Jak Ciało Kierownicze Świadków Jehowy łączyło Biura Oddziałów – dziś i dawniej? (cz. 2)
Jak Ciało Kierownicze Świadków Jehowy łączyło Biura Oddziałów – dziś i dawniej? (cz. 2)
W części pierwszej tego artykułu zamieściliśmy następujące rozdziały:
Biura Oddziałów i ich liczba
Proces łączenia Biur Oddziałów
Co się stało z pracownikami Biur Oddziałów i jakie są dalsze plany Ciała Kierowniczego?
Podział globu ziemskiego przez Ciało Kierownicze na strefy
W części drugiej kończymy temat w następujących rozdziałach:
Tworzenie Biur Oddziałów we wcześniejszych latach
Łączenie Biur Oddziałów we wcześniejszych latach
Tworzenie Biur Oddziałów we wcześniejszych latach
Niedawny proces łączenia i rozdzielania biur nie jest niczym nowym, bo Towarzystwo Strażnica już kiedyś, w latach 20. XX wieku, przeprowadzało podobne operacje. Po II Wojnie Światowej te połączone biura zostały rozłączone.
Zanim opiszemy dawny proces łączenia biur, zamieszczamy informacje o powstawaniu ich w Europie i na innych kontynentach.
Poszczególne oddziały krajowe rozgłaszały nauki Towarzystwa Strażnica także w krajach sąsiednich, w których nie istniały Biura Oddziału lub było w nich zbyt mało głosicieli (czasem nie było ich wcale). Tak działo się zwłaszcza w krajach azjatyckich i afrykańskich.
Pierwsze Biura Oddziałów w Ameryce Północnej, Europie i Australii
Towarzystwo Strażnica zostało zarejestrowane w USA w roku 1884 (Biuro Główne). To fakt powszechnie znany. Co ciekawe, w sąsiedniej Kanadzie Biuro Oddziału założono w Winnipeg dopiero w roku 1918 (ang. Strażnica 15.09 1955 s. 557). Russell osobiście lub poprzez pielgrzymów doglądał terenu Kanady i nie widział potrzeby zakładania tam filii. Dopiero Rutherford założył tam Biuro Oddziału, którym zarządzał Walter F. Salter (1876-1957), który został w roku 1937 wykluczony i stał się ‘odstępcą’ (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1979 s. 134-135).
Biuro w Kanadzie posiadało farmę:
„We wrześniu 1945 roku zaproszono mnie do Toronto do służby w Betel (jak nazywamy biura oddziałów Towarzystwa Strażnica). Przedstawiany tam program duchowy był naprawdę budujący i wzmacniał wiarę. W następnym roku przydzielono mnie do pracy na farmie Betel, położonej jakieś
„W roku 1955 (...) Fred usługiwał wtedy na Farmie Strażnicy w kanadyjskim miasteczku Norval” (Rocznik Świadków Jehowy 1994 s. 136).
Pierwsze oddziały w innych rejonach świata zaczęły powstawać od roku 1900. Najważniejsze z nich założył E. C. Henninges, mąż Rose Ball, adoptowanej córki C. T. Russella (1852-1916). Był on początkowo jednym z głównych współpracowników pastora. W latach 1896-1902 był sekretarzem-skarbnikiem Towarzystwa Strażnica.
Najpierw w roku 1900 założył on biuro w Anglii, później w roku 1902 w Niemczech, a następnie w roku 1904 w Australii:
„W roku 1900 do portu w Liverpoolu w północno-zachodniej Anglii przybył kolejny bliski współpracownik Charlesa T. Russella, E. C. Henninges, i udał się do Londynu, by znaleźć i wydzierżawić pomieszczenia na skład literatury” (Rocznik Świadków Jehowy 2000 s. 71).
„W poniedziałek, 23 kwietnia 1900, E. C. Henninges otworzył pierwszy oddział Towarzystwa poza Stanami Zjednoczonymi. Pod koniec 1901 Henninges został odwołany do Ameryki po nowe zadanie. W międzyczasie Jesse Hemery zaaranżował swoje sprawy, aby mógł poświęcić cały swój czas na służbę i był gotów podjąć pracę w Londynie. Dlatego w czwartek 1 listopada 1901 roku Hemery został mianowany nadzorcą oddziału na Wyspach Brytyjskich” (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1973 s. 92).
„Dla nadania dziełu większego rozmachu i osiągnięcia lepszych wyników zorganizowano w roku 1902 w Elberfeld (obecnie Wuppertal) biuro, którym kierował brat Henninges. W październiku roku 1903 brat Russell wysłał brata Kötitza do Niemiec, aby objął nadzór nad dziełem, a brata Henningesa wysłał ze specjalnym zadaniem do Australii” (Działalność Świadków Jehowy w Niemczech w czasach nowożytnych. Według Rocznika świadków Jehowy na rok 1974, 1975 s. 2).
„Australijskie Biuro Oddziału Towarzystwa Strażnica otwarto w roku
W roku 1908 Henninges porzucił Russella i Towarzystwo Strażnica:
„Próba Lojalności
W 1908 roku w organizacji w Australii nastąpił przewrót. Jak wskazano w raporcie, który pojawił się w Strażnicy z 1910 roku, nastąpiło spowolnienie pracy ochotniczej. Organizator oddziału Henninges popadł w odstępstwo, »pociągając za sobą sporą część klasy z Melbourne« – jak o tym doniosła Strażnica. Spośród 100 współpracowników, nie odeszło jedynie
W roku 1903 w Szwajcarii i Danii powstały dwa kolejne biura, które później odegrały bardzo ważną rolę (zorganizowano w nich ‘centrale’ europejskie):
„Towarzystwo Strażnica ma w Szwajcarii Biuro Oddziału od roku
W roku 1904 założono też Biuro Oddziału w Norwegii:
„Fritiof zamieszkał w stołecznej Kristianii (obecnie Oslo), a w roku 1904 w jego domu urządzono Biuro Towarzystwa Strażnica, gdzie realizowano zamówienia na literaturę i prenumeraty Strażnicy Syjońskiej” (Rocznik Świadków Jehowy 2012 s. 93).
Inne Biura Oddziałów, według angielskiego skorowidza Świadków Jehowy, powstały:
w roku 1901 w Szwecji;
w roku 1911 w Finlandii.
Pozostałych biur europejskich nie omawiamy. Powstały one w latach 20. XX wieku lub później. Tak było w Polsce w roku 1921 (patrz poniżej), w Hiszpanii w roku 1925 i we Francji w roku 1930 (skład literatury – 1905 r., „małe biuro” – 1919 r.).
