Jak Gabriel witał Maryję według Towarzystwa Strażnica?

Jak Gabriel witał Maryję według Towarzystwa Strażnica?

         Wszyscy znamy słowa z Biblii zawierające pozdrowienie Gabriela kierowane do Maryi:

         „Anioł wszedł do Niej i rzekł: »Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą«

[Przypis. Dosł.: »raduj się«, »wesel się« – gr. pozdrowienie; odpowiednik hebr.: »pokój z tobą«. Może aluzja do So 3,10-18; Za 9,9]” (Łk 1:28, BT).

         Jednak Towarzystwo Strażnica z czasem, szczególnie w języku angielskim, zmieniło to pozdrowienie anioła Gabriela. Poniżej przedstawiamy historię tego zabiegu Świadków Jehowy.

         Nadmieniamy, że drugą część tego pozdrowienia anielskiego omówiliśmy już kiedyś w innym artykule pt. Maryja „pełna łaski” według Towarzystwa Strażnica.

         „Bądź pozdrowiona” (w ang. Hail)

         Towarzystwu Strażnica przez całe lata nie przeszkadzało tradycyjne powitanie Maryi przekazane przez Biblie katolickie i protestanckie („bądź pozdrowiona”). Tak je oto oddawano w polskich publikacjach:

         „(...) anioł powiedział: »Bądź pozdrowiona [ang. Hail], łaską udarowana, Pan jest z tobą; błogosławionaś ty między niewiastami.« (Łuk. 1:28)” (Strażnica 01.08 1923 s. 234 [ang. 01.06 1923 s. 172]).

         „Pan Bóg posłał swego anioła Gabrjela, jak czytamy: »A wszedłszy Anioł do niej rzekł: Bądź pozdrowiona, łaską udarowana (...)« (...) – Łukasza 1:28-35” (Wyzwolenie 1929 [ang. 1926] s. 116-117).

         W angielskich publikacjach Towarzystwa Strażnica używano takiej oto frazy w tekście Łk 1:28, jak w cytowanej książce pt. Wyzwolenie (patrz angielska edycja 1926 s. 116):

Hail, thou that art highly favoured... (ang. Złoty Wiek 21.09 1927 s. 822; ang. Złoty Wiek 10.04 1935 s. 427; The Kingdom Is at Hand 1944 s. 43).

         Oto kolejne polskie cytaty:

         „(...) Bądź pozdrowiona [ang. Hail], łaską udarowana (...)” (Strażnica” 01.12 1931 s. 366 [ang. 01.09 1931 s. 270]).

         „Bądź pozdrowiona [ang. Hail], łaską udarowana (...) /przekł. Moffata/ (...) Łukasza 1:26-35” („Książę Pokoju” 1946 s. 6).

         Takim pozdrowieniem Maryi Świadkowie Jehowy posługiwali się w angielskich publikacjach do roku 1950, a dokładnie do 15 sierpnia:

         „»Bądź pozdrowiona [ang. Hail; wg. Rev. Stan. Ver.], łaską udarowana, Pan jest z tobą«. To pełne wyrazu pozdrowienie skierował anioł Gabriel do pokornej córki Helego w Nazarecie (...)” (Strażnica Nr 6, 1951 s. 14 [ang. 15.08 1950 s. 265]).

„Dzień dobry” (w ang. Good day) i „bądź pozdrowiona”

         W roku 1950 Towarzystwo Strażnica wydało angielską wersję swego Nowego Testamentu (pierwsze cytaty z tego przekładu w angielskiej Strażnicy pojawiły się 1 września), a w niej przywitanie Maryi oddano poprzez słowa Good day (dzień dobry):

“And when he went in before her he said: “Good day, highly favored one, Jehovah is with you” (Lu 1:28) (New World Translation of the Christian Greek Scriptures 1950, 1951).

         Jednak interesujące jest to, że w języku polskim, poza jednym wyjątkiem, Towarzystwo Strażnica nie posługiwało się wobec Maryi pozdrowieniem „dzień dobry”!

         Dlaczego? Może było ono świadome, że w Polsce nie przyjmie się taka forma, wobec powszechnego kultu maryjnego!

