Kiedy Świadkowie Jehowy naprawdę zmienili rok „czasu końca”? (cz. 3)
Kiedy Świadkowie Jehowy naprawdę zmienili rok „czasu końca”? (cz. 3)
W drugiej części tego artykułu zamieściliśmy następujące rozdziały:
Rok 1926 – kolejny rok nauczania o „czasie końca” rozpoczętym w roku 1799
Rok 1927 – książka pt. Stworzenie o roku 1799 i „czasie końca”
Rok 1928 – dwie różne nauki o „czasie końca”
Rok 1929 – oficjalne odrzucenie roku 1799
Rok 1930 – całkowite odrzucenie roku 1799
Lata po roku 1930 – wyłącznie przekazywana nauka o roku 1914?
W tej części (ostatniej) zamieszczamy kolejne rozdziały:
Metody wyliczenia roku 1799 i 1914
Znaki „czasu końca” na potwierdzenie roku 1799 i 1914
Kalendarium dotyczące „czasu końca”
Metody wyliczenia roku 1799 i 1914
Jak wspomnieliśmy powyżej, pojawienie się nauki o roku
Wszelkie wyliczenia, dotyczące roku 1799, okazały się później skomponowanymi na potrzebę biblijnego uzasadnienia omawianej daty. Są one wtórne, w stosunku do kwestii papieża. Było po prostu zapotrzebowanie na pokazanie w Biblii roku 1799. Jak zawsze, mnożono metody, by pokazać, że co najmniej ‘na podstawie dwóch czy trzech świadków’ oparte jest wyliczenie i rok 1799. Powoływano się na teksty Mt 18:16, Pwt 17:6, 2Kor 13:1 i 1Tm 5:19, w których mowa jest o „dwóch lub trzech świadkach”.
Wyliczenie roku 1799
Po roku 1879, gdy rozpoczęto wydawanie Strażnicy, powstało w Towarzystwie Strażnica kilka metod wyliczenia roku 1799 i „czasu końca” (inne zostały odziedziczone po badaczach adwentowych XIX w.). Udało się nam odszukać jedenaście takich wyliczeń i spekulacji. Przedstawiamy je poniżej i podajemy, kiedy odrzucono każde z nich.
Najczęściej dodawano do roku 539 okres 1260 lat, co dawało rok 1799. Co wyznaczał Towarzystwu Strażnica rok 539? Pokazano to w tomie Russella i w Strażnicy (w tabeli) z czasów Rutherforda:
„Czas, w którym papieże zaczęli wykonywać cywilną władzę i moc nastał w roku
„539 po Chr. Podrobione spełnienie w małżeństwie pogańskiego państwa z odstępczym kościołem Rzymskim, »wszetecznicą.«” (Strażnica 01.01 1923 s. 5 [ang. 15.11 1922 s. 357]).
Jak wskazują informacje dotyczące badaczy adwentowych z XIX wieku, wpierw aresztowanie papieża, Rewolucja Francuska, Napoleon oraz inne wydarzenia polityczne i wojenne były powodem dla wprowadzenia „czasu końca” na lata 1798-
Aresztowanie i śmierć papieża podstawą dla roku 1799 i „czasu końca”
Aresztowany w roku 1798 i zmarły rok później papież Pius VI (w latach 1775-1799) był głównym ‘winowajcą’ wprowadzenia „czasu końca” na rok
„(...) francuzki generał Berthier wkroczył do Rzymu, zorganizował tam rzeczpospolitą w dniu 15 lutego, 1798 roku, a w pięć dni później zabrał papieża do Francyi jako więźnia, gdzie też i umarł następnego roku. Od tego czasu, aż dotąd władza papieska jest zaledwie cieniem przeszłej świetności. Od tej pory papieże ani wspomną o swych prawach stanowienia królów, lub zrzucania ich z tronów” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 36-37).
„Opisując wypadki, jakie miały miejsce w ciągu dwóch tysięcy trzystu lat wypełniło ono swój cel, naznaczając wyraźnie rok, w którym rozpoczął się »Czas Zamierzony« czyli »Koniec Czasu« t. j. rok 1799. Z tym rokiem skończyło się zamierzonych 1260 lat władzy prześladowczej, a Czas Ostateczny się zaczął. Trzeba także zapamiętać, że był to ostatni rok »tysiąclecia« papieży, który rozpoczął się (jak to było pokazane w poprzednim tomie) w roku 800. Lecz rok 1799 był dopiero początkiem okresu nazwanego w Piśmie Św., »Końcem Czasu«, w którym to okresie wszystko, co należy do tego systemu – upadnie” (jw. s. 43).
Nauka ta została odrzucona w roku 1929 wraz z porzuceniem „czasu końca”, identyfikowanego z rokiem 1799 (patrz powyżej).
Napoleon oraz królowie północy i południa wyznaczający rok 1799
Pierwotnie Towarzystwo Strażnica nauczało, że „królem północy” jest Wielka Brytania, a „królem południa” jest Egipt. Tę naukę od Russella przejął Rutherford. Wojna między tymi „królami” i Napoleon wyznaczały początek „czasu końca” związanego z rokiem 1799:
„A przy »Końcu Czasu« będzie się z nim potykał król południa (Egipt), ale król z północy (Anglia), jako burza nań przyjdzie z wozami i jezdnymi (Egipscy Mameluki itp.) i z wielu okrętów, (flota angielska pod dowództwem admirała Nelsona) (Napoleon) wtargnie do ziemi i jako powódź przejdzie” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 39).
„Karyera Napoleona w świetle proroctwa datuje się od roku 1799 jako zakończenie 1260 lat władzy papieskiej i jako początek »Czasu Ostatecznego«” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 34).
„Mamy więc podstawę do rozpoznania charakterystyki Napoleona, przez którego czyny proroctwo wykazuje początek »Końca Czasów« i szczególniejsze wydarzenia, które wyraźnie zaznaczają akuratną datę »Czasu ostatecznego«. Wydarzenia opisane pokazują czas wyprawy Napoleona na Egipt, która trwała około siedmnastu miesięcy. Napoleon wyjechał w maju 1798 roku, a powrócił do Francyi 9 września
„On przez zdanie »król z południa« określa Egipt; podczas gdy przez zdanie »król z północy« określa Wielką Brytanję, która wówczas stanowiła główną część cesarstwa Rzymskiego. (...) Napoleon rozpoczął swoją wojenną kampanję na Egipt w r.
Por. te same słowa: Powrót naszego Pana 1925 s. 23-24.
Wprawdzie nową naukę o królach północy i południa wprowadzono dopiero w roku 1941 (Comfort All That Mourn 1941 s. 12-14), ale starą wykładnię porzucono w roku 1929, wraz z porzuceniem „czasu końca” datowanego na rok 1799. Wtedy też Napoleon przestał mieć znaczenie w kwestii czasu ostatecznego.
Ap 12:6, 14 – dodawanie do 539 roku okresu 1260 lat
Wykładnia ta istniała od czasów Russella (patrz Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 96, 287) i była zachowywana przez Rutherforda do roku 1925:
„[Ap] 12:6 (...) Przez dni tysiąc dwieście i sześćdziesiąt– 1260 lat, od R. P. 539 do 1799. – Obj. 11:2,3” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 225).
