Po zacytowaniu tego fragmentu zwraca się uwagę na fakt, że tekst ten wypełnił się w Nowym Testamencie jako przepowiednia tycząca się Jezusa (Mk 15,36; J 19,29). Ma to być przesłanka skłaniająca nas do wniosku, że bohater Psalmu 69 to nikt inny jak Jezus. Stąd już tylko krok do następnego wniosku – Jezus miał rodzeństwo, ponieważ w tym samym Psalmie (Ps 69,9) czytamy:

„Dla braci moich stałem się obcym i cudzoziemcem dla synów mej matki” (BT).

Na ile wiarygodne jest takie rozumowanie?

Zagadnienie typologii

Zanim przejdę do konkretnej kontrargumentacji zastanówmy się nad zagadnieniem typologii w Piśmie. Zgodnie z tym zjawiskiem autorzy Nowego Testamentu stosowali czasem pewne obrazy ze Starego Testamentu, które ich zdaniem wypełniały się w NT. Obrazy te były czasem bezosobowe, czasem tyczyły się jednak osób, których tożsamości nie jesteśmy w stanie w pełni odgadnąć. Osoby wybierane na typy przyszłych postaci nie zawsze były jednak anonimowe, bardzo często wykorzystywano życiorysy pewnych bohaterów ST jako pierwowzory późniejszych wydarzeń w historii biblijnej. W ten sposób Dawid stał się niezwykle chętnie przywoływanym przez autorów NT typicznym pierwowzorem Chrystusa. Bardzo wyraźnie czytamy o tym np. w Dz 13,33-35. Nietrudno się jednak domyślić, że typiczny pierwowzór późniejszej postaci biblijnej nie musiał odpowiadać jej w pełni co do swych zachowań lub losów. I tak choć w Dz 13,33-35 czytamy, że Dawid był typicznym pierwowzorem Chrystusa i obaj byli dziedzicami wspólnych obietnic Boga, to jednak zaledwie linijkę dalej znajdujemy informację, że w Chrystusie wypełniły się obietnice Jahwe, które nie zdążyły się spełnić na Dawidzie: Jezus nie uległ rozkładowi w grobie, tak jak Dawid (Dz 13,36-37). Co jeszcze z tego wynika dla naszych rozważań? Mianowicie to, że typiczne pierwowzory Jezusa w ST mogły być kimś innym niż sam Jezus i tym samym nie każda cecha ich osobowości czy wątek ich życiorysu musiała stać się udziałem samego Jezusa. Weźmy choćby ponownie przykład Dawida, który wedle Pisma zgrzeszył (2 Sm 12,13; 24,10.17; 1 Krn 21,8.17). Po tym przykładzie bardzo dobrze widać, że choć Dawid był pierwowzorem Chrystusa to nie oznacza to wcale, że ten ostatni miał być we wszystkim podobny temu pierwszemu, ponieważ On sam nie popełnił żadnego grzechu wedle tegoż samego Pisma (1 P 2,22). Po dokonaniu tych prostych aczkolwiek zarazem bardzo istotnych dla naszych rozważań spostrzeżeń przyjrzyjmy się innym przykładom sytuacji, w których typiczny pierwowzór danej postaci biblijnej nie odpowiada jej w pełni w zakresie jakichś cech swojej osobowości.

J 13,18

W J 13,18 odniesiono do Jezusa tekst z Ps 41,10, w którym czytamy, że przyjaciel podniósł piętę na tego, kto jadł z nim chleb. Czy to oznacza, że skoro narratora tego Psalmu utożsamiono z Jezusem w przypadku tej jednej sytuacji, to należy tak uczynić również w przypadku wszystkich innych opisanych w tym Psalmie sytuacji, które przydarzyły się owemu narratorowi? Jak najbardziej nie. Przecież w tym samym Psalmie ów narrator wspomina o tym, że zgrzeszył (Ps 41,5), natomiast o Jezusie Pismo mówi wprost, jak już wspomniałem wcześniej, że nie zgrzeszył (1 P 2,22). Przyjrzyjmy się innym przykładom.

J 15,25

Podobna sytuacja zachodzi w J 15,25. Tym razem odniesiono tam do Jezusa tekst z Ps 69,5, który mówi o tym, że nienawidzono Go bez powodu. Jednakże znów nie może być tak, że wszelkie wydarzenia tyczące się narratora Psalmu 69 można odnieść do Jezusa, bowiem zaledwie zdanie dalej (Ps 69,6-7) czytamy o tym, że ów narrator ma na sumieniu jakieś występki wobec Boga i nawet sam sobie przypisuje głupotę. Czy to również można odnieść do Jezusa?

Rz 15,3

Podobna sytuacja zachodzi w przypadku Rz 15,3, który cytuje fragment z Ps 69,10 mówiący o tym, że urągania przeciw Jezusowi spadły na Boga. Dokładnie z tych samych powodów co w przypadku powyższego J 15,25 znów nie może być tak, że wszelkie wydarzenia tyczące się narratora Psalmu 69 można odnieść do Jezusa.

Konkluzja

Nietrudno zauważyć, że mający być rzekomym dowodem na rodzeństwo Jezusa rzeczony fragment z Ps 69,9 nie może być takim dowodem dokładnie z tych samych przyczyn co przyczyny naświetlone powyżej: po prostu do Jezusa nie można odnieść wszystkich wypowiedzi tyczących się narratora tego Psalmu. Po pierwsze dlatego, że fragment z Ps 69,10 wyraźnie wspomina o jakichś niegodziwych występkach tegoż narratora przeciw Bogu. Po drugie zaś dlatego, że całościowa wymowa omówionych wyżej przykładów ukazuje nam, że odnoszone w NT do Jezusa fragmenty z ST nie zawsze muszą w pełni utożsamiać się z Jego osobowością. Typiczne pierwowzory, które były zapowiedzią Chrystusa, posiadały bowiem przede wszystkim własną osobowość i nie będąc pozbawionymi tejże były kimś zupełnie innym (np. Dawid, typ Chrystusa wspomniany w powyższym przykładzie z Dz). To upoważnia nas do wniosku, że podmiot opisany w Ps 69 niekoniecznie musiał być samym Jezusem, lecz był jedynie kimś kto Go przypominał pod względem niektórych zdarzeń, które mu się przytrafiły. Z tego wszystkiego tak czy inaczej wynika, że każda cecha osobowości tej postaci nie musiała być cechą samego Jezusa.

Jan Lewandowski, luty 2007