         Towarzystwo Strażnica pewnie wiedziało od początku, że „dzień dobry”, to nie jest forma biblijna. Jest ona bowiem obca tradycji Izraela!

         Oto ten, jak się wydaje, jedyny przypadek, gdy Towarzystwo Strażnica użyło wobec Maryi w polskiej publikacji przywitania „dzień dobry”:

„A gdy on wstąpił do niej, rzekł: ‘Dzień dobry [ang. Good day], wielce uprzywilejowana. Jehowa jest z tobą.’ Lecz ją głęboko zaniepokoiło to powiedzenie i zaczęła się zastanawiać, jakiż to rodzaj pozdrowienia mógłby być.” (Co religia uczyniła dla ludzkości 1951 rozdz. 17, s. 286, par. 7 [ed. ang. s. 228]).

         Później już nigdy w polskich publikacjach nie zastosowano wobec Maryi przywitania „dzień dobry” i to obojętnie czy stosowano tłumaczenie z angielskiego Przekładu Nowego Świata, czy gdy oddawano tekst według innych Biblii:

„Łuk. 1:28, 30, Dą »Anioł rzekł: Bądź pozdrowiona [ang. Hail, przekł. Dy], łaski pełna /wielce uprzywilejowana, NW/...«” („Upewniajcie się o wszystkich rzeczach” 1957 [ang. 1953, 1957] t. 2, s. 121 [ang. s. 403]).

         „Jej to ukazał się anioł Gabriel z pozdrowieniem: »Bądź pozdrowiona [Good day], łaski pełna, Pan /Jehowa, NW/ z tobą« (...) – Łuk. 1:28-38, Dą.” (Strażnica Nr 9, 1957 s. 9 [ang. 15.11 1956 s. 681]).

         „Pewnego dnia do Marii przyszedł anioł Gabriel i rzekł: »Bądź pozdrowiona [ang. Good day], wielce uprzywilejowana, Jehowa jest z tobą« (...) – Łukasza 1:28, NW” (Od raju utraconego do raju odzyskanego 1960 [ang. 1958] s. 122).

         „Witaj” (w ang. jako Good day)

         W roku 1994 Towarzystwo Strażnica wydało swój Nowy Testament po polsku, a w nim nadal nie było pozdrowienia „dzień dobry”, jak w angielskim przekładzie (Good day), ale termin „Witaj”:

„I przyszedłszy do niej, rzekł: »Witaj, obdarzona łaską, Jehowa jest z tobą«.” (Łk 1:28) (Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata 1994; Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata 1997).

         Z czasem nawet pozmieniano w nowszych edycjach tych samych publikacji rodzaj pozdrowienia:

„‘Bądź pozdrowiona, pełna łaski!’ – mówi Gabriel. ‘Jehowa jest z tobą’” (Mój zbiór opowieści biblijnych 1981 rozdz. 84).

„‘Witaj, Mario. Jesteś obdarzona łaską. Jehowa jest z tobą’ – odezwał się Gabriel” (Mój zbiór opowieści biblijnych 2004 rozdz. 84).

         Tak też oddawane są te słowa w języku polskim do dziś, choć w angielskich publikacjach pada pozdrowienie Good day:

„Anioł Gabriel wyjawił Marii, na czym będzie polegała jej rola w zamierzeniu Bożym. Przemówił do niej: »Witaj, obdarzona łaską, Jehowa jest z tobą« (Łukasza 1:28). W innym przekładzie słowa te brzmią: »Zdrowaś, łaski pełna, Pan z tobą« (Kowalski)” (Strażnica 01.01 2009 s. 9).

         Patrz też np. Prawdziwa wiara – klucz do szczęśliwego życia 2010 s. 20.

         Greetings

         Przywitanie „dzień dobry” (ang. Good day) widniało w angielskich Bibliach Świadków Jehowy przez wiele lat, od roku 1950, aż do przekładu z roku 1984, który był przez Towarzystwo Strażnica wydawany i stosowany do roku 2013 (a czasem i później). Wtedy wydano też nowy przekład z angielskim powitaniem Maryi słowami Greetings.