„[Ap] 12:14 Przez czas, czasy i połowę czasu. – 1260 lat od R. P. 539 do 1799. – Obj 11;
W roku 1925 nastąpiło pierwsze odrzucenie roku 1799, ale tylko w tym jednym konkretnym przypadku, dotyczącym omawianych wersetów (nie obejmowało to odrzucenia całej nauki o „czasie końca” i roku 1799):
„Jeżeli bierzemy prawie wszystkie liczby w Objawieniu literalnie, to dlaczego twierdzić, że liczby wzmiankowane w rozdziale dwunastym są symboliczne, że rozciągamy je na tak długi okres czasu? Jeżeli fizyczne fakta nam dowiodą, że zdarzenia się zaznaczą w literalnych dniach 1260, czy to nie będzie wtedy potwierdziającym dowodem, iż Pan zamierzył, aby te liczby były rozumiane literalnie?” (Strażnica 15.04 1925 s. 119 [ang. 01.03 1925 s. 71]).
„Teraz gdy weźmiemy ołówek do ręki i zliczymy 1260 literalnych dni od chwili uwolnienia urzędników Towarzystwa z więzienia, dowiemy się do jakiej daty nas to doprowadzi. Ze względu, że uwolnienie nastąpiło pod koniec dnia 26-go marca, roku 1919, kiedy kaucja za urzędników Towarzystwa została przyjęta, że mogli być uwolnieni, czas musi być liczony od następnego dnia, mianowicie 27-go marca.
Od dnia 27 marca, roku 1919 do dnia 31 marca 1919 roku, dni.....5
Od dnia 1 kwietnia, roku 1919 do 7 września 1919, dni.............160
Od dnia 7 września, roku 1919 do 8 września roku 1922, dni...1095
Razem, dni................................................................................1260
Czy nic się nie stało w dniu 8-go września, roku 1922? W owym czasie odbywała się konwencja w Cedar Point. Dzień 8-go września na programie był wyznaczony jako »DZIEŃ PAŃSKI«.” (Strażnica 15.04 1925 s. 120 [ang. 01.03 1925 s. 72]).
Choć przed tym dowodzeniem powiedziano, że nowe wyliczenia 1260 dni „nie są dogmatami”, to jednak ostały się one u Świadków Jehowy aż do dziś:
„Twierdzenia tutaj publikowane nie są dogmatami. Pokładając ufność w kierownictwo Pańskie, polecamy je pomazańcom Pańskim z uwagą i modlitwą zbadać. Jeżeliby niektórzy z czytelników Strażnicy nie mogli się zgodzić z tem, co tutaj jest powiedziane, radzilibyśmy takim w spokoju i bacznie oczekiwać na Pana, zachowując się zawsze w czystości serca. Wiemy bowiem, że sam Pan jest wykładaczem swego Słowa, który wykłada je ludowi swemu w swoim słusznym czasie. Zdaje się być rzeczą całkiem pewną, że proroctwo nie może być przez nas zrozumiane dopóki się nie spełni, albo dopóki nie zacznie się spełniać” (Strażnica 15.04 1925 s. 115 [ang. 01.03 1925 s. 67]).
Dn 12:7 – dodawanie do 539 roku okresu 1260 lat
Wykładnia ta istniała od czasów Russella (patrz Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 96, 287) i była powielana przez wiele lat przez Rutherforda:
„»(...) przysiągł przez Żyjącego na wieki, iż po zamierzonym czasie i po zamierzonych czasach i po połowie czasu.« (Daniel 12:5-7) W Biblii jeden czas symbolicznie oznacza rok o dwunastu miesiącach, każdy po trzydzieści dni, czyli 360 dni. Każdy dzień należy uważać za rok, według słów proroka: »Dzień za rok daję tobie.« (Ezechiel 4:6) Tu jest wzmianka o trzech i pół czasach, każdy składający się z 360 proroczych dni, czyli razem, 1,260 proroczych dni, co równa się 1,260 latom. Prorok dalej pokazuje, że po 1260 latach skończy się panowanie tej bestyi. Tysiąc dwieście sześćdziesiąt lat od R. P. 539 sprowadza nas do R. P. 1799, co jest drugim dowodem, że w r. 1799 rozpocznie się »czas końca«” (Harfa Boża 1921, 1930 s. 238).
Patrz też Stworzenie 1928 [ang. 1927] s. 337-338.
Wykładnia tekstu Dn 12:7 (3,5 czasu, czyli 1260 dni) została zmieniona w grudniu 1929 roku (po polsku w lutym 1930 r.):
„W streszczeniu te proroctwa i daty na ich wypełnienie są następujące:
Październik 1, R. P. 1914 jest postanowiony »czas naznaczony«.
Okres 1260 dni skończył się w kwietniu, 1918.
Okres 1290 dni zakończył się w wrześniu, 1922.
Zaś po okresie 1335 dniowym, w maju, 1926, rozpoczęły się błogosławieństwa, które trwają na wieki” (Strażnica 15.02 1930 s. 57 [ang. 15.12 1929 s. 376-377]).
Powyższy tekst dotyczył fragmentów Dn 12:7 (lata 1914-1918), Dn 12:11 (lata 1914-1922) i Dn 12:12 (lata 1914-1926).
Ap 11:2-3 – dodawanie do 539 roku okresu 1260 lat
Wykładnia ta istniała od czasów Russella (patrz Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 287; Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 126-127) i przejął ją Rutherford:
„Czas Końca (...)
[Ap] 11:3 (...) Czterdzieści i dwa miesiące. – 1260 lat od założenia papiestwa jako doczesnej władzy, R. P. 539, do R. P.
Wykładnia tego wersetu została zmieniona w roku 1930, gdy opracowano nowy komentarz do Apokalipsy św. Jana. Nawet w nim nie wspomniano o starej nauce o roku 1799:
„Czterdzieści dwa miesiące po trzydzieści dni, to jest 1260 dni czyli trzy i pół roku słonecznego, zaczynając od pierwszego tygodnia w listopadzie, mianowicie w dniu 7 listopada 1914 r., skończyły się w dniu 7 maja 1918 r.” (Światło 1930 t. I, s. 198).
Ap 13:5 – dodawanie do 539 roku okresu 1260 lat
Wykładnia ta istniała od czasów Russella (patrz Co powiedział Pastor Russell czyli jego odpowiedzi na liczne pytania zadawane mu na spotkaniach ze słuchaczami oraz kierowane do redakcji „The Watch Tower” Białogard 2015 s. 846; Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 96):
„[Ap] 13:5 (...) Przez czterdzieści i dwa miesiące – 1260 dni, czyli czas, czasy i pół czasu; co się wypełniło w 1260 literalnych latach, od R. P. 539 do 1799. (Obj. 11:2.)” (Dokonana Tajemnica 1925 [ang. 1917, 1927] s. 237).
Wykładnia tego wersetu została zmieniona w roku 1930, gdy opracowano nowy komentarz do Apokalipsy św. Jana. Nawet w nim nie wspomniano o starej nauce o roku 1799:
„Owe »czterdzieści i dwa miesiące« odpowiadają temu samemu okresowi czasu, kiedy dwaj świadkowie, przedstawieni przez Eljasza i Jana Chrzciciela, prorokowali, obleczeni będąc w wory. (Zobacz Objawienie 11:3)” (Światło 1930 t. 1, s. 279).
