C. T. Russell nie był pierwszym, który nauczał o roku 1915 oraz o kończących się wtedy „czasach pogan”!
C. T. Russell nie był pierwszym, który nauczał o roku 1915 oraz o kończących się wtedy „czasach pogan”!
Po opublikowaniu artykułu dotyczącego roku 1914, kontynuujemy ten temat omawiając też rok 1915.
Poprzedni tekst nosił podobny tytuł:
C. T. Russell nie był pierwszym, który nauczał o roku 1914 oraz o kończących się wtedy „czasach pogan”!
Informujemy, że artykuł nasz składa się z następujących rozdziałów:
Rok 1915 jako zamiennik roku 1914 w nauce C. T. Russella o końcu „czasów pogan”
Inni badacze adwentowi wyznaczający rok 1915 i „czasy pogan”
Tendencyjne przedstawianie dat i manipulowanie nimi przez Towarzystwo Strażnica
Rok 1915 jako zamiennik roku 1914 w nauce C. T. Russella o końcu „czasów pogan”
Poruszamy kwestię roku 1915, bo wymieniał go C. T. Russell (1852-1916), prezes Towarzystwa Strażnica, dla wyznaczenia końca „czasów pogan”. Szczególnie wtedy, gdy rok 1914 zbliżał się i mijał. Wcześniej też, może asekuracyjnie, wspominał o roku 1914 i 1915, co mogło wiązać się z różnymi kalendarzami lub metodami liczenia.
W tym przypadku, tak jak w kwestii roku 1914, pastor też nie był pierwszym, który wymieniał ‘chronologiczny’ rok 1915.
Najpierw zapoznajmy się z tekstami Russella, a później tych, którzy przed nim uczyli o tej dacie.
Rok 1915 w Wykładach Pisma Świętego
Zaznaczamy, że książka pt. Nadszedł Czas z roku 1889 była pierwszą publikacją Russella, w której zamieścił rok 1915!
Jak wspomnieliśmy, pastor potrafił w tej jednej publikacji zamieścić i rok 1914 i 1915. Może była to jakaś taktyka dotycząca chronologii.
Oto jego słowa pokazujące dwie daty w jednej książce:
„Podnoszenie się Izraela od R. P. 1878 ażdo R. P. 1915 (koniec Czasów Pogan), dokonywane pod wpływem łaski Króla...” (Nadszedł Czas 1919 s. 259 [ang. 1889 s. 232]).
Patrz też drugi tekst o roku 1915 The Time Is at Hand 1889 s. 219 (wykres).
„Świadectwo Pisma Św., odnośnie tego, że »Czasy Pogan« stanowią peryod 2520 lat, od roku 606 P. Ch. do R. P. 1914 włącznie, jest jasne i mocne” (Nadszedł Czas 1919 s. 82 [ang. 1889 s. 79]).
Oto inny fragment o roku 1915 i „czasach pogan”, ale już z późniejszej edycji (w ed. z roku 1889 data 1915 występowała tylko dwa razy):
„»Czasy Pogan« udowadniają, że obecne rządy muszą być obalone z końcem R. P.
Te słowa były w edycjach angielskich zmieniane kilka razy. Oto jego pierwsza i ostatnia wersja:
Przed końcem roku 1914
The "Gentile Times" prove that the present governments must all be overturned before the close of A. D. 1914; and the Parallelism above shows that this period corresponds exactly with the year A. D 70, which witnessed the completion of the downfall of the Jewish polity (The Time Is at Hand 1889, 1902 [i inne edycje wydane do roku 1914] s. 242).
Około końca roku 1915
The “Gentile Times” prove that the present governments must all be overturned about the close of A. D. 1915; and the parallelism above shows that this period corresponds exactly with the year A.D. 70, which witnessed the completion of the downfall of the Jewish polity (The Time Is at Hand 1915, nakład 1,582,000 s. 242).
W kolejnych edycjach tego tomu w związku z „czasami pogan” w kilku miejscach dodano rok 1915: s. 99 (ed. 1911); s. 81, 221 (ed. 1915). Pomijamy inne wzmianki o roku 1915, które nie mają bezpośredniego związku z końcem „czasów pogan”.
W angielskim trzecim tomie pt. Przyjdź Królestwo Twoje (1891) też występuje rok 1915. Pierwszy raz na wykresie w powiązaniu z końcem „czasów pogan” (s. 131).