Wracając do Biura Oddziału w Szwajcarii, warto wspomnieć, że nim także zarządzał późniejszy ‘odstępca’, to znaczy Alexandre Freytag (1870–1947). Było to biuro, z którego na przełomie lat 1920-1921 utworzono Centralne Biuro Europejskie Towarzystwa Strażnica:
„Pod koniec roku 1919 poinformowano braci o jeszcze większym problemie. Kilka lat wcześniej brat Russell upoważnił brata A. Freytaga do nadzorowania dzieła we Francji i Belgii poprzez biuro oddziału w Genewie. Upoważnił go również do wydawania w języku francuskim Strażnic tłumaczonych z języka angielskiego, a także Wykładów Pisma Świętego. On jednak nadużywał swego pełnomocnictwa i publikował własną literaturę, wywołując tym niemałe zamieszanie wśród braci. Freytag został usunięty z zajmowanego stanowiska, a biuro oddziału Towarzystwa rozwiązano i założono nowe biuro oddziału w Bernie (...) Jednak ziarno zwątpienia zasiane przez Freytaga zaczęło kiełkować i pewna liczba osób, które nie stały zbyt mocno, poszła za nim, zakładając własne zbory. Grupa ta istnieje w Niemczech aż po dzień dzisiejszy” (Działalność Świadków Jehowy w Niemczech w czasach nowożytnych. Według Rocznika świadków Jehowy na rok 1974, 1975 s. 10).
Pierwsze Biura Oddziałów w Afryce i Azji
Pierwsze Biuro Oddziału w Afryce powstało w roku 1910 w RPA w Durbanie:
„W 1910 roku z Glasgow w Szkocji przybył do Afryki Południowej William W. Johnston, któremu powierzono zadanie otworzenia Biura Oddziału Badaczy Pisma Świętego. Ten trzydziestokilkuletni brat był trzeźwo myślącym i odpowiedzialnym człowiekiem. Założone przez niego biuro mieściło się w małym pokoju w Durbanie” (Rocznik Świadków Jehowy 2007 s. 74).
W środkowej części Afryki Biuro Oddziału powstało dopiero w roku 1930 w Nigerii:
„Pierwsze biuro oddziału założył tu brat William R. Brown, który z żoną i córką przeprowadził się do Lagos w roku 1930. Mieszkali w kilku wynajętych pokojach, które jednocześnie służyły za główną siedzibę zachodnioafrykańskiego oddziału Towarzystwa Strażnica, nadzorującego dzieło Królestwa w Nigerii, Ghanie i Sierra Leone. W tamtym czasie dobrą nowinę obwieszczało w Nigerii zaledwie 7 osób” (Strażnica Nr 16, 1990 s. 25).
Z czasem biuro to posiadało też Farmę Królestwa (patrz Przebudźcie się! Nr 12, 2004 s. 22).
Towarzystwo Strażnica, jak się wydaje, niewiele mówi o Afryce północnej i Azji. Nie było tam Biur Oddziałów, a tylko pojawiali się „ewangelizatorzy”:
„W latach dwudziestych i trzydziestych ewangelizatorzy z Niemiec przenieśli się do wielu krajów, by tam dawać świadectwo (...)
AMERYKA POŁUDNIOWA ... AFRYKA PÓŁNOCNA ... AZJA” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 432).
Pierwsze Biura Oddziałów w Azji powstały w roku 1926 i 1927. Usadowione były one na dwóch krańcach tego kontynentu, jedno w Indiach, a drugie w Japonii:
„Dopiero jednak w roku 1926 Towarzystwo Strażnica otworzyło w Bombaju swoje biuro” (StrażnicaRok XCII [1971] Nr 4 s. 8).
„Na początku 1927 roku otwarto w Kobe Biuro Oddziału, które nieco później tego samego roku przeniesiono do Tokio” (Rocznik Świadków Jehowy 1998 s. 68).
Kolejne biuro powstało w roku 1934 na Filipinach:
„Poproszono go, by objął w tym kraju nadzór nad dziełem głoszenia o Królestwie i by utworzył biuro oddziału. Zaczęło ono funkcjonować 1 czerwca 1934 roku” (Rocznik Świadków Jehowy 2003 s. 154).
Z czasem biuro to posiadało farmę, którą jednak sprzedano (patrz Rocznik Świadków Jehowy 2003 s. 226, 228, likwidacja w 1991 r.).
Pierwsze Biura Oddziału w Ameryce Południowej
Pierwsze Biuro Oddziału w Ameryce Południowej powstało w Gujanie już w roku 1914:
„W roku 1914 Edward Phillips ponownie udostępnił swoje mieszkanie – tym razem na pierwsze gujańskie Biuro Oddziału. On sam został jego nadzorcą i obowiązki w tym charakterze wypełniał aż do śmierci w roku 1924. Dzieło głoszenia w Gujanie nabrało rozmachu w roku 1916...” (Rocznik Świadków Jehowy 2005 s. 137-138).
„Pierwsze gujańskie Biuro Oddziału powstało w roku 1914 w domu brata Phillipsa i miało tam swoją siedzibę aż do roku 1946. W kraju działało wtedy 91 głosicieli” (Rocznik Świadków Jehowy 2005 s. 195).
Drugie Biuro Oddziału w Ameryce Południowej powstało dopiero w roku 1923 w Brazylii. Dwa lata później miało ono już małą drukarnię:
„W roku 1923 w Rio de Janeiro utworzono oddział Towarzystwa Strażnica mający nadzorować biblijną działalność wychowawczą w tym rozległym kraju. Pomimo dobrego początku dzieło rozwijało się powoli” (Rocznik Świadków Jehowy 1997 s. 127).
„A w 1925 roku po jednej niewielkiej maszynie drukarskiej zainstalowano w Australii i Brazylii” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 584).
Później, po latach, biuro to posiadało Farmę Królestwa (patrz Folder Welcome to the Brazil Branch Office of Jehovah’s Witnesses; por. Strażnica Rok CI [1980] Nr 18 s. 18).
Oto co działo się w innych krajach w południowej Ameryce:
„W latach dwudziestych i trzydziestych ewangelizatorzy z Niemiec przenieśli się do wielu krajów, by tam dawać świadectwo (...)
AMERYKA POŁUDNIOWA ... AFRYKA PÓŁNOCNA ... AZJA” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 432).