Patrz powyżej omówienie Ap 11:2-3.
Dn 7:25 – dodawanie do 539 roku okresu 1260 lat
Wykładnia ta istniała od czasów Russella (patrz Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 96) i była powielana przez Rutherforda:
„Że powyższe obliczenie jest trafne, dowodzi nam drugi fakt. Czas tryumfu papiestwa określony jest w Biblji jako »trzy i pół czasu« (Daniel 7:25). Historja wykazuje, że okres ten zaczął się w roku 539 po Chr., a skończył się w roku 1799 czyli objął 1260 lat ” (Złoty Wiek 15.06 1929 s. 188).
Por. Dokonana Tajemnica 1925 [ang. 1917] s. 207.
Wykładnia tego wersetu została zmieniona dopiero w roku 1933, bo wcześniej, od roku 1929, nie omawiano go wcale:
„Proroctwo Danielowe odnosi się do »końca czasu« panowania pogan. Czas ten nastał w roku 1914, kiedy Jehowa posadził swego Króla na tronie i gdy wyrugował szatana z nieba” (Strażnica 15.08 1933 s. 248 [ang. 15.06 1933 s. 184]).
Dodawanie do roku 721 przed Chr. okresu 2520 lat
Rok 1799 miał podobno uzasadnienie już w Starym Testamencie. Do 721 roku przed Chrystusem dodawano okres 2520 lat i otrzymywano wskazaną datę. Powiązany był też on z Rewolucją Francuską. Rutherford zastosował to wyliczenie w roku 1922, ale przejął z dawniejszych publikacji, z czasów Russella (patrz ang. Strażnica 15.06 1905 s. 3574 [reprint]):
„Pod datą 721 przed Chr., dziesięć lat po chorobie Ezechyjasza, nie było wypadku; data owa jest tylko znakiem albowiem doniosłe zajście, jakiemu ona odpowiada w pozafigurze, nastąpiło dziesięć lat po 1789 po Chr. – w roku 1799 po Chr., 2,520 lat po 721 przed Chr.Zdawało się w roku 1789-ym, jakoby krwawa Rewolucja Francuska była początkiem końca świata, lecz tak nie było, gdyż rozpoczęcie Czasu Końca starego porządku rzeczy odłożone zostało o dziesięć lat, aż do roku 1799-go po Chr. i wtenczas zaczął się Czas Końca świata, który dobiegł swego kresu 115 lat później, w roku 1914. Te dziesięć lat wykonały jednak ważną pracę” (Strażnica 01.01 1923 s. 8 [ang. 15.11 1922 s. 359-360]).
Wydaje się, że tylko dwa razy w całej historii Towarzystwa Strażnica przytoczono tę argumentację. Nigdy też z nią później nie polemizowano. Po prostu wraz z odrzuceniem roku 1799 poszła w zapomnienie.
Dodawanie do roku 799 okresu 1000 lat
Od czasów Russella Towarzystwo Strażnica uczyło, że Kościół Katolicki uważał, iż w latach 799-1799 trwało ‘jego Tysiąclecie’, choć ono nie nastało w rzeczywistości wtedy, jak twierdził Russell (nigdy nie wskazano też żadnej katolickiej publikacji na ten temat). Zamiast tego, według tej organizacji, w roku 1799 rozpoczął się „czas końca”, który powstał właśnie z dodawania okresu 1000 lat do roku 799:
„W Swojem Słowie Bóg raczył uznać Papiestwo jako system, jako rząd. Papiestwo twierdzi, że królestwo Boże, Wiek Tysiąclecia, było założone w roku 799 R. P., że trwało ono tysiąc lat, tak jak to Biblia głosi, iż Królestwo Boże trwać będzie; oraz, ze skończyło się ono R. P. 1799. (...) Nie możemy się zgodzić na tłumaczenie tego proroctwa z naszymi braćmi Katolikami (Walka Armagieddonu 1919 s. VII-VIII]).
„Papieskie państwo (i większość poszanowania u ludzi dla ogółu kościelnictwa) jak to już wykazano (Tom III, strona 40) zostało złamane z początkiem »Czasu Końca« 1799; a chociaż następny proces zniszczenia był powolny, a nawet od czasu do czasu były objawy widocznego uzdrowienia, co nigdy nie było bardziej widoczne jak w czasie obecnym, to jednak zapewnienie ostatecznego zniszczenia Papiestwa jest nieubłagalne, a jego śmiertelna walka będzie bardzo gwałtowna” (Walka Armagieddonu 1919 s. 61).
„Przed wprowadzeniem fałszywego Papieskiego Tysiąclecia (799-1799) demoni za pomocą swoich narzędzi obmyślili udane podobieństwo zaślubin Chrystusa z kościołem. (...)
1799 po Chr. Koniec dziesiącio-lecia od początku rewolucji Francuskiej, i początek Czasu Końca teraźniejszego złego porządku rzeczy” (Strażnica 01.01 1923 s. 6 [ang. 15.11 1922 s. 358]).
Patrz też Dokonana Tajemnica 1925 s. 314.
Wyliczenie to zostało odrzucone w roku 1929 (w polskiej Strażnicy w 1930 r.), wraz z ogólnym porzuceniem roku 1799 (patrz powyżej).
Trzeba tu dodać, że jeszcze w roku 1925 Rutherford uważał (tak jak Russell), iż wraz z powrotem Chrystusa w roku 1875 rozpoczęło się już Tysiąclecie. Tamto więc, dotyczące lat 799-1799, było dla niego fałszywym millenium:
„Mierząc zgodnie z tym, co zostało już definitywnie i wyraźnie ujawnione, pewne jest, że okres Tysiąclecia miał się rozpocząć w roku 1875. Nie możemy jednak oczekiwać, że wszystko nastąpi na początku. Plan Boży jest progresywny oraz majestatycznie i w sposób uporządkowany zmierza do końca” (ang. Złoty Wiek 14.01 1925 s. 250, artykuł pt. The Millennium, tekst przemowy radiowej J. F. Rutherforda, jw. s. 249-254).
Jak widać, ‘papieskie’ Tysiąclecie dla lat 799-1799 było okresem, który minął. To nowsze, Rutherforda, było realizującym się od roku 1875. Dziś zaś Towarzystwo Strażnica uczy o przyszłym Tysiącleciu.
Dodawanie do roku 1789 okresu 10 lat lub 10,5 roku
Wykładnia ta istniała od czasów Russella (patrz ang. Strażnica 15.06 1905 s. 3574 [reprint]) i była powielona przez Rutherforda:
„Zdawało się w roku 1789-ym, jakoby krwawa Rewolucja Francuska była początkiem końca świata, lecz tak nie było, gdyż rozpoczęcie Czasu Końca starego porządku rzeczy odłożone zostało o dziesięć lat, aż do roku 1799-go po Chr. i wtenczas zaczął się Czas Końca świata, który dobiegł swego kresu 115 lat później, w roku 1914. Te dziesięć lat wykonały jednak ważną pracę” (Strażnica 01.01 1923 s. 8 [ang. 15.11 1922 s. 359-360]).