Drugi raz na stronie 133 (and ere the harvest is fully ended (1915)), ale bez związku z „czasami pogan” i data ta widnieje tylko w tej edycji.
W kolejnych edycjach tego tomu dodano rok 1915 w kilku miejscach: s. 132 (ed. 1898); s. 342 – 2 razy, 344 (ed. 1909), ale bez związku z „czasami pogan”.
Również czwarty tom Russella z roku 1897 łączy „czasy pogan” z rokiem 1915. Zamieszczamy tekst angielski oraz polską wersję częściowo zmienioną:
Her destruction will be fully accomlished by the end of the appointed "Times of the Gentiles” – 1915. (The Day of Vengeance 1897 s. 111; zmiana tytułu w 1912 r.: The Battle of Armageddon 1912, 1914 s. 111).
Tłum. „Jego zniszczenie zostanie w pełni dokonane do końca wyznaczonych »Czasów Pogan« – roku
„Jego zniszczenie [Babilonu] dokona się w zupełności po końcu oznaczonych »Czasów Pogan« – po roku
W angielskiej edycji tego tomu z roku 1912 dodano na stronie 604 rok 1915, ale brak bezpośredniego związku z „czasami pogan”.
W tomach 5-6 z lat 1899 i 1904 rok 1915 nie występuje, choć jeden raz pojawia się rok 1914 i koniec „czasów pogan” (ang. Nowe Stworzenie 1904 s. 579). W tomie pierwszym z roku 1886 nie ma interesujących nas dat.
Rok 1915 w Strażnicy
Poniżej zamieszczamy najstarsze fragmenty o roku 1915 z czasopisma Strażnica. W pierwszym tekście z roku 1891 nie pada jeszcze określenie „czasy pogan” lub „siedem czasów” w połączeniu z rokiem 1915:
„Obecnie, w towarzystwie mojej żony, przebywam w Palestynie, przyglądając się pospiesznie ziemi obiecanej i jej mieszkańcom oraz rozważając perspektywy rychłego wypełnienia się przepowiedni proroków. Jak zobaczycie z moich książek, znajdujemy świadectwo proroków, że wasz naród będzie bardzo błogosławiony i powróci do Boskiej łaski między obecnym czasem a rokiem
Fragment z roku 1892 i kolejne łączą już rok 1915 z „siedmioma czasami” lub „czasami pogan”:
„Widząc, że królestwo Izraela zostało odcięte oraz stwierdziwszy, iż od stuleci nie doznają przeszkód w rządzeniu światem, doszły do wniosku, że taki stan będzie trwał zawsze i nie wiedzą, że dni ich imperium są ograniczone do »siedmiu czasów«, czyli 2520 lat, które zakończą się w 1915 roku, ustępując miejsca Królestwu Bożemu w rękach Mesjasza – Tego, który ma prawo rządzić światem i poprzez Królestwo którego błogosławione będą wszystkie narody ziemi” (ang. Strażnica 15.02 1892 s. 1373 [reprint], patrz też s. 1371).
„(...) aż się skończą czasy pogan (okres przydzielony rządom pogan, Łk 21:24), n.e.
W kolejnych latach pastor pisał na przemian o roku 1914 i 1915.
Później skupił się na roku 1914. Kierował się własną logiką ‘przyspieszania końca’, a nie jego odsuwania. Gdy pytano go (w 1909 r.) o rok 1915, zamiast oczekiwanego roku 1914, tak odpowiadał:
„Pytanie (1909). – (...) Zniesienie władzy Sedekijasza zaznacza Czasy Pogan i jeżeli to miało miejsce w lipcu, czy zatem Czas Pogan nie powinien się kończyć w lipcu? Czy byłby zatem lipiec 1914, czy lipiec 1915?
Odpowiedź. – Ja nie wiem; nie zastanawiałem się szczegółowo nad tym i nad różnicą która czyni parę miesięcy, lepiej wziąć datę wcześniejszą i być pewnym” (Co kaznodzieja Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania 1947 [ang. 1917] s. 54).
„Pytanie (1909). – Jeżeli »Czasy Pogan« zaczęły się w październiku roku 606 przed Chrystusem, czy one skończą się w październiku 1915, zamiast w 1914 roku?
