Maryja w nowej Biblii Świadków Jehowy
Maryja w nowej Biblii Świadków Jehowy
Na początku wymieniamy rozdziały, z których składa się nasz artykuł:
Termin „niewiasta”
Maryja w J 2:4
Maryja w J 19:26
Maryja w Ap 12:1
Maryja w Łk 11:27-28
Maryja w Łk 1:48
Świadkowie Jehowy w roku 2018 wydali po polsku swoją nową zrewidowaną Biblię. Ma ona taki sam tytuł jak poprzednia z roku 1997, to znaczy Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata.
Angielski oryginał, na podstawie którego rzekomo dokonano przekładu na język polski, powstał w roku 2013. W Przedmowie do tekstu z roku 2018 tak to zreferowano:
„Przekład Nowego Świata w języku polskim wydano w roku 1997. Ta edycja została oparta na angielskim zrewidowanym wydaniu z roku 2013” (Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata 2018 s. 39).
Zaś na stronie redakcyjnej podano:
„Przetłumaczono z New World Translation of the Holy Scriptures, wydanie z roku 2013, z uwzględnieniem języków oryginału” (Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata 2018 s. 3).
Tekst angielski zwany był „oryginałem” dla przekładu polskiego już w latach 90. XX wieku i to on zapewne „uwzględniał języki oryginału”:
„Wydanie polskiego przekładu Chrześcijańskich Pism Greckich to dopiero początek. Zaplanowano przetłumaczenie całej Biblii. Czy jednak czytelnicy mogą być pewni, że polska wersja językowa będzie równie wierna i konsekwentna jak oryginał angielski? (...) Niemniej komputeryzacja niezmiernie ułatwia zespołowi tłumaczy Biblii osiągnięcie wzniosłego celu, którym jest przetłumaczenie Przekładu Nowego Świata z zachowaniem takiej samej wierności i konsekwencji, jaką się odznacza oryginał angielski” (Przebudźcie się! Nr 9, 1994 s. 19).
[W roku 1994 we wcześniejszym przekładzie polskim nie wspominano jeszcze o „uwzględnieniu języków oryginału”: „Niniejsze wydanie polskie jest przekładem angielskiej wersji językowej Chrześcijańskich Pism Greckich” (Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata 1994, Przedmowa s. 5)]
Ponieważ w „oryginale angielskim” z roku 2013 wprowadzono wiele zmian, dlatego też liczne korekty naniesiono w polskim przekładzie z roku 2018 (nie zawsze są one zgodne z tekstem angielskim).
W naszym artykule chcemy wskazać tylko te kwestie, które dotyczą Maryi, bo i Jej osoba okazała się dla Świadków Jehowy odpowiednią do korekt.
Termin „niewiasta”
Termin „niewiasta” w Biblii Świadków Jehowy z roku 1997 występował około 207 razy (także 8 razy „niewieści”). W tamtym przekładzie wielokrotnie padało też słowo „kobieta” (około 390 razy).
Natomiast w przekładzie z roku 2018 słowo „niewiasta” nie występuje ani razu! Prawie we wszystkich miejscach zamieniono je na termin „kobieta”.
W tej kwestii w przekładzie angielskim nie nastąpiły żadne zmiany (ang. słowo woman było w starszych i obecnych przekładach angielskich).
Termin „niewiasta” miał w Towarzystwie Strażnica bardzo doniosłe znaczenie, choćby z powodu częstego odnoszenia go do „organizacji Bożej”.
Oto kilka zwrotów, występujących w publikacjach Świadków Jehowy: „niewiasta Jehowy”, „niewiasta Boża”, „niewiasta niebiańska”, „organizacja Boża, niewiasta Boża” itp. Czy to słowo zniknie teraz w publikacjach na rzecz terminu „kobieta”?
Ale to nie wszystko, bo w Biblii z roku 2018 Świadkowie Jehowy wyeliminowali całkowicie w tekście głównym słowo „niewiasta” dotyczące Maryi, zastępując je terminami: „kobieta” (Ap 12:1), „matka” (J 19:26) albo opuszczając je (J 2:4).