Wykładnię tę porzucono w roku 1929 wraz z rokiem 1799 i wyznaczonym „czasem końca” na ten rok.
Stosowano także inne spekulacje (i zapowiedzi) związane z rokiem 1789 i dodawaniem do niego okresu 10,5 roku:
„Francuzka rewolucya trwała przez dziesięć i pół roku, od 17 czerwca 1789 roku, kiedy zaczęło rządy zgromadzenie narodowe, aż do chwili, kiedy Napoleon uchwycił rządy w swe ręce i kazał się mianować Pierwszym Konsulem, 9 listopada 1799. To zgadza się dobrze z myślą poprzednio wyrażoną (w Objawieniu 7:3), że wszystkie fazy upadku Babilonu nie prędzej się dokonają, aż upłynie dziesięć i pół rokuod jesieni 1914 r.” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 213).
W tym wypadku rok 1789 (a nie rok 1799) był odpowiednikiem roku 1914, który z czasem w proroctwach Towarzystwa Strażnica zastąpił rok 1799.
Co ciekawe, w innym wydaniu cytowanej książki zastosowano w końcowym wyliczeniu nie rok 1914, ale 1920. Dawało to wynik końcowy
„(...) wszystkie fazy upadku Babilonu nie prędzej się dokonają, aż upłynie dziesięć i pół roku od jesieni 1920 r.” (Dokonana Tajemnica bez roku wydania, edycja wydana po roku 1920 [duży format] s. 66).
Odejmowanie od roku 1914 okresu 115 lat
Wprawdzie od czasów Russella zazwyczaj dodawano do roku 1799 okres 115 lat, aby otrzymać rok 1914, ale ponieważ ta ostatnia data była ważniejsza, więc czasem stosowano też odejmowanie związane z tymi liczbami i latami (choć prawdopodobnie tylko w dowodzeniu ‘prywatnym’):
„»Koniec Czasu«, okres stu piętnastu (115) lat, od roku 1799 do roku 1914 jest szczególnie zanotowany w Piśmie Świętym” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 15).
„Ta sama klasa czytelników zauważy również specyalną ważność ostatnich 40 lat z tych 115, zwanych »Końcem« lub «Żniwem«” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919, 1923 s. 125).
Ten sam tekst angielski zawierał okres żniwa lat „1874-
The same class of readers will have noticed, too, the special importance of the last 40 of those 115 years (1874-1914), called “The End” or “Harvest.”(Thy Kingdom Come 1891, 1911, 1923 s. 121).
„Jak długie trwanie przeznaczone było czasowi końca? Czasem Końca, powiada Pastor Russell, że jest »okres stu piętnastu (115) lat od roku 1799 do roku 1914.« (»Przyjdź Królestwo Twoje«, str. 23). W roku 1914 przeszedł ostateczny koniec starego porządku rzeczy” (Strażnica 01.01 1923 s. 8 [ang. 15.11 1922 s. 360]).
Sam okres 115 lat, jak się wydaje, nie był nigdzie wskazany poprzez jakieś proroctwa i dlatego można go było stosować do woli (dodając lub odejmując), aż do odrzucenia w roku 1929 „czasu końca” związanego z rokiem 1799.
Dzisiaj Świadkowie Jehowy też stosują czasem „odejmowanie” by pokazać to, na czym im zależy:
„Jeśli policzyć wstecz od roku 1914 n.e. do roku 607 p.n.e., uzyskuje się liczbę 2520 lat” („Wieczyste zamierzenie” Boże odnosi teraz triumf dla dobra człowieka 1978 s. 191).
Warto zauważyć to, że rok 1799 i związany z nim „czas końca” był tak ważny, że bez niego nie byłoby, według Russella, możliwe odkrycie powrotu Chrystusa w roku 1874:
„Typowe Jubileuszowe cykle wskazują na R. P. 1874 jako na datę powrotu naszego Pana; a jednak data ta była tak mądrze ukryta, że odkrycie jej stało się możliwem dopiero gdy nastał »Czas Końca«” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 130).
Kolejnymi dowodami, dotyczącym roku 1799, były znaki potwierdzające tę datę. Chodzi o wszelkie wynalazki i odkrycia, ale te omawiamy w oddzielnym rozdziale, porównując je ze znakami dotyczącymi roku 1914.
Nie mamy pewności, czy podane metody wyliczenia roku 1799, to wszystkie, jakie istniały, gdyż Towarzystwo Strażnica często podawało tę datę, jako pewną, nie uzasadniając jej za każdym razem wydarzeniami i wersetami biblijnymi.
Inne uzasadnienia dla roku 1799
W roku 1909 Towarzystwo Strażnica wydało (jak podaje jego skorowidz) Berean Bible Teachers’ Manual (Berean Bible Students’ Manual), czyli Berejski podręcznik nauczycieli biblijnych (Berejski podręcznik Badaczy Pisma Świętego) (po polsku brak). Ta obszerna publikacja wymienia kolejne fragmenty biblijne na uzasadnienie roku 1799. Wymieniamy je tu tylko skrótowo:
1Krl 18:41, odsyłacz do ang. tomu 2, s. 256 (jw. s. 69);
1Krl 19:1, odsyłacz do ang. tomu 2, s. 256 (jw. s. 69);
2Krl 20:11, odsyłacz do ang. Strażnicy1905 r., s. 179 (jw. s. 73);
PnP 8:5, odsyłacz do ang. tomu 3, s. 65 (jw. s. 117);
Iz 38:8, odsyłacz do ang. Strażnicy1905 r., s. 179 (jw. s. 134);
Dn 11:27, odsyłacz do ang. tomu 3, s. 34 (jw. s. 162);
Dn 11:35, odsyłacz do ang. tomu 3, s. 38 (jw. s. 163);
Dn 11:40, odsyłacz do ang. tomu 3, s. 38, 68 (jw. s. 163);
Dn 12:1, odsyłacz do ang. tomu 3, s. 24, 129 i do tomu 4, s. 414 (jw. s. 163);
Dn 12:4, odsyłacz do ang. tomu 3, s. 63 (jw. s. 164);
Ap 17:6, odsyłacz do ang. tomu 4, s. 584 (jw. s. 472);
Ap 20:2, odsyłacz do ang. tomu 2, s. 354 i do tomu 3, s. 57 (jw. s. 475);
Ap 20:3, odsyłacz do ang. tomu 2, s. 354 i do tomu 3, s. 87 (jw. s. 476).
Zdajemy sobie sprawę z tego, że po roku 1909, po wydaniu przytaczanego dzieła, mogły się też pojawić kolejne ‘argumenty’ za rokiem 1799. Jednak wydaje się, że przedstawiliśmy wystarczającą ich liczbę, by można było sobie wyrobić pogląd co do ważności tej daty w Towarzystwie Strażnica.
Rok 1799 i tyle z nim związanych wydarzeń został, jak widzimy, w latach 1929-1933 całkowicie odrzucony. Zastąpił go rok 1914, który omawiamy skrótowo poniżej, na którego poparcie przytaczano również wiele wyliczeń!
