszące się do czasu, których on nigdy nie nauczał, czym wielu wprowadzonych zostało w błąd” (Teraźniejsza Prawda i Zwiastun Chrystusowej Epifanii Nr 4, maj 1923 s. 43).
Tekst ten później został powtórzony:
Teraźniejsza Prawda i Zwiastun Chrystusowej Epifanii Nr 30, wrzesień 1927 s. 82.
Rozmaitości [5 tom epifaniczny] 2016 [ang. 1938] s. 173.
Johnson nie podał jednak źródła oryginalnego kazania z roku 1908. Nie ma takiego w dostępnych zbiorach badaczy Pisma Świętego. Jest tylko to kazanie, które zawiera lata 1878-1918. Jeśli Russell wygłosił je tylko w roku 1908, jak podaje Johnson, to ma on rację dotyczącą zmiany treści przez Rutherforda. Jeżeli jednak pastor wygłaszał je również później, na przykład w roku 1916, to wtedy okazuje się, że Rutherford zamieścił w książce wersję ostateczną kazania.
Warto zaznaczyć, że Johnson zarzut fałszerstwa okresu żniwa zaczął szerzyć dopiero po roku 1918, tak jakby sam chciał się przekonać, czy coś wydarzy się w tym roku. Przypominamy, że książka kazań ukazała się już w roku 1917. Poniżej podajemy najstarsze publikacje Johnsona wydane dopiero w latach 1919-1920, które zwalczają żniwo 1878-1918. Książka pt. Pastor Russell’s Sermons też została zaatakowana dopiero w roku 1919. W roku 1924 również wskazano na artykuł roku 1919:
ang. Teraźniejsza Prawda i Zwiastun Chrystusowej Epifanii Nr 12, listopad 1919 s. 185, 193;
ang. Teraźniejsza Prawda i Zwiastun Chrystusowej Epifanii Nr 3, marzec 1920 s. 34, 43.
A FALSE HARVEST PERIOD (...) 1878-1918 (see our comments, P ’19, 193, par. 3)[tzn. Present Truth 1919 s. 193, par. 3](ang. Teraźniejsza Prawda i Zwiastun Chrystusowej Epifanii Nr 4, kwiecień 1924 s. 67).
W polskim odpowiedniku tej ostatniej publikacji z 1924 roku nawet nie wymieniono tekstu z roku 1919 (patrz Teraźniejsza Prawda i Zwiastun Chrystusowej Epifanii Nr 15, marzec 1925 s. 28). W polskiej publikacji po raz pierwszy wspomniano o nowym poglądzie dopiero w roku 1923:
„Pastor nasz nigdy nie nauczał, iż żęcie zaczęło się w roku 1878 i że miało się skończyć w roku
Można by powiedzieć, owszem, Russell początkowo nie uczył o żniwie lat 1878-1918, ale nie oznacza to zaraz, że nie zaczął tak nauczać w roku 1916. Słowo „nigdy” nie jest więc tu słuszne. O tym piszemy poniżej.
Drugą sprawą jest to, że Johnson sam dopiero w listopadzie 1919 roku zaczął zaprzeczać nauce o żniwie lat 1878-1918.
Możemy potwierdzić, że jeśli rzeczywiście w roku 1908, jak podał Johnson, kazanie owo miało wymieniony rok 1874 i 1914, to taka nauka w tamtym czasie funkcjonowała:
„Według naszego zrozumienia Biblii, przedstawionego w tomach WYKŁADÓW PISMA ŚWIĘTEGO, to dzieło żniwa trwa od października 1874 roku i zostanie zakończone w ciągu czterdziestu lat – do października 1914 roku. W tym czasie w pełni spodziewamy się, że cała pszenica zostanie zebrana do gumna, uwielbiona, a kąkol zostanie zebrany w snopki, jeśli rzeczywiście do tego czasu nie rozpocznie się jego palenie” (ang. Strażnica 01.01 1908 s. 4 – To our understanding of the Bible, as set forth in the volumes of SCRIPTURE STUDIES, this harvest work has been in progress since October, 1874, and will be completed within forty years – by October, 1914. Within that time we fully expect that all the wheat will be gathered into the garner, glorified, and that the tares will be gathered into bundles, if indeed by that time their burning will not have commenced.).