Pierwsze Biuro Oddziału w Ameryce Środkowej
Pierwsze Biuro Oddziału w Ameryce Środkowej powstało w Meksyku dopiero w roku 1929:
„Właśnie wtedy, pod koniec roku 1929, brat Rutherford poświęcił Meksykowi szczególną uwagę, otwierając w stolicy Biuro Oddziału. Nadzór nad jego pracą miał sprawować David Osorio Morales, młody brat z USA. Dzięki sprawniejszej organizacji głoszenie dobrej nowiny w tym kraju zaczęło się rozwijać bardziej dynamicznie” (Rocznik Świadków Jehowy 1995 s. 176).
Nie wiemy, co się stało ze wspomnianym Moralesem, czy stał się ‘odstępcą’, ale faktem jest, że został odwołany przez Rutherforda ze swego stanowiska:
„Podczas pobytu w Meksyku brat Rutherford poczynił kroki, żeby dokonać zmiany nadzorcy oddziału, gdyż jak się okazało, uwikłał się on w postępowanie niestosowne dla chrześcijanina. O przeniesienie się do Meksyku i objęcie nadzoru nad biurem poproszono Roberta Montero. Ponieważ jednak nie mógł on przyjechać od razu, brat Keller tymczasowo pozostał na miejscu i czuwał nad biegiem spraw. Brat Montero przybył w kwietniu 1933 roku. Ostatnie problemy z nadzorem odbiły się na służbie polowej, toteż potrzeba było wielu budujących zachęt. W sprawozdaniu za listopad 1933 roku, zamieszczonym w Boletín (Biuletyn, dziś Nasza Służba Królestwa), podano: «Liczba pracowników spadła: w roku 1932 najwyższa liczba wynosiła 253, a w roku 1933 – 105 (...) W lutym zmniejszyła się do 48«” (Rocznik Świadków Jehowy 1995 s. 186).
Pierwsze Biuro Oddziału w Polsce
Wyjątkowo opisujemy biuro powstałe w naszym kraju, choć nie należało do pierwszych założonych w Europie.
Założycielem Biura Oddziału w Polsce był Czesław Kasprzykowski (1886-1961), wcześniej prezes korporacji polskiej (polonijnej) Towarzystwa Strażnica w USA. W roku 1920 przybył do kraju, gdzie miał już pozostać, mając misję stworzenia biura i struktur organizacji. Powstało ono w roku 1921:
„(...) bracia polscy w Ameryce postarali się także o wysłanie do Polski delegacji, złożonej z W. Kołomyjskiego – pielgrzyma, czyli mówcy podróżującego, będącego zarazem przewodniczącym zarządu michigańskiej korporacji Towarzystwa — oraz C. Kasprzykowskiego. Przybyli oni do Polski w roku 1920 i zostali z radością powitani przez braci w Warszawie” (Rocznik Świadków Jehowy 1994 s. 180).
„W roku 1919 ogłoszono projekt otwarcia w Warszawie placówki mającej ułatwić pracę na miejscu. Biuro to zaczęło funkcjonować w roku
„Biuro Oddziału: (...)
Warszawa (1921)” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2000, 2003 s. 374).
Także Kasprzykowski, podobnie jak inni wspomniani założyciele biur oddziałów, w późniejszym czasie stał się ‘odstępcą’ (od 1925 r.). Zauważmy kontekst sytuacji, to znaczy rok 1925 wyznaczony przez Rutherforda:
„Rok 1925 czasem rozdzielania
Dla C. Kasprzykowskiego, który po pierwszej wojnie światowej tyle dobrego zrobił dla braci, niestety pycha stała się później przeszkodą w kroczeniu drogą prawdy. Unosząc się wygórowaną ambicją, początkowo tylko odrzucał udzielane mu rady, z czasem jednak przeobraził się w jawnego przeciwnika swoich dawnych przyjaciół. (...) Pierwotna korporacja podlegała opozycji, a odstępcy skupieni wokół Kasprzykowskiego występowali jako Stowarzyszenie Badaczy Pisma Świętego – Grupa II” (Rocznik Świadków Jehowy 1994 s. 187-189).
Trzeba tu wspomnieć, że polonijni badacze Pisma Świętego byli twórcami pierwszej korporacji narodowej Towarzystwa Strażnica w USA. Było to w czasie, gdy prezes J. F. Rutherford (1869-1942) odsiadywał wyrok więzienia. Istniała ona od roku 1919 do maja 1922 roku i w latach 1919-1920 miała nadzór nad pracą w Polsce:
„Polska (...) Biura Oddziałów sprawujące nadzór:
USA (1919)” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2000, 2003 s. 374).
„Chociaż bracia w Ameryce szczególnie w latach 1918-1919 przechodzili ciężkie prześladowania, grupa polska wykazała inicjatywę, by dalej służyć Jehowie w sposób zorganizowany. W początkach roku 1919 powołano do życia odrębną korporację w celu obsługiwania zborów polskojęzycznych. Zarejestrowano ją w Detroit, w stanie Michigan. Nosiła polską nazwę Strażnica–Towarzystwo Biblijne i Broszur [ang. Watchtower Bible and Brochure Society]. Nie miała rywalizować ze swoją macierzystą korporacją: Watch Tower Bible and Tract Society. Placówkę w Detroit po prostu uznawano za polską filię Towarzystwa Watch Tower” (Rocznik Świadków Jehowy 1994 s. 178).
„Odtąd więc było rzeczą całkiem jasną, że placówka ta jest oddziałem Watch Tower Society. Już od października roku 1919 centralny ośrodek działalności Towarzystwa mieścił się znowu w Brooklynie i tam w maju 1922 roku przeniosło się biuro oddziału polskiego. Od tamtej pory publikowano w tym ośrodku polską Strażnicę oraz książki i broszury Towarzystwa” (Rocznik Świadków Jehowy 1994 s. 179).
Przy okazji informujemy, że trzecie skupisko polskich badaczy Pisma Świętego (po polskim i w USA) zaistniało we Francji. Tam powstał w roku 1923 pierwszy zbór polskojęzyczny. Nie istniało wtedy jeszcze Biuro Oddziału we Francji, które założono dopiero w roku 1930 (od 1919 r. było tam „małe biuro”).
Oto jak rozrastało się środowisko polskich emigrantów w tym kraju, do których przyjeżdżali pielgrzymi z USA wysyłani przez Rutherforda (np. J. Krett, L. Kuźma):
„O Badaczach Pisma Świętego rodzina Antoine’a dowiedziała się od jego wujka, który pierwszy raz poszedł na zebranie w 1924 roku. W tym samym roku w miejscowości Bruay-en-Artois Badacze zorganizowali pierwsze zgromadzenie w języku polskim (...) W roku 1926 na zgromadzeniu krajowym w Sin-le-Noble z programu w języku polskim skorzystało 1000 osób, a w języku francuskim 300. (...) Przed II wojną światową na 84 zbory we Francji 32 były polskojęzyczne” (Strażnica 15.08 2015 s. 31-32).