Interesujące jest to, że ta sama liczba jedenastu wydarzeń i potwierdzeń dla roku 1799 powtórzy się też dla roku 1914 (patrz poniżej).
Dla obu dat najważniejszym wydarzeniem był także jakiś konflikt (rewolucja i wojna), w obu przypadkach jakaś choroba ważnej osoby (Ezechiasza i Nabuchodonozora) służyła do dokonywania obliczeń i dodawano do przyjętej daty okres 2520 lat (patrz powyżej).
Wyliczenie roku 1914
Jeśli chodzi o metody wyliczenia roku 1914, to prawdopodobnie wszystkie, jakie istniały, wymieniliśmy w książce pt. Jak w Towarzystwie Strażnica ‘rodziła się’ koncepcja niewidzialnego przyjścia Chrystusa i nauka o roku 1914? (2020). Chodzi przede wszystkim o rozdział Różne metody wyliczania roku 1914. Wymieniono w nim jedenaście metod stosowanych w Towarzystwie Strażnica, służących do wyliczenia roku 1914. Zaznaczono też tam, że do dziś ostała się tylko jedna z nich, powszechnie znana, dotycząca dodania do roku 607 p.n.e. okresu 2520 lat (wcześniej dodawano do roku 606 przed Chr.). Pozostałe metody obliczeń były oparte na datach, które Świadkowie Jehowy odrzucili, więc i te wyliczenia stały się wadliwe.
Oto skrótowo te sposoby wyliczenia roku 1914 (to tytuły podrozdziałów we wskazanej książce):
Dodanie okresu 40 lat do roku 1874
Dodawanie okresu 70 lat do roku 1844
Dodawanie okresu 2520 lat do roku 606 przed Chr.
Siedmiokrotna kara trwająca 2520 lat
Dodawanie okresu 5040 lat do roku 3126 przed Chr.
Dodawanie okresu 115 lat do roku 1799
Dodanie okresu 36,5 lub 37,5 lat do roku 1878
Dodanie okresu 37 lat do roku 1878
Dodanie okresu 33 lat do roku 1881
Złożone dodawanie różnych lat i okresów
Wielka Piramida i rok 1910 potwierdzające rok 1914
Podobnie w tej samej książce omówiliśmy trzynaście metod wyliczenia roku 1874, związanego z wyznaczoną „obecnością” Chrystusa (patrz rozdział Różne metody wyliczania roku 1874).
W tym miejscu narzuca się pytanie: jak długo jeszcze będzie podtrzymywany rok 1914, jako „czas końca”?
Jeśli do tej pory odrzucono dziesięć (z jedenastu) obliczeń na jego poparcie, to ile czasu jeszcze potrwa ten „czas ostateczny”?
Rok 1799 (wcześniej jako 1798 r.) przetrwał w Strażnicy 50 lat (1879-1929), choć wcześniej był wyznaczony przez badaczy adwentowych już w roku 1798.
C. O. Jonsson, znawca tej problematyki, wymienia na przykład takich oto komentatorów wyznaczających rok 1798:
Edward King w roku 1798 (Kwestia czasów pogan. Krytyczna analiza chronologii Świadków Jehowy C. O. Jonsson, 2002, s. 23 [s. 25, wersja PDF]);
H. Drummond w roku 1827 (jw. s. 34 [s. 36, wersja PDF]).
Rok 1798, za swą prorokinią E. White, do dziś podtrzymują też Adwentyści Dnia Siódmego (patrz np. Daniel a współczesność W. Polok, Warszawa 1982, s. 105; Apokalipsa A. Godek, Warszawa 1988, s. 286).
Powtarzamy nasze pytanie: jak długo będzie jeszcze wygasał rok 1914, jako „czas końca”? Tego pewnie się dzisiaj nie dowiemy.
Wiemy, że od roku 1929, gdy w pełni wprowadzono „czas końca” dla roku 1914, minęło do dziś ponad 90 lat (1929-2020) i nauka ta nadal jest podtrzymywana.
Natomiast rok 1798 (1799) ostał się u badaczy adwentowych i w Towarzystwie Strażnica, razem wziętych, przez okres 130 lat (1798-1929).
Ciekawe jest to, że Towarzystwo Strażnica, które od najdawniejszych lat komentuje proroctwa Daniela, i to w oparciu o wydarzenia światowe, potrafi też tak oto napisać:
„W starożytności natchnieni prorocy, tacy jak Daniel, nie opierali swych przepowiedni na analizie współczesnych im wydarzeń ani nie próbowali sterować biegiem spraw. Gdyby tak robili, ich proroctwa byłyby jedynie wytworem wyobraźni albo zwykłą manipulacją. Byłyby to ludzkie, niedoskonałe przewidywania” (Strażnica 01.12 2011 s. 12).
Czy Towarzystwo Strażnica nie postępuje wręcz odwrotnie i czy jego komentarze prorocze nie są odbierane jako „ludzkie, niedoskonałe przewidywania”?
Znaki „czasu końca” na potwierdzenie roku 1799 i 1914
Poniżej zauważymy że, pomimo iż rok
Rok 1799 i znaki potwierdzające „czas końca” oraz Wielka Piramida
Rok 1799, jako rozpoczynający „czas końca”, był nie tylko potwierdzany przez wyliczenia i wydarzenia, ale i poprzez różne odkrycia i unowocześnienia oraz Wielką Piramidę. Tę argumentację zapoczątkował C. T. Russell, a kontynuował Rutherford:
„Nietylko ogólne zwiększanie się umiejętności dowodzi prawdziwości nauki rozdziału jedenastego proroctwa Daniela, że czas naznaczony rozpoczął się w roku 1799, lecz także potwierdza wypełnienie się przepowiedzianego biegania tam i sam. To wszystko należy do czasu ostatecznego czyli naznaczonego. Pierwszy okręt parowy zaczął kursować w 1807 roku; pierwsza kolej parowa w roku 1831; pierwszy telegraf w 1844 roku. Dziś tysiące ogromnych okrętów i pociągów tak parowych jak i elektrycznych przewozi tysiące osób, tam i sam” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 60).
„Przed r. 1799 metody transportacyi umożliwiały podróżującemu przebywać zaledwie kilka mil dziennie. Miał on do wyboru podróż konną, pieszą lub niekiedy wodną, okrętem pędzonym wiatrem lub wiosłami. W r. 1831 zbudowano pierwszą parową lokomotywę. Tak wspaniałego postępu dokonano w tej dziedzinie, że teraz podróżować można do wszystkich części świata w bardzo krótkim czasie. Później zbudowano elektryczne lokomotywy i elektryczne i gazolinowe samochody. Teraz odbywa się bardzo wiele podróży do wszystkich części świata. Nie jest nic dziwnego dziś podróżować z szybkością 75ciu do 100tu mil na godzinę latawcami. Prorok Boży określa ten sam czas jako »dzień przygotowania Pańskiego.«W proroctwie Nahuma, (2:1-6)prorok podaje widzenie pociągu, pędzącego z gwałtowną szybkością, jako dowód dnia przygotowania Pańskiego i ustanowienia królestwa Chrystusowego. W r. 1844 wynaleziono telegraf, a później telefon. Z początku używano drutów i elektryczności do przesyłania komunikacyi, lecz teraz z błyskawiczną szybkością przesyła się je w powietrzu do wszystkich krańców świata. Ten wielki wzrost wiedzy i podróżowania tam i sam, bez kwestyi, jest spełnieniem proroctwa, odnoszącego się do »czasu końca.« Te fizyczne fakta nie mogą być powątpiewane i wystarczą, aby przekonać człowieka myślącego, że od r. 1799 żyjemy w »czasie końca«.” (Harfa Boża 1921, 1930 s. 241-242).