Interesujące jest to, że choć Johnson zwalczał na wszystkie sposoby łączenie roku 1918 z Russellem, to jednak sam posługiwał się tym rokiem w wielu proroctwach i wydarzeniach. Wystarczy zajrzeć do jego publikacji z lat 1918-1950, aby się o tym przekonać.
Rok 1918 w nauce C. T. Russella
Wiemy z wielu źródeł, że Russell zmieniał swój pogląd na rok 1914 w latach poprzedzających go (1904-1907, 1912-1913), podczas tego roku i zaraz po nim (1915). Ponownie korygował swoją naukę tuż przed śmiercią w roku 1916. O tym wspomina też Johnson w swoich publikacjach.
Nie był to jednak powód, by Rutherford miał fałszować jego dawniejszy tekst kazania, jeśli to zrobił. Ten powinien pozostać niezmieniony.
Gdyby Russell wygłosił po nowemu wspomniane kazanie, to można by wskazać, że istniały dwie jego wersje, z roku 1908 i na przykład z 1916. Rutherford tego jednak nigdy nie ogłosił, choć zapewne znał zarzuty Johnsona o fałszowanie przez niego nauki i kazania pastora.
W rozdziale tym nie skupiamy się już na samym żniwie lat 1874-1914 i 1878-1918, ale ogólnie na roku 1918.
Poniżej zamieszczamy nową naukę Russella o roku
„Nie widzimy przeto przyczyny, dlaczego mielibyśmy wątpić, że Czasy Pogan skończyły się w październiku 1914 roku i że w następnych kilku latach nastąpi zupełny upadek ich władzy, a zostanie ustanowione Królestwo Boże przez Mesjasza. Lecz do tego czasu klasa Eliasza przejdzie poza zasłonę; ‘A gdy się Chrystus on żywot nasz pokaże, tedy i wy (Kościół) okażecie się z Nim w chwale’ (…)
Poprzednio wyobrażaliśmy sobie, że dzieło żniwa tj. zebrania Kościoła nastanie przed wypełnieniem się Czasu Pogan, lecz Pismo Święte nic o tym nie mówi. Nasza myśl opierała się jedynie na przypuszczeniu, lecz teraz widzimy, iż nie było ono usprawiedliwione. To żniwo należy do nowego okresu i nie może być porównywane ze starym. W każdym razie zbieranie pszenicy w wieku żydowskim nie skończyło się z rokiem 70, lecz w różnych stronach świata postępowało dalej. Bez wątpienia, że wielka liczba żydów skorzystała z nader przykrego doświadczenia i była lepiej przygotowaną, aby była zebraną do chrześcijańskiego gumna po zniszczeniu ich narodowej egzystencji. Podobnie możemy się spodziewać, że bardzo wielu może być jeszcze zebranych do niebieskiego gumna i nie możemy powiedzieć, aby tu można czas ograniczyć. Nadmieniamy tutaj, że niektórzy historycy pokazują, że czas wielkiego ucisku dla Żydów zakończył się w kwietniu R.P. 73, który równałby się z rokiem 1918.
Czy mamy żałować, że czas się przedłuża? Wcale nie, owszem cieszymy się, iż mamy sposobność głosić sławę Tego, który nas powołał z ciemności do dziwnej Swojej światłości; radujemy się także, widząc innych korzystających jeszcze i radujących się z Prawdy” (ang. Strażnica 01.09 1916 s. 5950-5951 [reprint]).