Odpowiedź. – Nie myślimy. Jeżeli brat czy siostra, kto podał to pytanie, przepatrzył chronologię, to przekonałby się, że te Czasy skończą się w październiku, 1914 roku. Trzeba pamiętać, że lata chronologiczne liczą się wstecz do roku 606, zaś do roku 1914 naprzód od R. P.” (Co kaznodzieja Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania 1947 [ang. 1917] s. 54).
Ale od roku 1910 Russell znów preferował rok 1915:
„Nie ma wątpliwości, że proroctwo to zostanie w pełni zgodne z innymi proroctwami dotyczącymi zakończenia czasów pogan i inauguracji Tysiącletniego Królestwa w roku
„Następnym wydarzeniem po zakończeniu się »siedmiu czasów« (2520 lat, do roku 1915 po Chr.) będzie ustanowienie Królestwa Mesjasza i uznanie go przez dzieci Izraela, po czym nastąpi błogosławienie wszystkich narodów ziemi” (ang. Strażnica 01.08 1911 s. 4867 [reprint]).
„Wielu z naszych czytelników z pewnością przypomina sobie wzmiankę na ten temat, zawartą w kazaniu, które wygłosiliśmy w Allegheny, w Pensylwanii, 11 stycznia 1904 roku, a które zostało następnie opublikowane w »Pittsburgh Gazette«. Przytaczamy z tego kazania następujący fragment:
»Uważamy więc, że siedem czasów karania Izraela pokrywa się z siedmioma czasami pogańskiej dominacji. Rozpoczęły się one wraz z uwięzieniem Sedekiasza i, jak można zobaczyć na wykresie planu wieków, kończą się w roku 1915. Według najlepszych dostępnych nam dowodów w tym zakresie – po uzgodnieniu ich ze świadectwami Pisma Świętego – Sedekiasz został uwięziony 605 i 1/4 roku przed 1 rokiem naszej ery. Dodając do tego 1914 i 3/4 roku otrzymujemy październik 1915 roku jako datę zakończenia pogańskiej supremacji nad światem – końca 2520 lat dzierżawy, która nie zostanie przedłużona. Zamiast tego przejmie ją Ten, który ma prawo do królowania. Wyznacza to zatem moment, w którym sam Pan przejmie kontrolę nad sprawami świata, by zakończyć panowanie grzechu i śmierci oraz udzielić prawdziwego światła«.
Z pewnością można w tej sprawie pozwolić sobie na pewne niewielkie różnice poglądów i dobrze byłoby, gdybyśmy jedni drugim zostawiali jak najwięcej swobody. Dzierżawa władzy pogan może zakończyć się w październiku 1914 czy 1915 roku” (ang. Strażnica 01.12 1912 s. 5142 [reprint]).
W tej samej Strażnicy z roku 1912 pastor przedstawił również swoje szersze rozważania na temat lat 1914-1915:
„Różnica wynikająca z przyjęcia jednej z tych metod wynosi jeden rok. Siedemdziesiąt lat żydowskiej niewoli zakończyło się w październiku 536 r. p.n.e. Jeśli zatem na okres przed naszą erą przypadało 536 i 1/4 roku, to do uzupełnienia trwających 2520 lat czasów pogan potrzebnych jest 1913 i 3/4 roku w erze po Chrystusie, co daje październik 1914 roku.
Jeśli zaś przyjęłoby się tę drugą metodę liczenia, czyli przed naszą erą upłynęłoby 535 i 1/4 roku, to różnica w stosunku do 2520 lat wynosiłaby 1914 i 3/4 roku, co dawałoby październik 1915 roku. Ponieważ pytanie to zaprząta umysły stosunkowo wielu spośród naszych przyjaciół, pozwoliliśmy sobie przestawić tutaj kilka szczegółów. Przypominamy jednak naszym czytelnikom, że żaden zapis Pisma Świętego nie wskazuje na to, jakoby ucisk pogan miał zakończyć się przed upływem »czasów pogan«, niezależnie od tego, czy byłby to październik 1914, czy 1915 roku. Ucisk niewątpliwie będzie miał miejsce przed ostatecznym upadkiem, nawet jeśli upadek ten nastąpi nagle, tak jak wrzucenie wielkiego kamienia młyńskiego do morza (Obj. 18:21). Równoległość między »żniwem« żydowskim a obecnym »żniwem« zdaje się jednak potwierdzać myśl, że ucisk zakończy się do października 1915 roku” (ang. Strażnica 01.12 1912 s. 5141-5142 [reprint]).