Trzeba tu dodać, że podobne znaki potwierdzały Towarzystwu Strażnica rok 1874 i związaną z nim „obecność” Chrystusa (patrz Harfa Boża 1921, 1930 s. 243).
Ale to nie wszystko, bo gwarantem, że w roku 1799 nastał „czas końca” były prowadzone badania nad Wielką Piramidą i ona wszystko potwierdzała Towarzystwu Strażnica, aż do końca roku 1928:
„Tajemnice Wielkiej Piramidy nie prędzej zaczęły być odkrywane, aż przyszedł przepowiedziany przez proroka Daniela »Czas ostateczny« (Dn 12:4, 9, 10) gdy miała rozmnożyć się umiejętność, a mądrzy mieli wyrozumieć Plan Boży...” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 362; por. s. 17 – „początek Czasów ostatecznych rozpoczął się w 1799 roku”).
Jak widzimy, „czas ostateczny” i rok 1799 potwierdzały Wielką Piramidę, ale i ona sama potwierdzała i gwarantowała zaistniały wtedy „czas końca”:
„Wszystkie te szczegóły zawarte w następnym tomie udowadniają, że nadszedł już »Czas Końca«, że wypełniły się Dni Czekania na Królestwo (...) wreszcie wykazuje, że Wielka Piramida Egipska jest na świadectwo Boskie (Izaj. 19:19, 20), a świadectwo to dokładnie i z kompletną zgodnością odnosi się do Boskiego Planu Wieków, łącznie z jego czasami i okresami” (Nadszedł Czas 1919 [ang. 1889] s. 416).
„Wilhelmowi Miller było dozwolone w roku 1829 odkryć właściwą datę »obrzydliwości spustoszenia« (R. P. 539) i końca czasów (R. P. 1799). Morton Edgar, autor przejść Piramidalnych, znalazł liczne dowody akuratności chronologii biblijnej i dodatki do tejże dostarczone przez Dr. Jana Edgar’a. Odkrycia te wykazane są w jego dziele: Przejścia Piramidalne tom II., które w poniższej tabeli podajemy. Dla wygody podajemy wyjątki z dzieła Pastora Russell’a, które potwierdzają te same szczegóły” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 67).
Rzeczywiście w książce wspomnianych braci Edgar wielokrotnie występuje rok 1799, poparty przez Wielką Piramidę (patrz Great Pyramid Passages 1913 s. 156, 280-285, 299).
Oto jak kiedyś Towarzystwo Strażnica polecało ich książkę:
„Kiedy się owe siedmdziesiąt lat zaczęło
W tym wypadku idzie o datę rozpoczęcia się siedmdziesięcio-letniego spustoszenia Judei, oraz rozstrzygnięcia czy to było spustoszenie czy niewola. Sprawa ta wystawia wiarę niektórych na próbę. Wyjaśnione to jest całkowicie i dostatecznie przez Pastora Russella w jego »Nadszedł Czas«, stronice 52, 53, oraz szczegółowo w napisanem przez doktora Johna i Mortona Edgara dziele »Przejścia Wielkiej Piramidy«, Tom II, strony 29-37; do tych dwóch dzieł odsyłamy naszego czytelnika. (...) Owe siedmdziesiąt lat były latami spustoszenia, nie niewoli. Wskazują na to zapiski historyczne Pisma Świętego (...) owe siedmdziesiąt lat nie zaczęło się aż dopiero po obaleniu ostatniego króla Sedekjasza, w roku 606 przed Chrystusem...” (Strażnica 15.07 1922 s. 211-212 [ang. 01.06 1922 s. 163-164]).
„Nie wszystkim z poświęconych znany jest cały układ chronologiczny obecnej prawdy. Z tego powodu, oraz dlatego, że buduje to i budzi natchnienie u każdego stworzenia w Jezusie Chrystusie, gdy się przypomina rzeczy Boże, przeto w artykule niniejszym przedstawiamy kilka danych od Boga paralelizmów (równoległych okresów czasu) chronologicznych. Wiele z dociekań, za pomocą których zostały one odkryte, przeprowadzili zmarły Brat Dr. John Edgar i Brat Morton Edgar, w Glasgowie, Szkocja, i ogłosili w swojej książce »Przejścia Wielkiej Piramidy, Tom 2«. Fundament położył Pastor Russell w pierwszych trzech tomach Wykładów Pisma Św.” (Strażnica 01.01 1923 s. 3 [ang. 15.11 1922 s. 355]).
Wspomniana Wielka Piramida nie była taką sobie zwykłą kamienną budowlą, ale „świadectwem objawień Boga” i zarazem „świadkiem Jehowy”:
„Położenie Plejad podczas budowy Wielkiej Piramidy – tego kamiennego świadectwa Objawień Boga, odegrało ważną rolę” (Złoty Wiek 01.01 1927 s. 217).
„Gdy Józef dostał się do Egiptu, wielka Piramida Gizech była już zbudowaną około 200 lat. Stała ona w całej swej starodawnej piękności; kamienie jej były polerowane tak, że oddawały blask słoneczny jako zwierciadło. Mało sobie Józef zdawał z tego sprawę, że Jehowa już dawno wyrysował Swój Plan w tejże piramidzie na błogosławienie wszystkich rodzajów ziemi; przez Jednego, który dopiero miał przyjść a Józef miał odegrać pantominę onego, który przyjść ma. Ani Józef wiedział o tem, że nawet daty wielu wypadków były tam już ustalone przez Jehowę, i zarekordowane w tej wielkiej piramidzie. Owe dowody tam były a dziś podobny do sfinksa kamień stoi jako świadek Jehowy, objawia skryte skarby swoje. One w zupełności zgadzają się z Pismem Św.” (Złoty Wiek 01.11 1927 s. 533 [ang. 23.03 1927 s. 410]).
Uważano też, że Wielka Piramida posiada natchniony przekaz:
„Wielka Piramida jest »Świadkiem« Wielkiego Jehowy” (Przyjdź Królestwo Twoje 1919 [ang. 1891] s. 363).
„Świadectwo Kamienia Bożego jako Świadka i Proroka, którym jest Wielka Piramida w Egipcie” (jw. s. 351).
„W ten sposób przedstawiamy tego »Świadka«, lecz spodziewamy się, że jego świadectwo natchnione tak samo będzie kwestionowane, jak i świadectwo Pisma Świętego, przez księcia ciemności, boga świata tego i przez tych, których umysły są zaciemnione na prawdę” (jw. s. 362).