Z tych 84 zborów we Francji, jak podano, 32 były polskojęzyczne, a 13 niemieckojęzycznych (patrz ang. Rocznik Świadków Jehowy 1980 s. 87).
„(...) wkrótce polscy Świadkowie przewyższali liczebnie francuskich” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 429).
Literaturę dla Polaków mieszkających w Europie wydawano od roku 1924 w Szwajcarii:
„BERN, SZWAJCARJA
Sprawia nam wielką przyjemność ogłosić, że biuro polskie zostało otworzone w powyższem mieście, mianowicie pod adresem Watch Tower Bible and Tract Society, Wydział Polski, 36 Allmendstrasse, Bern, Szwajcarja. Biuro to ma ogólny nadzór nad pracą polską w Centralnej Europie - Szwajcarji, Francji i Niemczech. (...) W niedługiej przyszłości będą drukowane tam inne książki polskie na Europę, szczególnie broszury” (Strażnica 15.12 1924 s. 372 [por. 1925 Year Book IBSA s. 34-35]).
Biuro Oddziału w Palestynie
Dziwne, że Biuro Oddziału w Palestynie powstało dopiero w roku 1920.
Wszak Russell od początku wydawania Strażnicy (1879 r.) nauczał o powrocie Żydów do Palestyny, o szczególnym błogosławieństwie dla nich, o syjonizmie i państwie Izrael. Czyżby wtedy nie widział jeszcze potrzeby zakładania na terenie Palestyny swojej agendy?
Dopiero Rutherford zainicjował założenie tam Biura Oddziału w Ramallah:
„Dnia 12 sierpnia 1920 roku J. F. Rutherford z kilkoma współpracownikami odpłynął do Europy. Uczestniczyli w zgromadzeniach zorganizowanych w Londynie, Glasgow i innych miastach Wielkiej Brytanii. Wspólnie z grupką braci Rutherford odbył podróż do Egiptu i Palestyny. Odwiedzili i wzmocnili duchowo różne biura i klasy biblijne. Założono Biuro Oddziału Towarzystwa w Ramallah” (Dzieje Świadków Jehowy w czasach nowożytnych. Stany Zjednoczone Ameryki. Na podstawie Rocznika Świadków Jehowy na rok 1975 s. 54).
„Tak więc w roku 1920 zorganizowano tam zbór. W tym roku odwiedził ich drugi prezydent Towarzystwa, Joseph F. Rutherford. Utworzono oddział, a podczas swojej wizyty brat Rutherford wygłosił publiczne wykłady dla publiczności w ratuszu w Ramallah. Rozmawiał również ze sporym tłumem w Jerozolimie” (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1980 s. 214).
Oto optymistyczna relacja z roku 1921 o tym wydarzeniu:
„Jeden z braci, który jest właścicielem wielkiego domu w Ramallah, rad był mieć biuro w swoim budynku. Mamy więc przyjemność zawiadomić, że poczynione zostały przygotowania do założenia filialnego biura. Adres będzie taki:
WATCH TOWER BIBLE & TRACT SOCIETY Ramallah, Palestine.
Nadzór nad biurem sprawować będzie Brat Abed Mansour, a pomagać mu będą Brat F. M. Akel i Brat Salem Ganaem.
Mamy już sporo literatury po arabsku i po żydowsku, a przygotowuje się więcej tak w tych dwóch jak i w hebrajskim języku. Ramallah znajduje się prawie w połowie drogi pomiędzy Bethel (co oznacza dom Boży) a Mizpah (co znaczy strażnica). Ramalah znaczy góra Boża. Widzimy szerokie pole do szerzenia prawdy pomiędzy chrześciańskimi Syryjczykami, Arabami i Egipcyanami na przestrzeń terytoryum od Damaszku na północy do Egiptu na południu; zachęcamy braci, aby wraz z nami prosili Pana o błogosławieństwo dla pracy uświadomieniem ludu zamieszkującego w wybranym kraju o zbliżaniu się królestwa” (Strażnica 15.02 1921 s. 57-58 [ang. 01.02 1921 s. 42]).
Nieznane są dalsze losy tego oddziału w Palestynie. Adres Biura Oddziału po raz ostatni zamieszczono w roku 1928 (ang. Strażnica 15.11 1928 s. 350). Później już nie widnieje wśród adresów innych biur.
Po wojnie, gdy zaistniało państwo Izrael, nadzór nad Palestyną miało Biuro Oddziału na Cyprze:
„Izrael (...) Biuro Oddziału sprawujące nadzór: Cypr (1948)” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 2001-2015 2016 s. 199).
Łączenie Biur Oddziałów we wcześniejszych latach
Zanim rozpoczęto scalanie Biur Oddziałów, najpierw utworzono w Europie jedną korporację i ją też opisujemy.
Dawne łączenie biur nie było tak ścisłe, jak obecnie. Wtedy część załogi z Biura Oddziału była przenoszona na przykład do jednego kraju, a część zostawała w swoim państwie. Tak było w Szwajcarii, gdzie wydawano czasopismo Złoty Wiek i wiele innych publikacji w kilku językach. Dlatego w tej ‘centrali’ musieli przebywać pracownicy z innych krajów (np. tłumacze).
Dziś wszyscy pracownicy ze zlikwidowanych biur są lokowani w połączonym Biurze Oddziału.
Pierwsza korporacja poza USA
Prócz Biur Oddziałów C. T. Russell zarejestrował też dwie inne korporacje. Jedną w USA, a drugą w Europie.
W roku 1914 Towarzystwo Strażnica utworzyło taką korporację w Londynie, zwaną IBSA (International Bible Students Association), która miała być jego przedstawicielstwem w Europie. Jej wiceprezesem został J. Hemery, mieszkaniec Anglii (szefem był prezes Towarzystwa rezydujący w USA):
„Międzynarodowe Stowarzyszenie Badaczy Pisma Świętego. Zarejestrowane w Londynie 30 czerwca 1914 roku” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 229).
„Międzynarodowe Stowarzyszenie Badaczy Pisma Świętego zostało zarejestrowane na podstawie Ustaw o Spółkach jako spółka z nieograniczoną odpowiedzialnością [ang. registered under the Companies Acts as an unlimited company] (...) do nowej korporacji wprowadził się (...) Hemery i dziesięciu innych członków rodziny Bethel. Nadrzędnym podmiotem prawnym było Towarzystwo Biblijne i Traktatowe Strażnica w Pensylwanii” (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1973 s. 96).