W tabeli poniżej pokazujemy zmiany w Bibliach Świadków Jehowy.
Biblia z roku 1997 | Biblia z roku 2018 |
J 2:4 – „Co tobie do mnie, niewiasto?”. | J 2:4 – „Czy to moja albo twoja sprawa?”. [Przypis: Dosł. „co mnie i tobie, kobieto?”. Był to idiom wyrażający sprzeciw. Użycie słowa „kobieta” nie oznaczało braku szacunku] |
J 19:26 – „Niewiasto, oto twój syn!”. | J 19:26 – „Matko, to twój syn!”. [Przypis: Dosł. „kobieto”] |
Ap 12:1 – „niewiasta przyobleczona w słońce”. | Ap 12:1 – „kobieta, która była ubrana w słońce”. |
Widzimy z powyższego, że Świadkowie Jehowy zrobili wszystko, łącznie z usunięciem w jednym miejscu słowa „niewiasto” (J 2:4), lub zamianą go na termin „matko” (J 19:26), aby nikt nie łączył Maryi-niewiasty z „niewiastą” z tekstu Ap 12:1.
Wstawienie słowa „kobieta” w Ap 12:1, przy usunięciu tego terminu w tekstach głównym w J 2:4 i J 19:26, daje Świadkom Jehowy wrażenie, że mowa jest o całkiem innych osobach.
Trzeba tu zaznaczyć, że Towarzystwo Strażnica „niewiastę [teraz kobietę]” z Ap 12:1 od roku 1925 identyfikuje z enigmatyczną „organizacją Bożą”, która rodzi królestwo mesjańskie w roku 1914:
„W roku 1925 w Strażnicy ukazał się przełomowy artykuł zatytułowany »Narodziny narodu«. Przedstawiono w nim przekonujące dowody biblijne, że mesjańskie Królestwo narodziło się w roku 1914. Wyjaśniono, że właśnie wtedy spełniła się prorocza wizja z 12 rozdziału Księgi Objawienia, gdzie opisano rodzącą niebiańską niewiastę Bożą*
*Wcześniej uważano, że wizja ta przedstawia wojnę między Rzymem pogańskim a papieskim” (Królestwo Boże panuje! 2014 s. 50).
Maryja w J 2:4
W tekstach J 2:1 i J 2:3 mowa jest o „Matce Jezusa” („Matka Jego” J 2:5), którą w fragmencie J 2:4 nazwano „Niewiastą”.
Towarzystwu Strażnica słowo „niewiasta” nie spodobało się w tekście J 2:4 z dwóch względów.
Po pierwsze, że jest to termin „przestarzały” (na stronie 1786 w swej Biblii z roku 2018 piszą, że „zamiast przestarzałych słów” stosują w niej współczesny i zrozumiały język).
Po drugie, że za bardzo samo słowo „niewiasta” nawiązuje do fragmentów Rdz 3:15, J 19:26 i Ap 12:1.
Co zrobili zatem Świadkowie Jehowy ze słowem „niewiasta” w J 2:4 w roku 2018?
Po prostu w tekście głównym je usunęli całkowicie, wbrew oryginałowi greckiemu. Natomiast w przypisie użyto już słowo „kobieta”.
Przypominamy oba teksty:
1997 r. – „Co tobie do mnie, niewiasto?” (J 2:4).
2018 r. – „Czy to moja albo twoja sprawa?” (J 2:4).
[Przypis: Dosł. „co mnie i tobie, kobieto?”. Był to idiom wyrażający sprzeciw. Użycie słowa „kobieta” nie oznaczało braku szacunku]
Trzeba tu dodać, że w angielskiej Biblii z roku 2013 widnieje w głównym tekście słowo woman:
“But Jesus said to her: “Woman, why is that of concern to me and to you? My hour has not yet come.”” (J 2:4).