„Nauka zawarta w Wielkiej Piramidzie jest w zupełnej zgodzie z resztą książki. (…). »Nie jest to wcale dodatek do pisanego objawienia; objawienie to jest kompletne, doskonałe i dlatego nie potrzebuje dodatku. Ale jest to silny i równorzędny świadek Boskiego planu. Izajasz oznajmia o ołtarzu i słupie w ziemi Egipskiej, »który będzie na znak i na świadectwo Pana zastępów w ziemi Egipskiej«. Poprzedni tekst wskazuje, że będzie to świadek w owym dniu, kiedy wielki Zbawca i Wybawiciel przyjdzie uwolnić z niewoli grzechu«.” (Dokonana Tajemnica 1925 s. 287 [pogrubienie tekstu pochodzi od wydawcy cytowanej książki]).
Ta cała argumentacja dotycząca wynalazków, odkryć i Wielkiej Piramidy upadła w latach 1928-1929, wraz z odrzuceniem roku 1799 i tego wspomnianego kamiennego „świadka Jehowy”:
„Następnie Djabeł umieścił wiedzę w martwym kamieniu, który może być słusznie nazwany Biblją djabelską, a nie kamiennym świadkiem Bożym” (Strażnica 01.01 1929 s. 8 [ang. 15.11 1928 s. 344]).
Rok 1914 i znaki potwierdzające „czas końca”
Na wstępie należy zaznaczyć, że Towarzystwo Strażnica z upływem lat zaczęło łączyć różne swoje wyznaczane wydarzenia i umiejscawiać je pod jedną datą, a mianowicie pod rokiem 1914. Oto te najważniejsze:
1914 r. – koniec „czasów pogan” (nauka od 1876 r.);
1914 r. – królowanie Chrystusa (nauka od 1922 r.; wcześniej – 1878 r.);
1914 r. – zrzucenie szatana z nieba na ziemię (nauka od 1925 r.);
1914 r. – powrót Chrystusa (nauka od 1926 r.; wcześniej – 1874 r.);
1914 r. – początek „czasu końca” (nauka od 1929 r.; wcześniej – 1799 r.).
Łączenie tych kwestii sprawiło, że te same znaki (głody, mory, wojny i trzęsienia ziemi) zaczęły być dowodem na wszystkie te wydarzenia.
Co za paradoks, że argumentem za oczekiwanym i zrealizowanym w roku 1914 powrotem Chrystusa i Jego królowaniem stały się kataklizmy!
Czy takiego powracającego Chrystusa i królestwa oczekiwali i oczekują ludzie?
Czy Chrystus powracający w roku 1914 miał się spotkać z zrzuconym na ziemię szatanem?
W związku z powyższym publikacje Towarzystwa Strażnica, przy każdej nadarzającej się okazji, serwują wspomniane „mory”, „trzęsienia ziemi” itp. Oto przykładowe teksty dotyczące powrotu Chrystusa i Jego królowania:
„Wydarzenia wojny światowej, głody, mory i wielki ucisk, jakie w roku 1914 i w następnych latach nawiedzały narody ziemi, jasno dowiodły, że Chrystus powrócił i że jego Królestwo nastało” (Królestwo nadzieja świata 1931 s. 8).
„Lata mijały, a lud Jehowy nieustraszenie obwieszczał dobrą nowinę, chociaż wybuchały bezprzykładne wojny, miały miejsce klęski głodu, trzęsienia ziemi i inne wydarzenia stanowiące od roku 1914 »znak« zapowiedzianej »obecności« Chrystusa z władzą Królestwa (Mat. 24:3-14)” (Strażnica Rok CV [1984] Nr 21 s. 14).
„Wojny, niedostatki żywności, choroby, trzęsienia ziemi oraz inne wydarzenia poświadczają, iż od roku 1914 Jezus zasiada na tronie Królestwa Bożego” (Strażnica Nr 11, 1997 s. 28).
Oto zaś przykładowe teksty dotyczące „czasu końca” rozpoczętego w roku 1914:
„Liczne proroctwa określają warunki istniejące w »ostatecznych dniach«, które ujawniają się od roku 1914 (...) W roku 1914 nastała wielka światowa wojna, a po niej nastały wielkie głody, mory i trzęsienia, jakie nie były znane w historii ludzkiej. Jezus przepowiedział, że te właśnie będą »znamionami« czyli dowodami rzeczywistości ostatecznych dni” (Strażnica 01.08 1930 s. 237 [ang. 01.05 1930 s. 142]; artykuł ten ma tytuł Dowody, że żyjemy w ostatecznych dniach).
Patrz też np. Zbrodnie i nieszczęścia – przyczyna, środki zaradcze 1930 s. 45 (cytat powyżej).
Oczywiście ten pogląd podtrzymywany jest u Świadków Jehowy przez całe lata, aż do dziś:
„Nie może ulegać wątpliwości, że wszystkie te wydarzenia, a więc wojna światowa, epidemie różnych chorób, braki żywności i trzęsienia ziemi »w jednym miejscu po drugim«, były w istocie »początkiem bólów« zapowiedzianych przez Jezusa. Rozpoczęły się wtedy »dni ostatnie«, nastał »czas końca«!” (Strażnica Rok CII [1981] Nr 17 s. 5).
„Burzliwe czasy! Słowa te trafnie opisują »dni ostatnie« – niespokojny i pełen przemocy okres, w którym żyje ludzkość od narodzin mesjańskiego Królestwa w roku 1914. Świat zaczęły wtedy nękać na niespotykaną wcześniej skalę różne nieszczęścia: braki żywności, zarazy, trzęsienia ziemi i wojny” (Strażnica Nr 17, 2005 s. 13).
Patrz też: Czego naprawdę uczy Biblia? 2005, 2013 s. 218.
„Czy urodziłeś się po roku 1914? Jeśli tak, to cały czas żyjesz w »dniach ostatnich« obecnego systemu rzeczy (2 Tym. 3:1). Każdy z nas słyszy o wydarzeniach, które zgodnie z zapowiedzią Jezusa miały rozegrać się w tym okresie. Obejmują one wojny, niedobory żywności, trzęsienia ziemi, epidemie, wzrost bezprawia i prześladowania sług Jehowy” (Strażnica październik 2019 s. 8).
Towarzystwo Strażnica tak jest wpatrzone w rok 1914, że nawet sugeruje w swoim najnowszym podręczniku do studium, iż przed jego nastaniem nie było „tyle problemów, bólu i cierpień”:
„Kiedy w roku 1914 Jezus został Królem, zrzucił Szatana z nieba na ziemię. Właśnie dlatego na ziemi jest tyle problemów, bólu i cierpień” (Czego nas uczy Biblia? 2019 s. 93).
Widzimy zatem, że „czas końca” („dni ostatnie”), zaczynający się w roku 1914, potwierdzają Towarzystwu Strażnica całkiem inne wydarzenia, niż gdy uczyło ono o roku 1799. Zmieniono więc nie tylko datę „czasu końca”, ale i wszystkie znaki potwierdzające te „dni ostatnie”. Wydaje się, że z czasem i te ostatnie nauki zostaną zmienione.