Z czasem ta korporacja posiadała też Farmę Królestwa:
„Potem wróciliśmy do Anglii, by pomóc przy wznoszeniu londyńskiego Betel. Ze względu na moje doświadczenie w rolnictwie poproszono mnie, bym pomagał na należącej do Betel farmie” (Strażnica 15.03 2015 s. 6).
O ile korporacja w Londynie była przydatna przez kilka lat Russellowi, to jednak tuż przed jego śmiercią nastąpiły w niej pewne zatargi. Trwały one jeszcze w roku 1917 i przeniosły się one nawet do USA, dotykając nowego prezesa, którym został Rutherford:
(...) krótko przed swą śmiercią, brat Russell wspomniał o zamiarze wysłania do Wielkiej Brytanii bardzo zdolnego mówcy, Paula S. L. Johnsona, w celu pokrzepienia tamtejszych Badaczy Pisma Świętego. Towarzystwo uszanowało to życzenie i w listopadzie 1916 roku wysłało Johnsona do Wielkiej Brytanii. Jednakże po przybyciu na miejsce zwolnił on dwóch przedstawicieli Towarzystwa. (...) Zamierzał przejąć pieniądze Towarzystwa i w tym celu wniósł sprawę do Sądu Najwyższego w Londynie. Nic nie wskórawszy, Johnson wrócił do Nowego Jorku. Tam próbował zyskać poparcie członków zarządu Towarzystwa. Ci, których przeciągnął na swoją stronę, usiłowali przeforsować rezolucję o unieważnieniu regulaminu Towarzystwa, upoważniającego prezesa do kierowania jego działalnością” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 627).
Rutherford po zakończonej wojnie w roku 1918 przerzucił swoje upodobanie na oddział krajowy w Niemczech, który faworyzował (często tam gościł), a z czasem też na neutralną Szwajcarię.
J. Hemery przez wiele lat był wiceprezesem IBSA (International Bible Students Association). Był stale wymieniany przeze angielskie Roczniki Towarzystwa Strażnica(patrz np. 1922 Year Book I.B.S.A. s. 13).
Po raz ostatni jako wiceprezes IBSA Hemery wymieniony jest w angielskim Roczniku w roku 1947 (Rocznik Świadków Jehowy 1947 s. 2). Rok później jako wiceprezes widnieje już A. Pryce Hughes (1895-1978) (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1948 s. 2).
Natomiast po raz ostatni Hemery wspomniany jest wśród ordynowanych specjalnych kaznodziejów w angielskim Roczniku Świadków Jehowy 1951 s. 47.
W roku 1951 on także został wykluczony z organizacji Świadków Jehowy, a w roku 1955 zmarł. Czyli bezpośrednio zarządzający główną korporacją w Europie był późniejszy ‘odstępca’.
Centralne Biuro Europejskiew Szwajcarii
W Szwajcarii, w której Biuro Oddziału istniało od roku 1903, utworzono na przełomie lat 1920-1921 Centralne Biuro Europejskie Towarzystwa Strażnica. Współczesne publikacje nazywają je inaczej: Środkowoeuropejskie Biuro Towarzystwa Strażnica. Określenie „centralne” wskazywało na pewną dominację i takim rzeczywiście w Europie było biuro w Szwajcarii.
O jego lokalizacji zadecydowała między innymi neutralność tego kraju:
„Szwajcaria została uznana za dobrą lokalizację,ponieważ kraj ten nie był aktywnie zaangażowany w wojnę” (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1987 s. 129).
„Biuro to będzie miało urzędową angielską nazwę: Watch Tower Bible and Tract Society’s Central European Office, a będzie się znajdować na razie w Zurichu, w Szwajcaryi, spodziewanem jest jednak że niebawem zostanie przeniesione do Berna szwajcarskiego” (Strażnica 01.01 1921 s. 7 [ang. 15.12 1920 s. 375]).
„Uważane było za najlepsze zorganizować i puścić w ruch w Centralnym Kontynencie Europy [ang. in Central Continental Europe], aby praca tamtejsza była bardziej bezpośrednio nadzorowana. Takie biuro ustanowione zostało w Zurichu, w Szwajcaryi, po zakończeniu roku fiskalnego 1920-go z Bratem C. C. Binkele jako zarządcą (...) Pan w przedziwny sposób okazał swoje błogosławieństwo takiemu rozkładowi pracy” (Strażnica 01.01 1922 s. 6 [ang. 15.12 1921 s. 374]).
„Brat Rutherford, który chciał w tym czasie osobiście odwiedzić Niemcy, lecz nie otrzymał zezwolenia na przyjazd, zaprosił na 4 i 5 listopada 1920 roku 26 braci z Niemiec do Bazylei w Szwajcarii, aby omówić z nimi lepsze sposoby działania, bardziej sprzyjające rozwojowi dzieła w Niemczech. Rozwiązano »Oddział niemiecki«, a ustanowiono nowe biuro pod nazwą »Centralne Biuro Europejskie Towarzystwa Strażnica«, którego siedziba miała tymczasowo pozostawać w Zürichu, ale które miało być jak najszybciej przeniesione do Berna. Biuro to, kierowane przez głównego nadzorcę, całkowicie oddanego Panu i wyznaczonego przez prezesa, miało nadzorować dzieło w Szwajcarii, Francji, Belgii, Holandii, Austrii, w Niemczech i we Włoszech. W każdym z wyżej wymienionych krajów miał też być powołany nadzorca również mianowany przez prezesa. Celem tych zarządzeń było ujednolicenie dzieła w środkowej Europie, tak aby mogło być prowadzone w jak najskuteczniejszy sposób” (Działalność Świadków Jehowy w Niemczech w czasach nowożytnych. Według Rocznika świadków Jehowy na rok 1974 1975 s. 11).
Jak widać, ta europejska centrala miała pod sobą 7 biur i one nie przestały fizycznie istnieć w swoich krajach, ale były nadzorowane przez Szwajcarów.
W angielskim Roczniku Świadków Jehowy podano, że z czasem rozszerzono uprawnienia tego Centralnego Biura Europejskiego, dodając mu pod władanie kolejne państwa, których było w szczycie nawet czternaście, w tym Polska:
Szwajcaria, Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Austria, Włochy, Węgry, Rumunia, Bułgaria, Czechosłowacja, Jugosławia, Polska, Niemcy (patrz ang. Rocznik Świadków Jehowy 1987 s. 128-129).