W roku 1913 Russell opublikował artykuł pt. Jeszcze raz na temat zakończenia czasów pogan, w którym wyraził swoje zwątpienie co do lat 1914-1915:
„Czekamy na mający nadejść czas, gdy rząd nad światem zostanie przekazany Mesjaszowi. Nie potrafimy stwierdzić, czy będzie to październik 1914, czy może październik 1915 roku. Możliwe, że jesteśmy w błędzie, jeśli chodzi o poprawną rachubę liczby lat. Nie możemy orzec z pewnością. Nie wiemy. Jest to kwestia wiary, a nie wiedzy. Wiarą chodzimy, a nie widzeniem” (ang. Strażnica 15.10 1913 s. 5328 [reprint]
„Tak więc, gdy nadejdzie październik 1914 albo październik 1915 lub jakaś inna data (Pan wie) i skończą się czasy pogan, nie spowoduje to, że nastąpi wybuch, który zrewolucjonizuje świat w ciągu jednego dnia. Wierzymy jednak, że dokona tego niedługo później” (ang. Strażnica 15.10 1913 s. 5329 [reprint] – So when October, 1914, comes or October, 1915, or some other date (the Lord knoweth) and the Gentile Times terminate, it does not follow that there will be an outburst that will revolutionize the world, all in a day. But we believe that it will do so not very long thereafter.).
Na tym kończymy przedstawianie fragmentów ze Strażnic z lat 1913-1915. W książce z roku 1914 Russell napisał:
„Tym sposobem »siedem kroć« znaczyłoby siedem razy po 360, czyli 2520 lat. Ten okres przypada na rok 1915. Innemi słowy, wkrótce termin władzy panowania nad ziemią się skończy. Wtedy nastąpi czas panowania Chrystusowego” (Stworzenie czyli historja biblijna w obrazach 1914 s. 50).
Oto ostatni fragment ze Strażnicy ze stycznia 1916 roku dotyczący roku 1915 w połączeniu z „czasami pogan”:
„Jordan, reprezentuje koniec Czasów Pogan w 1915 roku. Ponieważ Jordan był ostatnim miejscem, do którego Eliasz był posłany, więc rok 1915 jest ostatnim etapem, do którego Kościół jest kierowany” (ang. Strażnica 01.01 1916 s. 5824 [reprint]; ten sam tekst patrz polska Strażnica styczeń 1916 s. 2).
W kolejnych tekstach Russell powracał do nauki o roku 1914:
„Wydawało się, że podczas tego żniwa Wieku Pan poprzez Swoje Słowo wysłał swój lud do czterech różnych momentów w czasie – 1874, 1878, 1881 i 1914. W każdym z tych momentów obserwujący święci, którzy zdali sobie sprawę, że nadszedł koniec Wieku Kościoła, myśleli, że »zmiana« może nadejść. Pilnowali tego. Kiedy dotarli do każdego z tych punktów, Pan powiedział: »Idźcie w inne miejsce«. W końcu dotarliśmy do ostatniego miejsca z czterech – 1 października 1914 roku. Był to ostatni moment, który chronologia biblijna wskazała nam jako odnoszący się do doświadczeń Kościoła. Czy Pan powiedział nam, że zostaniemy tam zabrani? Nie. Co On powiedział? Jego Słowo i wypełnienie się proroctw zdawało się bez wątpienia wskazywać, że ta data oznaczała koniec Czasów Pogan. (...) Czy Czasy Pogan skończyły się około 1 października 1914 roku? Tak się zdaje, jakoby skończyły się. Wielkie państwa zostały strasznie potrząśnięte i widać, jak zaczynają się kruszyć i w dalszym ciągu to kruszenie postępuje, aż dojdą one do zupełnego zniszczenia” (ang. Strażnica: 01.02 1916 s. 5845 [reprint]).