Johnson bronił Russella w kwestii rzekomego odrzucania roku 1918, choć przyznał, że w sprawie roku 1914 zmienił on zdanie. Przywoływał on strony 263-265 z oryginalnej Strażnicy z 1 września 1916 roku z artykułu The Harvest Is Not Ended (por. cytowany powyżej reprint). Oto jego argumentacja:
„Nie twierdzimy, że drogi nasz Pastor, nie porzucił daty 1914 jako końca pracy żęcia, albowiem powyżej wspomniany artykuł dowodzi, że zrobił on to chociaż ani w tym artykule, ani w żadnym innym, ani też słowem ustnem nie oznaczył on żadnej innej daty jako końca pracy żniwa. Nadchodzi pytanie, co naprowadziło go, że był on w błędzie na tym punkcie? Artykuł sam pokazuje (str. 263, szp. 2, par. 4), iż zdawało mu się, jakby było za wiele ludzi zdobytych dla Prawdy od października roku 1914, i dalej aby mogli być produktem pracy zbierania kłosów. Zaiste pewnem jest, że poważna liczba ludu przystąpiła do Prawdy w owym czasie, lecz czy nie możnaby tego uznać za fakt zgodny z myślą o pracy zbierania kłosów, odbywającej się w tym czasie? (...) Stąd też zrodziły się jego wątpliwości, a gdyby wszyscy, którzy przystąpili wówczas do Prawdy, byli członkami Maluczkiego Stadka, to musielibyśmy przyjść do wniosku, jak on przyszedł – to jest, że musiał być skutek pracy żęcia a nie zbieranie kłosów. (...) Te wielkie liczby kazały Pastorowi naszemu wątpić, aby mogły one być produktem pracy zbierania kłosów. (...) W Opatrzności Pańskiej, w Betel w roku 1917 zostaliśmy przez kilku braci (teraz stronników Towarzystwa), którzy byli świadkami i częściowo aktorami w tych wypadkach, powiadomieni, w jaki sposób Pastor nasz powziął myśl poczynienia niektórych zmian wzmiankowanych w Z. 1916, str. 263-265. Później przytoczymy fakty. Przez pewien czas niespokojny on był faktem, że więcej ludu przystępowano do Prawdy, aniżeli należało się spodziewać po pracy zbierania kłosów. Będąc w tym stanie umysłu, napisał artykuł na ten temat do ogłoszenia w »Tower«, lecz zanim go odesłał drukarzowi, pewien brat, trzymający teraz z Towarzystwem, zapytał naszego Pastora podczas posiłku w jadalni w Betel, czy fakt, że żęcia dokonał Koronowany Żniwiarz (Obj. 14:14-16), nie dowodzi, iż żęcie zaczęło się po rozpoczęciu przez naszego Pana wykonywania władzy królewskiej w roku 1878? Brat ten pomieszał posiadanie Władzy Boskiej jako Króla z wykonywaniem tejże Władzy królewskiej. Pan nasz posiadał taką władzę przed Swoim Powrotem w roku 1874 (Psalm 45:3,4), chociaż pierwsze wykonanie jej nastąpiło w roku 1878. Brat ten nalegał dalej, że myśl jego potwierdza czas przebudzenia śpiących świętych (Obj. 14:13), które opisane jest właśnie przed opisaniem żęcia. Przeoczył on jednak fakt, że widzenia w Objawieniu nie zawsze następują po sobie w porządku chronologicznym. Chociaż Pastor nasz nie poparł zapatrywania tego brata, to jednak myśl ta powiększyła jego wątpliwości co do zakończenia się żęcia w roku 1914 i, poszedłszy do swego biura po posiłku, podyktował kilka paragrafów, które włączył do powyżej wspomnianego artykułu. Paragrafy te dodawały jeszcze kilka zmian do tych, jakie już były w artykule. Było to pod koniec lata 1916. Pastor nasz był człowiekiem umierającym i przy swoich licznych ciężarach nie mógł poświęcić temu przedmiotowi swojej dawnej siły i jasności myśli. Dlatego to ogłosił artykuł, który zaprzeczał jego niezbitym argumentom, podanym w »Badaniach« [tomy Wykładów] i w »Towers«. Pismo, Rozum i Fakty dowodzą, że jego pierwsze przedstawienie sprawy było poprawne. Dlatego przyjmujemy je raczej zamiast drugiego. Zaiste w tych okolicznościach nikt, kto go miłował, nie będzie poczytywał mu tego za ujmę, że umierając i będąc obciążony nadludzkimi troskami, dał nam mniej logiczne wyjaśnienie, aniżeli wtedy, gdy znajdował się w pełni sił! Tak, sam ten akt pokazuje jego wielką pokorę i powiększa jeszcze naszą miłość ku niemu! (...) Dlaczego Pan pozwolił Pastorowi naszemu, aby wzmiankował, że mylił się nauczając, iż rok 1914 był końcem żęcia? Późniejsze wypadki nasuwają zadawalniającą odpowiedź” (Teraźniejsza Prawda i Zwiastun Chrystusowej Epifanii Nr 30, wrzesień 1927 s. 82-83).