         Oto porównanie obu przekładów biblijnych Towarzystwa Strażnica:

“And when he went in before her he said: »Good day, highly favored one, Jehovah it with you (...)«” (Lu 1:28) (New World Translation of the Holy Scriptures – With References 1984).

“And coming in, the angel said to her: »Greetings, you highly favored one, Jehovah is with you (...)«” (Lu 1:28) (New World Translation of the Holy Scriptures 2013).

         Również do samego roku 2013 w publikacjach Świadków Jehowy podawano angielską frazę Good day, którą po polsku zastępowano terminem „Witaj”:

„Maria ze zdumieniem patrzy na przybysza, który nie pyta ani o jej ojca, ani o matkę. Przyszedł właśnie do niej! Jest pewna, że jej gość nie pochodzi z Nazaretu. W tak małym miasteczku łatwo rozpoznać kogoś obcego, a ten wyróżniałby się nie tylko w Nazarecie. Zaskakujące są też słowa, którymi zwraca się do Marii: »Witaj [ang. Good day], obdarzona łaską, Jehowa jest z tobą« (odczytaj Łukasza 1:26-28)” (Naśladujmy ich wiarę 2013 s. 145).

         Do miesiąca maja 2016 roku w żadnej publikacji Świadków Jehowy nie zastosowano jeszcze słów z Łk 1:28 z angielskim terminem Greetings, jak w nowym przekładzie Biblii. Nie wiemy więc, jak po polsku będzie oddawane to słowo przez Towarzystwo Strażnica.

         Dotychczas angielski termin Greetings tłumaczyło ono na Pozdrowienia, jak wskazuje poniższy przykład z Biblii Świadków Jehowy:

“Greetings!” (Jas 1:1) (przekład z roku 1984 i 2013).

„Pozdrowienia!” (Jak 1:1) (przekład z roku 1994 i 1997).

         Czy słowa Gabriela kierowane do Maryi będą więc następujące w nowej polskiej Biblii czy innych publikacjach:

         „Pozdrowienia [pozdrawiam, bądź pozdrowiona], obdarzona łaską, Jehowa jest z tobą”?

         Interesujące jest to, czemu organizacja ta zrezygnowała ze słów „dzień dobry”. Czyżby ktoś jej podpowiedział, że to niebiblijne określenie?

         Trzeba tu stwierdzić, że to przywitanie brzmi bardzo świecko. Nie posiada ono religijnego odcienia, a przecież to anioł od Boga je kieruje!

         Również termin „witam” jest bardzo powszechnym słowem i daleko mu do doniosłego „bądź pozdrowiona”.

         Warto też nadmienić, że pozdrowienie Good day pojawiło się jeszcze w jednej publikacji wydanej w dwa lata po roku 2013. Czyżby przez nieuwagę? Dotyczy to angielskiej nowej wersji leksykonu biblijnego pt. Insight on the Scriptures 1988, 2015 (wersja elektroniczna) t. 1, s. 876; t. 2, s. 346.

         Widzimy z powyższego, że Towarzystwo Strażnica choć nie zmieniło może swego podejścia do samej Maryi, to jednak zmieniało przywitanie kierowane do Niej. Miało to miejsce w następujących latach: 1950, 1994 i 2013.

         Na zakończenie warto wspomnieć o przekładach interlinearnych.

         Najbardziej znany w Polsce taki Nowy Testament oddaje interesujące nas słowo greckie z tekstu Łk 1:28 następująco:

         „Raduj się” (Grecko-polski Nowy Testament wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi tłum. ks. prof. dr hab. R. Popowski SDB, dr M. Wojciechowski, Warszawa 1993, s. 239).

         Co ciekawe identycznie przekazał te słowa angielski przekład międzywierszowy Towarzystwa Strażnica:

         Be rejoicing (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1985 s. 251; ed. 1969 s. 267).

         Natomiast dawny przekład interlinearny, z którego korzystała ta organizacja i który sama wydawała oddawał to takim terminem, jak w innych angielskich Bibliach:

         Hail (The Emphatic Diaglott 1864, 1942).

         Widać więc, że te słowa nie mają nic wspólnego z pozdrowieniem „dzień dobry”.