Patrz też: ang. Strażnica: 01.03 1916 s. 5864 [reprint]); ang. Strażnica: 15.04 1916 s. 5888 [reprint])
„Nadal wydaje nam się jasne, że proroczy okres, znany jako Czasy Pogan, zakończył się chronologicznie w październiku 1914 roku. Fakt, że rozpoczął się tam Wielki Dzień Gniewu na narody, oznacza dobre spełnienie naszych oczekiwań (...) Nie widzimy przeto przyczyny, dlaczego mielibyśmy wątpić, że Czasy Pogan skończyły się w październiku 1914 roku i że w następnych kilku latach nastąpi zupełny upadek ich władzy, a zostanie ustanowione Królestwo Boże przez Mesjasza” (ang. Strażnica 01.09 1916 s. 5950 [reprint]).
Jeszcze latem 1916 roku podczas konwencji jeden z mówców (W. J. Thorn) wymienił rok 1914 razem z 1915, ale nie wiadomo, czy Russell nadal akceptował ten ostatni rok:
„I tak dowiadujemy się, że Bóg dał panowanie nad ziemią poganom, lub jak są oni nazywani, pogańskim rządom, istniejącym pod czterema wielkimi imperiami, począwszy od dni Nabuchodonozora, 606 r. p.n.e., a kończąc na roku
Powyżej cytowaliśmy fragment o roku 1915 z publikacji pt. Stworzenie czyli historja biblijna w obrazach (1914). Z czasem nastąpiła w niej zmiana.
W angielskiej wersji tej książki, wydanej jako zbiór pocztówek, na jednej z nich opatrzonej numerem 24 widnieje już rok
Patrz fotokopie:
http://wtarchive.svhelden.info/archive/en/publications/1914_XX_Photo_Drama_Postcards.pdf
Później w niemieckiej wersji tej publikacji pt. Das Photo-Drama der Schöpfung z roku 1925 (s. 100) również zmieniono rok 1915 na 1914. To samo zrobiono w roku 1927 w polskiej edycji tej książki publikowanej w odcinkach w czasopiśmie Złoty Wiek (patrz Złoty Wiek 01.06 1927 s. 399).
W roku 1917 datę „1915” przypisano szatanowi (!), a więc odrzucono ją definitywnie:
„Nie ulega wątpliwości, że Szatan wierzył, iż Królestwo Tysiąclecia miało nastąpić w roku
Od tej pory rok 1915 przestał mieć znaczenie dla Towarzystwa Strażnica w kwestii „czasów pogan”, tym bardziej, że poprawiono go na rok 1918, ale bez bezpośredniego związku z tymi czasami i wyliczeniem ich (patrz Dokonana Tajemnica 1925 [ang. 1917] s. 69-70). W innym miejscu tej książki rok 1915 służył już tylko do dodatkowego ‘obliczenia’ roku 1925 i nastania Królestwa w Palestynie:
„Niech będzie co chce, ale widocznem jest, że założenie Królestwa w Palestynie prawdopodobnie nastąpi w roku 1925, w dziesięć lat później, aniżeli obliczaliśmy początkowo” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 151; por. The Finished Mystery 1917 s. 128).
Rok 1914, jako koniec „czasów pogan”, czy „wyznaczonych czasów narodów”, funkcjonuje u Świadków Jehowy do dziś. Rok 1915 został usunięty w cień i zapomniany. Oto fragment z roku 2014, gdy obchodzili oni 100-lecie panowania Królestwa Bożego:
„Jednak namaszczeni chrześcijanie od dawna z niecierpliwością oczekiwali roku 1914 jako końca Czasów Pogan, czyli »wyznaczonych czasów narodów« (Łuk. 21:24). Nie byli pewni, co dokładnie nastąpi. Ale żywili przekonanie, że rok ten będzie punktem zwrotnym w dziejach Bożego panowania. Gdy tylko dostrzegli, iż spełniają się proroctwa biblijne, zaczęli śmiało obwieszczać innym, że rząd Boży objął władzę” (Strażnica 15.01 2014 s. 28).
Inni badacze adwentowi wyznaczający rok 1915 i „czasy pogan”
Carl Olof Jonsson (1937-2023), specjalista w dziedzinie chronologii Świadków Jehowy, podaje, że Henry Grattan Guinness (1835-1910), irlandzki kaznodzieja protestancki, w dziele pt. „Light for the Last Days” z roku 1886 wyznaczył okres 2520 na lata 606 p.n.e. – 1915 n.e. (Kwestia czasów pogan. Krytyczna analiza chronologii Świadków Jehowy C. O. Jonsson, 2002, s. 37 [PDF]; ed. ang. 2004 s. 61).