Por. prawie identyczne słowa: Teraźniejsza Prawda i Zwiastun Chrystusowej Epifanii Nr 4, maj 1923 s. 43-44.
„(...) bo chociaż w Z. 1916, str. 263-265, nauczał iż żęcie jeszcze się nie skończyło i że mogło trwać trzy lata, mimo to nauczał on w tymże artykule (str. 264, szp. 1, ost. par.), że żęcie zaczęło się w roku
Słowa Johnsona o Russellu „ani w żadnym innym [artykule], ani też słowem ustnem nie oznaczył on żadnej innej daty jako końca pracy żniwa” wydają się dziwne, bo przecież pastor po dwóch miesiącach zmarł. Nie miał więc on, będąc „człowiekiem umierającym”, za dużo czasu na omawianie kolejnych koncepcji. Jednak, jak zobaczymy, takie były, choć krótkie.
Stwierdzenie Johnsona, że pastor „był człowiekiem umierającym” i dlatego zmienił pogląd, nie są w pełni prawdziwe, bo ciężki zawał serca Russell przeszedł już w roku
Johnson w swoim długim dowodzeniu, którego nie sposób przytoczyć, bo zawiera kilka stron, wikła się w istną sofistykę. Czepia się każdego stwierdzenia innych badaczy Pisma Świętego, tak jakby tylko on, jedyny na świecie, odpowiednio rozumiał słowa pastora i miał monopol na ich interpretację. Argumentację swoją podbudowuje własną specyficzną teologią. Twierdzi, że Russell wprost nie mówi, iż rok 1918 ma być końcem żniwa, że rok 1878 jest początkiem żniwa itp. Nieważne, że Russell te daty wymienia i są one dla niego istotne, dla Johnsona ważne jest to, iż oznaczają to, czego on nie chce, by oznaczały.
Johnson napisał, że Russell tę nową koncepcję przedstawił „pod koniec lata
„Wiecie, kiedy rolnik ma skosić ziarno i przygotować spoiwo, to nie jest praca przy żniwach – to jest praca przygotowawcza, ale kiedy ścina ziarno, zaczyna żniwa.W 1874 roku przybył jako istota duchowa, ale objawił swoją obecność dopiero w 1876 roku, a potem dopiero w 1878 roku w ogóle wykonywał prace żniwne.Następnie wskrzesił śpiących świętych i będzie to trwało aż do wiosny 1918 roku. To dzieło trwa, a kiedy On powrócił, ci, którzy żyli, nie mogli wyprzedzić tych, którzy spali, tak więc konieczne było, aby śpiący święci bylipodniesieni, a potem zostali zmienieni w jednej chwili, w mgnieniu oka” (SOUVENIR I.B.S.A. GENERAL CONVENTION SEATTLE Sept. 14th to 17th 1916 s. 18 – You know when a farmer is going to cut his grain and gets the binder ready, that is not harvest work-— that is preparatory work, but when he cuts the grain, he has started to do harvest work. In 1874, he came as a spiritual being, but did not reveal his presence until 1876, and then not until 1878 did he do any harvest work at all. He then raised the sleeping saints and that will continue until the spring of 1918. This work is going on, and when He returned, those that were alive could not precede those which were asleep, so that it was necessary for the sleeping saints to be raised, and then they were changed in a moment, in the twinkling of an eye.).