Przypominamy również słowa Towarzystwa Strażnica, które mówią o tym, że ono „obserwuje wydarzenia światowe” i konfrontuje je ze swoją interpretacją Biblii oraz „nieraz” błądzi w swych wykładniach:
„»Niewolnik« nie jest natchniony przez Boga, lecz stale bada Pismo Święte i starannie ocenia wydarzenia światowe, jak również sytuację ludu Bożego, żeby mieć orientację w spełnianiu się proroctw biblijnych. Na skutek ludzkiej ułomności nieraz może zdarzyć się, że zrozumie tylko częściowo lub nieściśle, a w rezultacie potrzebne jest skorygowanie” (Strażnica Rok CII [1981] Nr 4 s. 27).
Wspominamy na koniec, że prócz tego opracowania ukazały się też dwa podobne artykuły, których tematyka częściowo pokrywa się z omawianą tu:
Kiedy Świadkowie Jehowy naprawdę zmienili rok królowania Chrystusa? (cz. 1-2)
Kiedy Świadkowie Jehowy naprawdę zmienili rok powrotu Chrystusa? (cz. 1-4)
Również poniższa książka (wkrótce będzie opublikowana) wprowadza w tematykę roku 1799:
Daty odrzucone i zmienione przez Świadków Jehowy
Kalendarium dotyczące „czasu końca”
W rozdziale tym skrótowo wymieniamy te wydarzenia, proroctwa, daty i osoby, które omawialiśmy we wszystkich rozdziałach naszego opracowania (patrz też uwaga zamieszczona poniżej).
1701 – Fleming (1660-1716) wyznacza rok 1794 (Rewolucja Francuska).
1794 – „Czas końca” według Fleminga (1260 lat po 360 dni, lata 552–1794).
1796 – Bell wyznacza rok 1797 (upadek papiestwa).
1798 – Papież Pius VI zostaje ‘aresztowany’ i wywieziony z Rzymu.
1798 – Rok ten staje się początkiem „czasu końca” (badacze adwentowi).
1798 – King wyznacza rok 1798 (1260 lat, lata 538-1798).
1798 – Rok ten staje się dla Russella początkiem „czasu końca” (patrz 1890).
1799 – Rok ten staje się dla Russella początkiem „czasu końca” (patrz 1890).
1799 – Rok ten, jako „czas końca”, potwierdza Russellowi i Rutherfordowi (do 1928 r.) Wielka Piramida.
1799 – Papież Pius VI umiera.
1852 – Russell rodzi się.
1874 – Rok niewidzialnego powrotu Pana (lub też 1875).
1875 – Barbour przyjmuje rok 1798 („czas końca”).
1875 – Barbour przyjmuje rok 1914 (koniec „czasów pogan”).
1876 – Barbour w styczniu potwierdza rok 1914 i inne daty przez Wielką Piramidę.
1876 – Russell latem poznaje osobiście Barboura.
1876 – Russell przyjmuje rok 1798 („czas końca”). Patrz 1890.
1876 – Russell przyjmuje rok 1874 (powrót Chrystusa).
1876 – Russell przyjmuje rok 1914 (koniec „czasów pogan”).
1877 – Russell wraz z Barbourem wydają książkę Trzy światy (o 1798 r.).
1879 – Russell latem rozstaje się z Barbourem i Zwiastunem Poranka.
1879 – Russell zaczyna w lipcu wydawać Strażnicę.
1880/81 – Russell zaczyna pisać o Wielkiej Piramidzie, potwierdzającej jego chronologię.
1884 – Zarejestrowano Towarzystwo Traktatowe – Strażnica Syjońska (prezes Russell).
1886/1904 – Russell wydaje sześć tomów Wykładów.
1890 – Russell zmienia 1798 r. na 1799 („czas końca”).
1891 – Russell w tomie trzecim opisuje chronologię według Wielkiej Piramidy.
1891 – Russell naucza, że od 1874 r. trwa „specjalna ważność” „czasu końca”. Ma trwać on 115 lat (1799-1914).
1905 – Strażnica podaje by do 721 r. przed Chr. dodać okres 2520 lat, aby otrzymać 1799 r. (patrz 1922). Wcześniej istniały inne obliczenia.
1914 – Koniec „czasów pogan” według Barboura i Russella.
1914 – Koniec „czasu końca” według Russella (patrz 1799, 1890, 1891).
1915/1929 – „Czas końca” trwał nadal, choć miał zakończyć się w 1914 r., po 115 latach od rozpoczęcia w 1799 r. (patrz 1799, 1914).
1916 – Russell umiera, ‘koniec’ nie nastał.
1917 – Rutherford prezesem Towarzystwa Strażnica.
1917 – Wydano Dokonaną Tajemnicę, zwaną siódmym tomem Russella.
1921 – Harfa Boża Rutherforda potwierdza chronologię Russella i nazywa czas od 1874 r. końcową częścią „czasu końca”.
1922 – Rutherford naucza by do 721 r. przed Chr. dodać okres 2520 lat, aby otrzymać 1799 r. (patrz 1905).
1922 – Rutherford naucza na kongresie w Cedar Point o 1799 r. oraz w specjalnych artykułach o chronologii.
1922/1934 – Rutherford zmienia wiele dat z nauk Russella (np. dotyczących królowania Chrystusa, Jego inspekcji i „obecności”, okresu żniwa itp.).
1924 – Rutherford wydaje broszurę Pożądany rząd, w której uczy o roku 1799.
1925 – Rutherford wydaje broszurę Powrót naszego Pana, w której uczy o roku 1799.
1927 – Rutherford odrzuca Russella jako „sługę wiernego i roztropnego”.
1927 – Rutherford wydaje książkę Stworzenie, w której uczy o roku 1799.
1928 – Rutherford wydaje nową wersję książki Harfa Boża (ang.), w której uczy o roku 1799.
1928 – Rutherford odrzuca Wielką Piramidę.
1928– Rutherford wydaje broszurę Ostateczne dni o tych dniach od 1914 r., choć w innych publikacjach uczy o 1799 r.
1929 – Rutherford odrzuca „czas końca” związany z 1799 r., a wprowadza w zamian oficjalnie 1914 r. (patrz 1915/1929).
1929 – Rok 1914, który był datą kończącą „czas końca”, staje się początkiem „czasu końca”.
1929/1941 – Rutherford nadal wydaje swoje publikacje o 1799 r. (np. Harfa Boża, Stworzenie)
1941/1945 – Nadal reklamowane, rozprowadzane i studiowane są publikacje uczące o 1799 r.
1993 – Strażnica podaje, że Świadkowie Jehowy uczą „niezmiennie” o 1914 r. i „czasie końca”.
2009 – Strażnica podaje, że Świadkowie Jehowy uczą od 1925 r. o 1914 r. i „dniach ostatnich”.
2014 – Strażnica podaje, że badacze Biblii od drugiej połowy XIX w. uczą o 1914 r. i „czasie końca”.
Zagadnienia z tego Kalendarium opisaliśmy szczegółowo powyżej i w książce pt. Jak w Towarzystwie Strażnica ‘rodziła się’ koncepcja niewidzialnego przyjścia Chrystusa i nauka o roku 1914? (2020, wydanie elektroniczne i papierowe).
Składam też podziękowanie J. Romanowskiemu i K. Kozakowi za pomoc w tworzeniu tego tekstu.