Przedstawiał on też inne jego koncepcje dotyczące lat 1917, 1923 i 1934 (jw. s. 37 [PDF]).
Dziwnym zbiegiem okoliczności jest to, że Guinness wyznaczył ten rok trzy lata przed Russellem (1889). Czyżby pastor skorzystał z jego koncepcji?
Jednak uważamy, że Russell zapożyczył rok 1915 od innych osób. Chodzi nam o kaznodzieję J. H. Patona (1843-1922) i adwentystę N. H. Barboura (1824-1905), z którymi znał się od roku 1876.
Paton już w roku 1875 sugerował rok
„Będąc na próbie, naruszyli swoją umowę i byli karani przez sądy Boże, aż w końcu królestwo zostało obalone i oddane poganom, zabrane Sedekiaszowi i oddane Nabuchodonozorowi. Tutaj, w czasie niewoli babilońskiej, w 606 r. p.n.e. rozpoczęły się »czasy pogan«, okres siedmiu proroczych »czasów«, czyli 2520 lat, a więc kończą się czterdzieści lat od wiosny A.D.
Jednak z dodania do roku 606 p.n.e. okresu 2520 lat otrzymujemy rok 1914. Czyżby zatem Paton nie mógł się zdecydować, czy chce otrzymać rok 1914, czy 1915?
W każdym razie Russell zapewne znał kalkulacje Patona, bo ten w latach 1879-1881 był jego współpracownikiem wymienianym w stopce redakcyjnej każdej Strażnicy, aż do numeru z lipca/sierpnia 1881 roku. Wcześniej obaj byli współredaktorami w czasopiśmie Barboura.
W tym samym miesiącu 1875 roku co Paton również Barbour sugerował rok 1915. On też, jak w przypadku Patona i Russella, zestawiał go z rokiem 1914. W każdym razie dodanie 75 lat do roku 1840 dawało rok 1915:
„Siódma trąba zaczęła brzmieć, jak to zostało jasno udowodnione, 11 sierpnia 1840 roku. Dlatego rozbrzmiewała ona podczas tego wielkiego ruchu adwentowego i będzie trwała przez czas ucisku;bo pod nim »rozgniewały się narody, a nadszedł twój gniew i czas umarłych, aby zostali osądzeni«; itd.I mogę udowodnić, za pomocą jednego z najwyraźniejszych proroczych okresów w Biblii, »czasów pogan«, że ten »czas ucisku« ma trwać jeszcze czterdzieści lat.Dlatego ta trąba, przy której dźwięku mają miejsce te wielkie wydarzenia, zabrzmi w sumie przez siedemdziesiąt pięć lat” (ang. Zwiastun Poranka lipiec 1875 s. 21 – This seventh trump began to sound, as has been clearly proven, August 11th, 1840. It has therefore sounded through this great Advent movement, and will continue through the time of trouble; for under it, ”the nations were angry, and thy wrath is come, and the time of the dead, that they should be judged;” &c. And I can prove, by one of the clearest prophetic periods in the Bible, ”the times of the Gentiles,” that this ”time of trouble,” is to continue yet forty years. Hence, this trumpet, under the sounding of which, these great events occur, will sound, in all, seventy-five years;).
Wyliczenia Barboura prowadzą raczej do roku 1915 niż 1914, choć odwoływał się on do „czasów pogan”. W tamtych latach rozmaici badacze adwentowi przeprowadzali przedziwne kalkulacje, stosując różne kalendarze, obliczenia, chronologie oraz dodając lub odejmując tak zwany „rok zerowy”, który w rzeczywistości nie istnieje.
Patrz też angielska wersja książki Kwestia czasów pogan. Krytyczna analiza chronologii Świadków Jehowy C. O. Jonsson, 2004, s. 47, przypis 48 (PDF).