Przypominamy, że pastor na tej konwencji (14-16 września) był obecny i nie zakwestionował tej nowej nauki (jw. s. 40, 52). Czas wydania wskazanej Strażnicy (1 września) prawie pokrywa się z terminem tego zgromadzenia.
Kazanie na konwencji wygłosił T. P. Yates, pielgrzym Towarzystwa Strażnica od roku 1913, powołany do tych usług jeszcze przez Russella. Był on mówcą kongresowym w latach 1914-
Johnson nie ma racji, że chronologia Russella kończyła się na roku 1914. W roku 1904 pastor wyznaczał „trzy lata” dla czasu ucisku rozpoczętego w roku 1914. Dawało to rok 1917:
„Według naszego spodziewania początek czasu wielkiego ucisku wkrótce nadejdzie, gdzieś pomiędzy rokiem
Początek srogiego ucisku nie jest wyraźnie zaznaczony w Piśmie Świętym i raczej zależny jest od zbiegu okoliczności.
Sądzimy jednak, że najwyższy, ogólno-światowy ucisk, powszechna katastrofa, nie może dłużej trwać, niż trzy lata, a jeśli potrwałby dłużej niż trzy lata, »nie byłoby zbawione żadne ciało«.” (Nowe Stworzenie 1919 [ang. 1904] s. 718).
Czy były jeszcze jakieś teksty, które wyznaczane przez Russella wydarzenia i daty przesuwały poza rok 1914, sugerując rok 1918? Owszem, były takie.
Russell w nowej Przedmowie Autora do tomu pt. Przyjdź Królestwo Twoje z 1 października 1916 roku zasugerował swoim zwolennikom, że „zupełna liczba Wybranych uzupełni się” w ciągu roku, dwóch lub trzech lat, a więc w latach 1917-1919:
„Radujemy się widząc innych, którzy przychodzą do znajomości Prawdy i przygotowują się na »Wesele«. Widać z tego, że »drzwi« jeszcze nie zostały zamknięte, ale wnioskujemy że w niezadługim czasie, możebne za rok lub dwa albo trzy – zupełna liczba Wybranych uzupełni się, a wtedy wszyscy przejdą poza Zasłonę i drzwi zostaną zamknięte” (Przyjdź Królestwo Twoje 1923 s. I-II [ang. 1918 s. II]).
Jednak wcześniej, bo w styczniu 1916 roku, Russell stwierdził, że trwająca wojna jest początkiem Armagedonu. Jak wiemy, zakończyła się ona w roku 1918:
„Badacze Pisma Świętego są przekonani, że wielka wojna, którą prowadzi się w Europie, jest początkiem wielkiego ucisku nazwany w Piśmie św. »Armagedon« i jest przygotowaniem rodzaju ludzkiego do przyjęcia Królestwa Chrystusowego, które prowadzi »pożądanie wszystkich narodów« (Aggeusz 2:7) i zaprowadzi panowanie Sprawiedliwości po całej ziemi” (Strażnica styczeń 1916 s. 8 [ang. 01.01 1916 s. 5829, reprint]).
W lipcu 1916 roku Russell w kazaniu podobnie argumentował:
„Obecna wielka wojna w Europie jest początkiem zapowiedzianego w Piśmie Świętym Armagieddonu (Obj. 16:16-20), którego następstwem będzie całkowite obalenie wszystkich systemów błędu, które tak długo ciemiężyły lud Boży i zwodziły świat” (Pastor Russell’s Sermons 1917 s. 676; tekst polski cytowany według Kazania Pastora Russella 2012 s. 676 [wyd. „Straż”, Białogard]).