Polska dostała się pod nadzór Szwajcarii po kolejnych, po Kasprzykowskim (patrz powyżej), odejściach zarządzających Biurem Oddziału, którzy stali się ‘odstępcami’ (W. Wnorowski w 1927 r.; Szwed; W. Narodowicz w 1928 r.):
„Szwajcaria (...) nadzór nad Polską (1928)” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2000, 2003 s. 533).
W Szwajcarii, tak jak w USA, usytuowane były też dwie Farmy Królestwa Towarzystwa Strażnica:
„W roku 1936 dowiedziałem się, że Świadkowie Jehowy nabyli posiadłość w Szwajcarii. Zgłosiłem się jako ogrodnik. Ku mej wielkiej radości zostałem zaproszony do pracy na Farmie Królestwa, położonej około
„W 1936 roku Towarzystwo nabyło gospodarstwo »Bärenmoos« niedaleko Steffisburg/Thun, aby zapewnić rodzinie Betel zdrową żywność po najniższych kosztach. Dwa lata później zakupiono także inne gospodarstwo rolne, Chanélaz, położone niedaleko Neuchâtel. Obie farmy zapewniały schronienie pionierom zmuszonym do opuszczenia swoich zadań za granicą i nie mogąc wrócić do ojczyzny” (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1987 s. 144).
Interesujące jest to, że pierwszy zarządzający tym Centralnym Biurem, C. C. Binkele (1867-1942), też stał się ‘odstępcą’ tak jak i jego następca Zaugg:
„W lipcu 1925 roku, ze względów zdrowotnych, brat Binkele, kierownik Centralnego Biura Europejskiego, został zastąpiony przez brata Zaugga. W następnym roku Binkele zwrócił się przeciwko Towarzystwu i założył własną sektę o nazwie »Wolni Badacze Pisma Świętego« [ang. sect called “The Free Bible Students.”]. Następnie brat Zaugg został zastąpiony w 1926 roku przez brata Martina Harbecka, wysłanego z Brooklynu przez brata Rutherforda. Brat Zaugg zrezygnował z pracy pełnoczasowej i ostatecznie opuścił prawdę” (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1980 s. 63).
Biuro Północnoeuropejskie w Danii
Oto kolejne duże biuro utworzone po Centralnym Biurze Europejskim (Szwajcaria):
„W roku 1925 w stolicy Danii, Kopenhadze, otwarto Biuro Północnoeuropejskie. Nadzorowało ono działalność w trzech krajach nadbałtyckich –Litwie, Łotwie i Estonii – oraz w Danii, Finlandii, Norwegii i Szwecji” (Rocznik Świadków Jehowy 2007 s. 179).
Kierownikiem tego międzynarodowego biura w roku 1925 został Szkot William Dey, którego mianował na to stanowisko J. F. Rutherford (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1993 s. 88).
Jednak pierwszym szefem tego terenu był od roku 1903 Carl Lüttichau, którego wybrał Russell. W roku 1916 zwiększył zakres jego kompetencji o Norwegię:
„W liście otwartym do dwóch mężczyzn w duńskiej Strażnicy z marca 1916 roku brat Russell stwierdził to samo. Postanowiono, że od stycznia 1916 roku brat Lüttichau, kierownik pracy w Danii, będzie również reprezentował Towarzystwo w Norwegii” (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1977 s. 203-204; por. ang. Rocznik Świadków Jehowy 1993 s. 70-71).
Lüttichau po roku 1925 nie zarządzał wprawdzie całym Biurem Północnoeuropejskim znajdującym się w Danii, ale był nadzorcą wiodącego oddziału duńskiego. Jednak w roku 1929 opuścił Rutherforda i jego Towarzystwo:
„Ostatecznie teokratyczne dostosowania okazały się zbyt duże dla nadzorcy oddziału, Carla Lüttichaua. Nie zgadzał się nawet z ostrym odrzuceniem przez Towarzystwo wszelkiej fałszywej religii. Wielu braci starało się pomóc mu dostrzec wartość potrzebnych zmian; nawet brat Eneroth ze Szwecji osobiście próbował, ale bezskutecznie. Lüttichau zrezygnował z funkcji przedstawiciela oddziału Towarzystwa, a w styczniu 1930 roku zastąpił go Poul Reinseth” (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1993 s. 93).
Tak więc to kolejny ‘odstępca’, który był drugą najważniejszą osobą w Biurze Północnoeuropejskim.
Biuro ‘Wschodnioeuropejskie’ w Rumunii
Prawdopodobnie nie istnieje nazwa „Biuro Wschodnioeuropejskie”. Ponieważ jednak oddział rumuński posiadał rozległy nadzór nad późniejszymi kilkoma krajami socjalistycznymi, więc nadaliśmy mu takie określenie.
Już w roku 1920 powstało Biuro Oddziału w Rumunii, mające też umocowanie prawne jako korporacja Towarzystwo Strażnica:
„W kwietniu 1920 roku zaczęło tutaj funkcjonować Biuro Oddziału i zostało zarejestrowane Towarzystwo Biblijne i Traktatowe – Strażnica. Przez jakiś czas oddział rumuński nadzorował również działalność w Albanii, Bułgarii, Jugosławii i na Węgrzech” (Rocznik Świadków Jehowy 2006 s. 76).
Z czasem dodano Rumunii opiekę nad Mołdawią, a w roku 1924 biuro posiadało już drukarnię:
„W latach dwudziestych rumuńskie Biuro Oddziału zaczęło wysyłać do Mołdawii odpowiednio wykwalifikowanych braci” (Rocznik Świadków Jehowy 2004 s. 76).
„Ponieważ w Klużu nie udało się znaleźć obiektów nadających się na biuro oddziału, w roku 1924 Towarzystwo wybudowało tam biuro i drukarnię” (Rocznik Świadków Jehowy 1996 s. 72).
W roku 1928 nadzorujący to biuro J. B. Sima (zm. 1946) porzucił Towarzystwo Strażnica i zapewne legalnie przejął „wszystkie nieruchomości oraz całe wyposażenie” (być może były one na niego zarejestrowane):
„Niestety, mniej więcej w tym czasie Jacob B. Sima przestał służyć Jehowie. Co gorsza, swoim postępowaniem spowodował, że w roku 1928 oddział rumuński stracił wszystkie nieruchomości oraz całe wyposażenie. Jak informuje Rocznik z roku 1930, jego niewierność »mocno podkopała zaufanie braci i doprowadziła do ich rozproszenia«. Wskutek tych smutnych okoliczności w roku 1929 nadzór nad działalnością rumuńskich sług Jehowy przejął oddział w Niemczech, a następnie środkowoeuropejskie biuro Towarzystwa Strażnica w Bernie w Szwajcarii” (Rocznik Świadków Jehowy 2006 s. 85).