Barbour po rozstaniu z Russellem (1879) nie zapomniał o swej wierze w koniec „czasów pogan”. Jeszcze w ostatnim roku wydawania swego czasopisma (1903) podał, że zakończą się one w roku 1915. Nie mógł się przekonać, czy jego wyliczenia są prawidłowe, gdyż zmarł w 1905 roku. Oto jego słowa z roku 1903:
„Koniec »czasów pogan« w roku 1915 został określony w następujący sposób: Od jesieni roku 606 p.n.e., kiedy Jerozolima została wzięta do niewoli, Bóg przekazał całą władzę Nabuchodonozorowi, głowie pierwszego z czterech pogańskich królestw. »Siedem czasów« pogan liczy 2520 lat; a Jerozolima będzie deptana przez pogan, aż dopełnią się czasy pogan. Jesienią 606 r. p.n.e. rozpoczął się koniec świeckiego roku 605 r. p.n.e.; z czego 2520 lat zakończy się jesienią 1915 roku” (HeraldoftheMorning marzec-kwiecień 1903 s. 3 – The ending of the “times of the Gentiles” in 1915, is determined thus :—From the autumn of 606, B.C. when Jerusalem was taken captive, God gave all dominion to Nebuchadnezzar, the head of the first ofthe four Gentile kingdoms. The “seven times” of the Gentiles, measure 2520 years; and
Towarzystwo Strażnica nie wspomniało o tym, że Barbour prawie do końca swych dni uczył o „czasach pogan” tak, jak Russell. Napisało jedynie:
„Barbour wydawał »Zwiastuna« do roku 1903. Jak wynika z dostępnych katalogów bibliotecznych, czasopismo to właśnie wtedy przestało się ukazywać. Barbour zmarł kilka lat później...” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 48).
Widać z powyższego, że choć od roku 1879 żadne interesy nie łączyły Russella z Barbourem, to jednak mieli oni jakąś ‘łączność duchową’ poprzez daty. Obaj do ostatnich chwil życia trzymali się swych wyliczeń, lat 1914-1915 i końca „czasów pogan”. Jeden nie dożył do wybuchu wojny w 1914 roku, a drugi nie doczekał jej zakończenia.
Dziwne jest to, że choć Russell koncepcję wskazującą na rok 1915 mógł znać już w roku 1876, gdy poznał Barboura i Patona, to sięgnął po nią dopiero w roku 1889.
Tendencyjne przedstawianie dat i manipulowanie nimi przez Towarzystwo Strażnica
Towarzystwo Strażnica dziś nie wspomina o tym, że kiedyś łączyło rok 1915 wprost z końcem „czasów pogan”. Wręcz przeciwnie, próbuje wmówić czytelnikom, że co najmniej od roku 1889 uczyło wyłącznie o roku 1914. Oto istotny dla nas fragment:
„Zapowiedzi dotyczące roku 1914 (...)
»Świadectwo Pisma Świętego odnośnie tego, że ‘Czasy Pogan’ stanowią peryod [okres] 2520 lat od roku 606 P. Chr. do R.P. 1914 włącznie, jest jasne i mocne« (C. T. Russell, Wykłady Pisma Świętego, tom II, 1889, strona 82).
Charles Taze Russell i inni Badacze Pisma Świętego dziesiątki lat naprzód zrozumieli, że w roku 1914 zakończą się Czasy Pogan, czyli wyznaczone czasy narodów (Łukasza 21:24). Wprawdzie nie w pełni wówczas pojmowali znaczenie tego faktu, ale byli przekonani, iż rok 1914 odegra przełomową rolę w dziejach świata – i mieli rację” (Wspaniały finał Objawienia bliski! 1993 [ang. 1988] s. 105).
Tymczasem, jak wykazaliśmy powyżej, w cytowanym drugim tomie Russella pt. Nadszedł Czas (ang.) wielokrotnie mowa jest o roku 1915, który wprowadzano sukcesywnie za rok 1914. Miało to miejsce w co najmniej trzech okresach. Oto porównanie różnych angielskich edycji tej książki:
ed. 1889, 1902, 1907, 1910 (wyd. Londyn) – rok 1915 występuje 2 razy (s. 219, 232) – w roku 1889 Russell wprowadził rok 1915 do swej nauki;
ed. 1911, 1914 – rok 1915 występuje 6 razy (s. 99, 101, 141, 171, 219, 232);
ed. 1915 – rok 1915 występuje 13 razy (s. 81, 99, 101, 141, 171, 219, 221 x 2, 222, 232, 242, 247 x 2).
Tak więc rok 1915 zastąpił w kolejnych edycjach, w kilkunastu miejscach, rok 1914.