Kazanie to i powyższy fragment opublikowane były najpierw w czasopiśmie Overland Monthly z lipca 1916 roku na stronie 82 – This great war in Europe is the beginning of Armageddon.
http://mostholyfaith.com/Beta/bible/OverlandMonthly/overland.asp?xRef=OV414
W roku 1916 Russell powiedział, że po wojnie (która zakończyła się w roku 1918) nastąpią spektakularne wydarzenia:
„[1916] Po wojnie nastąpi symboliczne trzęsienie ziemi, następnie symboliczny ogień i będzie dużo płaczu, wzdychania i zgrzytania zębów – w owym wielkim ucisku. Wszyscy ludzie tego świata będą mieć dział w tym i doznają wiele zawodów. Ktokolwiek miał światło prawdy, a później je zarzucił, znajdzie się w tym wielkim ucisku” (Co kaznodzieja Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania 1947 [ang. 1917] s. 405).
„Teraz wierzymy, że to ostatnie tłumaczenie jest zgodne z zamiarem Pańskim; albowiem akuratnie w roku 1914 wspomniane tu królestwa pogańskie rozpoczęły wielką walkę światową, która według proroctwa biblijnego zakończy się wreszcie kompletnem obaleniem wszystkich ludzkich rządów i otworzy drogę do założenia Królestwa umiłowanego Syna Bożego” (Nadszedł Czas 1919 s. III, Przedmowa z datą 1 październik 1916).
Wreszcie 1 listopada 1916 roku, a więc w dzień po śmierci Russella, opublikowano jego słowa o pozostałych „miesiącach” pracy „w ciele”:
„Pozostaje nam niewiele dni lub miesięcy do wypełnienia naszej pracy w ciele; starajmy się więc abyśmy byli godnymi przedstawicielami Prawdy i Tego, którego imię nosimy” (ang. Strażnica 01.11 1916 s. 5980 [reprint] – In the days or months yet remaining until the completion of our work here in the flesh, let us be worthy exponents of the precious Truth and worthy representatives of Him whose name we bear.).
W roku 1917, w tak zwanym tomie siódmym pt. Dokonana Tajemnica, zamieszczono dialog Russella z pewnym pracownikiem Betel i trzema „wybitnymi braćmi”, w którym również wskazano na rok 1918:
„Podajemy tu list jednego pracownika z Bethel, napisany na krótko po śmierci Pastora Russella: ‘Około trzy miesiące temu zadałem kilka pytań przy stole, a ostatniem pytaniem było: »Ponieważ wiem teraz, że żydowski czas ucisku skończył się dopiero w R. P. 73, jak o tem dokładnie przekonałem się na podstawie dzieł historyków, zapytuję się tedy: czego mamy spodziewać się w równorzędnym roku 1918« Brat Russell dał to pytanie trzem wybitnym braciom do rozwiązania, ale wszyscy trzej odpowiedzieli, że nie wiedzą, chociaż chcieliby dowiedzieć się, czego należy się spodziewać. Wówczas brat Russell kazał mnie samemu odpowiedzieć. Rzekłem więc »Wobec tego, że R. P. 73 był świadkiem kompletnego obalenia nominalnego naturalnego Izraela w Palestynie więc w równorzędnym roku 1918 powinniśmy się spodziewać kompletnego obalenia nominalnego duchowego Izraela, czyli upadku Babilonu. (Obj. 18.)« Pastor Russell rzekł wówczas: »Całkiem słusznie. Właśnie to nastąpi«’.” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 152; por. edycja ang. 1917 s. 129).
Czy wskazaną osobą był wymieniany „brat Yates”? Tego nie wiemy, bo cytowany tekst milczy na ten temat.