W związku z powyższym to Biuro ‘Wschodnioeuropejskie’ przestało istnieć. Nadzór nad Rumunią i innymi krajami przejęło w roku 1929 szwajcarskie Centralne Biuro Europejskie, i to aż do roku 1973. Wtedy ono już nie istniało, ale zarządzało tymi posiadłościami Biuro Oddziału w Szwajcarii:
„Szwajcaria (...) Środkowoeuropejskie Biuro Towarzystwa Strażnica (...)
nadzór nad Rumunią (1929-1973)” (Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 2001-2015 2016 s. 594).
Kłopoty dotknęły też nowe rumuńskie Biuro Oddziału zależne od Szwajcarii, które dopiero po kilku latach uzyskało osobowość prawną:
„W roku 1933 wskutek usilnych starań braciom udało się uzyskać osobowość prawną – odtąd występowali oficjalnie pod nazwą Towarzystwo Biblijne i Traktatowe Świadków Jehowy (z siedzibą w Bukareszcie, ulica Crişana 33). Jednak ze względu na sprzeciw czynników religijnych i politycznych mogli się zarejestrować jedynie jako instytucja komercyjna” (Rocznik Świadków Jehowy 2006 s. 88).
Jak widzimy, znowu ‘odstępca’ kierował jednym z ważniejszych biur Towarzystwa Strażnica, doprowadzając je nawet do chwilowego upadku.
Biuro Oddziału w Australii
Jak podaliśmy powyżej, w roku 2012 biuro Towarzystwa Strażnica w Australii, nadzorujące także kilka państw i wysp, otrzymało nazwę Oddział Australazja.
Jednak w latach 30. XX wieku, gdy sprawowało ono również nadzór nad największym obszarem spośród wszystkich biur Towarzystwa Strażnica, nazywało się po prostu Biurem Oddziału.
Po ponad 20 latach od założenia (1904 r.) w biurze tym uruchomiono drukarnię:
„A w 1925 roku po jednej niewielkiej maszynie drukarskiej zainstalowano w Australii i Brazylii” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 584).
W roku 1924, jak podaje angielski Rocznik Świadków Jehowy 1983 (s. 48), Biuro Oddziału w Australii zorganizowało nadawanie audycji przez radio. Z czasem Świadkowie Jehowy posiadali cztery stacje radiowe, a może i o wiele więcej, skoro piszą, że „30 stacji radiowych docierało z prawdą”:
„Przeciwnicy fałszywie oskarżali Świadków Jehowy, że za pośrednictwem czterech stacji radiowych, które były w Australii ich własnością, przekazują informacje armii japońskiej” (Strażnica Nr 15, 2002 s. 25).
„Do 1935 roku 30 stacji radiowych docierało z prawdą biblijną do odległych części Australii, a także do zaludnionych ośrodków” (ang. Strażnica 01.07 1978 s. 9; w innej publikacji podano informację o 20 stacjach, patrz ang. Rocznik Świadków Jehowy 1983 s. 48).
Biuro australijskie było jednym z najważniejszych w Towarzystwie Strażnica, bo podlegały mu wielkie obszary geograficzne, i to już w latach 30. XX wieku:
„Australijskie Biuro Oddziału Towarzystwa Strażnica otwarto w roku 1904. Kiedyś nadzorowało ono dzieło głoszenia o Królestwie niemal na jednej czwartej naszego globu, między innymi w Chinach, Azji Południowo-Wschodniej oraz na wyspach południowego Pacyfiku” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 400).
„Australijski oddział Towarzystwa sprawował nadzór nad obszarem rozciągającym się daleko poza ten kontynent. Jego teren obejmował Chiny oraz państwa i archipelagi leżące między Tahiti na wschodzie a oddaloną o 13 700 kilometrów Birmą (obecna Mianma) na zachodzie. W rejonie tym znajdowały się takie kraje, jak Hongkong, Indochiny (obecnie Kambodża, Laos i Wietnam), Holenderskie Indie Wschodnie (do których między innymi należały wyspy: Sumatra, Jawa oraz Borneo), Nowa Zelandia, Syjam (obecna Tajlandia) i Malaje. Nadzorca australijskiego oddziału, Alexander MacGillivray, będący z pochodzenia Szkotem, nieraz zapraszał do swego biura jakiegoś gorliwego młodego pioniera i pokazując mu mapę terenu obsługiwanego przez oddział, pytał: »Czy nie chciałbyś zostać misjonarzem?« Następnie wskazywał na rejon, w którym wcale lub prawie wcale nie prowadzono działalności kaznodziejskiej, i dociekał dalej: »A może chciałbyś zainicjować tam dzieło głoszenia?«” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 445).
„Alexander MacGillivray jako nadzorca australijskiego oddziału pomagał planować wyprawy ewangelizacyjne do wielu krajów i na liczne wyspy
[Mapa][Patrz publikacja] AUSTRALIA NOWA ZELANDIA TAHITI TONGA FIDŻI NOWA GWINEA JAWA BORNEO SUMATRA BIRMA HONGKONG MALAJE SYJAM INDOCHINY CHINY OCEAN SPOKOJNY Nazwy krajów pochodzą z lat trzydziestych” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 446).
W latach 30. XX wieku Towarzystwo Strażnica, w miarę jak się bogaciło, uruchamiało w Australii różne przedsięwzięcia dochodowe (redukowano je od roku 1943):
„Biuro posiadało między innymi tartaki, ponad 20 »farm Królestwa«, przedsiębiorstwo inżynieryjne oraz piekarnię” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 641).
Widać z tego, że Biuro Oddziału w Australii odgrywało dużą rolę w tym obszarze geograficznym i miało prawie takie kompetencje, jak w Europie Centralne Biuro Europejskie.
Założyciel Biura Oddziału w Australii (1904) Henninges nie był jedynym, który je opuścił (1908). Kolejnym był jego następca Nicholson, który rozkręcił działalność po nim, doprowadzając do rozkwitu oddział australijski:
„Brat Russell mianował R. E. B. Nicholsona sekretarza oddziału w miejsce Henningesa” (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1983 s. 40).