Odnieśmy się jeszcze raz do Wspaniały finał (s. 105).
Owszem, na stronie 82 swojego tomu (ang. s. 79) pastor nie zmienił roku 1914 na 1915, ale nie uczynił tego ze sobie jedynie znanych powodów. Towarzystwo Strażnica wykorzystało to i tendencyjnie przedstawiło tylko jeden fragment z jego książki, właśnie o roku 1914. Nie wspomniało nawet o innych 13 miejscach, gdzie występuje rok 1915.
Prócz cytowanych wcześniej dwóch fragmentów o roku 1915 (ed. polska s. 259 i 271) zamieszczamy jeszcze trzy przykładowe teksty z omawianego tomu drugiego:
„W czasie wielkiego ucisku, jakim zakończy się ten wiek, mają być oni wywyższeni do władzy, lecz ich »panowanie« sprawiedliwości nad światem nie rozpocznie się przed R. P. 1915, to jest, przedtem zanim czasy Pogan się skończą” (Nadszedł Czas 1919 s. 84-85 [ang. 1915 s. 81]).
„Wobec tego mocnego świadectwa Biblijnego, względem Czasów Pogan, uważamy za dobrze ustaloną prawdę fakt, że ostateczny koniec królestw tego świata, i ustanowienie Królestwa Bożego, rozpoczyna się około R. P.
„(...) »walka wielkiego dnia Boga Wszechmogącego« (Obj. 16:14), która zakończy się R. P. 1915, kompletnie obali wszystkie dzisiejsze systemy” (Nadszedł Czas 1919 s. 106 [ang. 1915 s. 101]).
Patrz też jw. s. 245 (ang. 1915 s. 221).
W innej publikacji Towarzystwo Strażnica napomknęło o roku 1915, ale nie połączyło go wprost z „czasami pogan”. Wspomniano za to, że ta „data pojawiła się w nowszych edycjach Wykładów”, o czym pisaliśmy powyżej:
„Dalsze poszukiwania równoległych okresów doprowadziły do twierdzenia, że zniszczenie Jeruzalem w roku 70 n.e. (37 lat po wjeździe Jezusa do Jeruzalem, gdzie uczniowie powitali go jako króla) może wskazywać na rok 1915 (37 lat po roku 1878) jako kulminację anarchistycznego przewrotu, do którego – jak sądzono – Bóg dopuści, by położyć kres instytucjom tego świata. Owa data pojawiła się w nowszych edycjach Wykładów Pisma Świętego. (Zobacz tom II, strony 104-106, 190, 245, 259, 276, 277; porównaj z wcześniejszym angielskim wydaniem Brzasku Tysiąclecia, na przykład z roku 1902). Uważano, iż takie wyjaśnienie harmonizuje z już opublikowanymi informacjami na temat zakończenia Czasów Pogan w roku
„Minął październik 1914 roku, a C. T. Russell i jego współtowarzysze ciągle jeszcze przebywali na ziemi. Potem minął również październik roku
„W roku 1914 i 1915 ci namaszczeni duchem chrześcijanie z utęsknieniem oczekiwali urzeczywistnienia się swej nadziei niebiańskiej” (jw. s. 211).
W dawnych tekstach Russella widzieliśmy, że w pewnych latach rok 1915 wręcz wyparł datę
Jeszcze jedna uwaga w sprawie przytaczanej książki pt. Wspaniały finał. Dotyczy ona manipulowania rokiem 606, który poprzez dodawanie okresu 2520 lat doprowadzał badaczy Pisma Świętego do roku 1914 lub 1915. Dzisiaj Świadkom Jehowy wmawia się czasem, że od czasów Russella nauczano o roku 607 (patrz np. Wspaniały finał Objawienia bliski! 1993 s. 105, 118).
Te zagadnienia opisaliśmy w artykule pt. Kiedy Towarzystwo Strażnica naprawdę wprowadziło rok 607 przed Chr.? (cz. 2) w rozdzialeManipulacja rokiem 607 p.n.e. w różnych publikacjach Świadków Jehowy.
Zainteresowanych odsyłamy do tego tekstu.
Na zakończenie składam podziękowanie J. Romanowskiemu i K. Kozakowi za pomoc w tworzeniu tego tekstu.