Już w roku 1908 Russell opublikował list I. N. Cognito, w którym wspomina on rok 1918 i swoje oczekiwania. Pastor znał więc już ten rok z dawnych swych publikacji:
„Przechodzę teraz do szczególnego przedmiotu tego listu. Pismo Święte wskazuje, że w roku 1915, rok przed odczytaniem tego listu, Abraham, Izaak, Jakub, Dawid, Izajasz, Daniel oraz wszyscy święci prorocy i patriarchowie od Abla do Jana Chrzciciela zostaną wskrzeszeni z martwych i będą zarządzać ziemską fazą Królestwa Pańskiego z główną siedzibą w Jerozolimie. Słowo Pańskie zdaje się również wskazywać, że ta prawda i fakt, że nastąpiła zmiana dyspensacji, mogą nie być ogólnie przyjęte do wiary aż do roku 1918. Piszę to do was, abyście nie byli jednymi z tych, którzy mylą się w tej kwestii, ale zrozumieją, że do czasu, gdy ten list będzie czytany, wyrównywanie i prostowanie spraw ziemskich będzie postępowało w Jerozolimie” (ang. Strażnica 15.08 1908 s. 4233 [reprint] – I come now to the special object of this letter. The Scriptures indicate that in the year 1915, the year before this letter is read, Abraham, Isaac, Jacob, David, Isaiah, Daniel, and all the holy prophets and patriarchs from Abel to John the Baptist, will have been raised from the dead and will be in charge of the earthly phase of the Lord's Kingdom, with headquarters at Jerusalem. The Lord's Word also seems to indicate that this truth, and the fact that there has been a change of dispensation, may possibly not be generally believed until the year 1918. I am writing this to you so that you will not be one of those who will be mistaken on this point, but will understand that, by the time this letter is read, the squaring and straightening of earth's affairs will be in progress from Jerusalem, at the hands of the Ancient Worthies.).
Nie jest więc prawdą, co mówił Johnson, że „Pastor nasz nigdy nie nauczał” o żniwie lat 1878-1918. Uczył przede wszystkim w Strażnicy z 1 września 1916 roku, której słowa przytaczaliśmy. Jeśli nawet ktoś miał wpływ na Russella w tej sprawie, to jednak nauczał on o roku 1918.
Johnson w jednej ze swych publikacji wspomniał, że już w roku 1915 Russell został poinformowany o pewnych proroctwach, które wypełniły się w roku 1918:
„We wrześniu 1915 r. ten piąty brat przyniósł naszemu Pastorowi wielką liczbę (najmniej 25) równoległych czynów gniewu, które miały swoje miejsce tego roku (...) Wówczas on wskazał br. Russellowi pięć przyszłych wypadków równoległych. Wszystkie z nich wypełniły się w swoim czasie, trzy z nich w r.
W roku 1917, już po śmierci Russella, opublikowano słowa, które wprost nakazywały poprawić dane chronologiczne. Nawet w języku polskim znajdowały się one w Strażnicy we wskazanym czasie (patrz Strażnica grudzień 1917 s. 169-170). Później powtórzono je w siódmym tomie:
„Data przedstawiona w komentarzu na Obj. 2:1. dowodzi, że zdobycie Judzkiej ziemi nie było zupełnem, aż w dniu święta Wielkanocy R. P. 73 i że w świetle powyższych pism okazuje się, że na rok 1918 na wiosnę sprowadzi ucisk większy aniżeli ten, jaki był w jesieni roku 1914. Przejrzyj ponownie Porównanie Dyspensacyi w Wykładach Pisma Św. tom II, str. 276 i 277; zmień 37 na 40, 70 na 73 i 1914 na 1918 i wierzymy, że to jest akuratnem i wypełni się »w wielkiej mocy i chwale.« (Marka 13:26). Nie było możebnem przewidzieć, czy nasz Pan miał na myśli rok 70, czy rok 73, który nam miał służyć za wskazówkę odnośnie końca państwa Żydowskiego, aż dopiero po Październiku roku
Warto zaznaczyć, kiedy ukazały się przytaczane książki:
ang. Dokonana Tajemnica – wydana w lipcu 1917 roku.
ang. Kazania Pastora Russella – zamiar wydania ogłoszono 15 września 1917 roku (ang. Strażnica 15.09 1917 s. 287), podając, że pastor sam planował wydać tę książkę i częściowo ją opracował. W listopadzie 1917 roku ogłoszono, że jest ona w sprzedaży (ang. Strażnica 01.11 1917 s. 334).
Już w roku 1916 podano następujący komunikat:
„Towarzystwo rozważa wydanie publikacji w formie książkowej Wspomnień Brata Russella wraz z pewną liczbą jego kazań. Dalsze ogłoszenia zostaną podane w odpowiednim czasie” (ang. Strażnica 15.12 1916 s. 6024 [reprint] – The Society is contemplating the publication, in book form, of Memoirs of Brother Russell, together with a number of his sermons. Further announcement will be made in due time.).