„Nicholson nie mógł się pogodzić, że nowym prezesem Towarzystwa Strażnica został w miejsce brata Russella człowiek taki jak Joseph F. Rutherford. Zaczął otwarcie krytykować śmiały sposób demaskowania religii fałszywej w nowych pomocach do studiowania Biblii. Wkrótce opuścił organizację i zabrał sporą część własności Towarzystwa (zapisawszy to wcześniej na swoje nazwisko) oraz pociągnął za sobą w Melbourne tych, którzy z kolei byli skłonni podziwiać jego osobę” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 624).
„Kiedy uciekł Nicholson zabrał ze sobą większość zgromadzenia, ponieważ sam był bardzo podziwiany przez wielu. Zabrał też połowę majątku Towarzystwa” (ang. Rocznik Świadków Jehowy 1983 s. 43).
„W roku 1918 brata Johnstona poproszono o objęcie nadzoru nad dziełem głoszenia o Królestwie w Australii” (Rocznik Świadków Jehowy 2007 s. 82).
Johnston kierował oddziałem w Australii do roku 1930.
Kolejni nadzorujący to wielkie biuro oddziału uwikłali się w latach 40, XX wieku w różne działania biznesowe, połączone ze współpracą z wojskiem. Kwestie te opisaliśmy w artykule pt. Australia – jak Świadkowie Jehowy neutralność łamali (cz. 1-2).
Biuro Oddziału w RPA
Biuro w Republice Południowej Afryki było pierwszym na kontynencie afrykańskim. Powstało ono w roku 1910. Jak podaje skorowidz Świadków Jehowy (hasło Republika Południowej Afryki) i inna publikacja, miało ono „nadzór nad Afryką na południe od równika”:
„Pierwsze wzmianki o głoszeniu dobrej nowiny w Ugandzie pochodzą z roku 1931. Nadzór nad działalnością kaznodziejską w całej Afryce na południe od równika sprawowało wówczas Biuro Oddziału w Związku Południowej Afryki (obecnie RPA)” (Rocznik Świadków Jehowy 2010 s. 68).
Było to więc jakby międzynarodowe Biuro Oddziału.
Choć działalność ‘misjonarską’ podjęto w Afryce dość wcześnie, to jednak nie można powiedzieć, że skierowana była ona głównie do tubylców. Zapewne przede wszystkim była ona dostosowana do przybyszów z Europy, którzy nadzorowali kolonie afrykańskie, a nie dla stałych mieszkańców Afryki. W roku 1924 tak oto napisano:
„CAPE TOWN, POŁUDNIOWA AFRYKA
Z biura w powyższem mieście manażer lokalny dogląda pracy Towarzystwa w następujących krajach: Cape Haiti, Natalji, Zululandji, Amatongalandji, Orange, Free State, Transvaalji, Basutolandji, Swazilandji, Bechuanalandji, Północno Zachodniej Afryki, Rhodesa, Portugalskiej Wschodniej Afryki i Madagaskary. W roku ubiegłym praca była zreorganizowana w tem biurze i została pchnięta z wielkim impetem. Wzrost w zainteresowaniu między ludźmi holenderskimi i angielskimi jest cudowny i ponadto rozmaite narodowości okazują też godne zainteresowanie dla prawdy” (Strażnica 01.12 1924 s. 364 [ang. 01.12 1924 s. 365 – Cape of Good Hope, Natal, Zululand, Amatongaland, Orange Free State, Transvaal, Basutoland, Swaziland, Bechuanaland, South West Africa, Rhodesia, Portuguese East Africa, and Madagascar.]).
Oto skrótowa historia oddziału w RPA:
„1902.....Do Afryki Południowej trafiają pierwsze publikacje biblijne.
1910......W Durbanie pod nadzorem Williama W. Johnstona otwarto Biuro Oddziału. (...)
1917......Przeniesienie Biura Oddziału do Kapsztadu. (...)
1924......Do Kapsztadu sprowadzono prasę drukarską” (Rocznik Świadków Jehowy 2007 s. 124).
Praca Towarzystwa Strażnica w Afryce przynosiła słabe owoce, co ukazują dwa poniższe fragmenty:
„Na początku lat dwudziestych podjęto usilne starania, by mieszkańcy całej Afryki mogli poznać Jehowę, prawdziwego Boga, oraz odnieść pożytek z Jego miłościwych postanowień. Kiedy druga wojna światowa dobiegła końca, Świadkowie Jehowy działali w 14 krajach tego kontynentu. Wprawdzie z orędziem Królestwa dotarli też do 14 innych, ale w roku 1945 żaden Świadek nie złożył w nich sprawozdania z działalności. W ciągu następnych 30 lat, do roku 1975, głoszeniem dobrej nowiny objęto 19 dalszych krajów afrykańskich” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 475).
„Z zapisków wynika, że do roku 1945 dobra nowina dotarła do 28 krajów na tym kontynencie, ale w większości z nich głoszono niewiele. Jednakże od tego czasu sporo tam zdziałano” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 518).
W związku z powyższym nie było potrzeby w tamtych latach tworzyć ani nowych biur oddziału, ani jakichś większych filii na terenie Afryki.
Podsumowanie
Po utworzeniu w roku 1884 Towarzystwa Strażnica w USA (Biuro Główne) po kilkunastu latach, od roku 1900, powstawać zaczęły jego filie w innych rejonach świata. Te Biura Oddziału najpierw utworzono w Europie i Australii, a później na pozostałych kontynentach. Kolejnym etapem było utworzenie w roku 1914 korporacji europejskiej w Londynie (IBSA) oraz łączenie w latach 20. XX wieku Biur Oddziałów w ‘centrale’ zarządzające pracą w kilku lub kilkunastu krajach. Po drugiej wojnie światowej przestały one istnieć. W roku 1956 podzielono świat na 10 stref, których Biura Oddziału odwiedzał prezes Towarzystwa Strażnica lub jego wysłannicy. Gdy w roku 2009 osiągnięto najwyższą liczbę 118 Biur Oddziału, rozpoczęto proces „łączenia” ich, nie nazywając tego „likwidowaniem”. Od roku 2018 jest ich 87. W rezultacie wielu pracowników Biur Oddziałów wysłano do pracy w terenie (pionierzy z wyznaczoną liczbą godzin). Wydaje się, że proces łączenia tych biur nie został jeszcze zakończony, bo wspomniano o „przeprowadzkach Biur Oddziałów w Argentynie i Włoszech” oraz „dużych pracach remontowo-budowlanych w 8 Biurach Oddziałów”.
Składam podziękowanie J. Romanowskiemu i K. Kozakowi za pomoc w tworzeniu tego tekstu.