W związku z powyższymi słowami można przypuszczać, że to sam Russell zmienił w kazaniu rok 1914 na 1918.
Dodajmy, że po październiku 1914 roku Russell wyznaczał nowe wydarzenia nieco ostrożniej niż przedtem. Jednak w listopadzie 1914 roku też wspomniał o możliwych „pięciu latach” pozostawania jeszcze w ciele na ziemi.
Poniższe słowa pochodzą z artykułu pt. Panowanie sprawiedliwości przygotowuje się (ang. Strażnica 01.11 1914 s. 5563-5570 [reprint]), którego fragmenty przedstawiono też w roku 1930 w książce pt. Światło na stronach 194-197:
„Być może, że wielu z ludu Pańskiego więcej się spodziewało wydarzeń z początkiem żydowskiego roku 1915 (koniec roku 1914), aniżeliby się tego powinni byli spodziewać (...)
Mógłby ktoś zapytać: ‘Z uwagi na to, że wypełnienie się różnych chronologicznych proroctw dowodzi, iż zamiary Boże powoli się wypełniają, czyż tedy Królestwo nie może być zaprowadzone dopiero po pięciu, dziesięciu albo nawet dwudziestu pięciu latach?’ Odpowiedzią naszą jest to, że nie jesteśmy prorokiem; przypuszczamy tylko, że osiągnęliśmy punkt, kiedy czasy pogan się skończyły. Jeżeliby Pan postanowił, abyśmy jeszcze pięć dalszych lat tutaj pozostali, to będziemy bardzo szczęśliwi, że pozostawamy po tej stronie zasłony, a jesteśmy pewni, że wszystkie prawdziwie poświęcone dzieci Pańskie taksamo będą zadowolone, że są po tej stronie, gdyby to miało być wolą Pańską. Jeżeliby Pan sam dla nas przeznaczył dalszy taki dobry rok, jak ostatni, czegożbyśmy sobie więcej mogli życzyć? (...)
Oczekujemy naszej przemiany, której jedni dostąpią w ten, drudzy w inny sposób” (Światło 1930 t. I, s. 194-197).
Nie myślmy, że Russell nie wymieniał ‘proroczo’ innych lat sięgających poza lata 1914-1915. Omawiany rok 1918 nie był jedynym, który miał dla niego duże znaczenie.
Ale nie tylko on, lecz i jego współpracownicy, często w jego obecności, na przykład na konwencjach, wymieniali różne lata i wydarzenia na przyszłość. Te kwestie opiszemy w innym artykule.
Oczywiście oddzielną sprawą jest wyznaczanie przez Towarzystwo Strażnica już po śmierci Russella różnych wydarzeń na rok 1918 i na inne lata. Tego zagadnienia tu nie poruszamy. Omówione zostało to w dwóch poniższych książkach i do nich odsyłamy zainteresowanych:
Lata 1914-1922 w oczekiwaniach organizacji Świadków Jehowy. Dawne zapowiedzi i proroctwa Towarzystwa Strażnica (2020).
Rok 1925 i Miliony ludzi z obecnie żyjących nigdy nie umrą! (2015).
Przytaczamy tylko jeden wspomnieniowy fragment z roku 1931, w którym oczekiwania roku 1914 połączono z rokiem 1918:
„Od przyjścia do znajomości prawdy wyglądali oni szczególnie znajdowania się z Panem i rozkoszowania się z wielkiego stanowiska i sławy, spodziewając się ziszczenia tej nadziei z rokiem 1914. Rok 1914 nastał i przeminął, także i 1918 przyszedł, a ich spodziewana chwała nie przychodziła” (Strażnica 01.03 1931 s. 71 [ang. 01.01 1931 s. 7]).
Na zakończenie składam podziękowanie J. Romanowskiemu i K. Kozakowi za pomoc w tworzeniu tego tekstu.