Czyżby polscy Świadkowie Jehowy byli wobec tego bardziej antymaryjni, niż ci z USA?
Trzeba też przyznać, że tekst J 2:4 z roku 2018 został trochę wygładzony w stosunku do tego z roku 1997. Dawniejsze słowa „co tobie do mnie”, to prawie jakby „odczep się ode mnie”.
Maryja w J 19:26
Wielokrotnie w przeszłości słyszałem od Świadków Jehowy zarzut, że Jezus nigdy nie zwracał się do Maryi „Matko”.
W związku z tym zaszokowało mnie to, że w nowej Biblii Świadków Jehowy takie określenie pada!
W roku 2018, w omawianym przekładzie, napisano:
„Matko, to twój syn!” (J 19:26). [Przypis: Dosł. „kobieto”]
Przypomnijmy, że w roku 1997 w starszej Biblii tak oto nauczano:
„Niewiasto, oto twój syn!” (J 19:26).
Do czego potrzebne było Świadkom Jehowy tutaj słowo „matka”, zamiast „niewiasta”?
Prawdopodobnie Towarzystwo Strażnica zauważyło, że termin „niewiasta” jest typowo Janowy dla określenia Maryi, tak jak ma to miejsce w tekstach J 2:4 i Ap 12:1. Chcąc osłabić jego znaczenie w Ap 12:1 usunięto to słowo w J 2:4 i zmieniono właśnie w J 19:26.
Organizacja ta nie wyjawiła swoich motywów w tej kwestii, ale możemy się ich domyślać.
Co więcej, dziwne jest to, że angielski tekst z roku 2013 nie zawiera w interesującej nas frazie w J 19:26 słowa mother, ale termin woman:
“So when Jesus saw his mother and the disciple whom he loved standing nearby, he said to his mother: “Woman, see! Your son!”” (J 19:26).
Czyżby znów polscy Świadkowie Jehowy nie byli zgodni ze swym „oryginałem angielskim”? Czy może to jakiś antymaryjny objaw polskich głosicieli Towarzystwa Strażnica?
Maryja w Ap 12:1
Oczywiście w tekście Ap 12:1 nie wszyscy teologowie widzą wyłącznie jednostkowo Maryję, ale żaden z biblistów nie przeczy temu, że przede wszystkim Ona jest tam obecna wśród Ludu Bożego, jako rodząca Mesjasza, o którym mowa jest w Ap 12:2, 4-5.
Dla Świadków Jehowy ową „niewiastą” z Ap 12:1 jest „niebiańska organizacja Boża” rodząca w roku 1914 „nowy rząd”:
„W Biblii opisano to wydarzenie językiem symboli: „I [niebiańska organizacja Boża] urodziła syna, mężczyznę [Królestwo Boże pod wodzą Jezusa Chrystusa], który ma paść wszystkie narody rózgą żelazną” (Objawienie 12:5)” (Strażnica Nr 17, 2000 s. 17).
„Symboliczne postacie wspomniane w tym rozdziale Księgi Objawienia objaśniono następująco: rodząca »niewiasta« (w. 1 i 2) to »[niebiańska] organizacja Boża«, (...), a »syn mężczyzna« (w. 5, Bg) – »nowe królestwo, czyli nowy rząd«” (Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego 1995 s. 78).
Patrz też powyżej cytat z Królestwo Boże panuje! 2014 s. 50.
Jak zatem oddano w Biblii w roku 2018 tekst Ap 12:1?
Przypominamy, że od roku 1925 Towarzystwo Strażnica zawsze używało określenia „niewiasta”, „niewiasta Boża” itp., gdy pisało o tekście Ap 12:1.
Oto słowa z nowego przekładu Biblii Świadków Jehowy z roku 2018:
„Później na niebie pojawił się niezwykły znak: kobieta, która była ubrana w słońce, pod stopami miała księżyc, a na głowie koronę z 12 gwiazd.” (Ap 12:1).
Tak więc Świadkowie Jehowy będą musieli przepracować całą swoją ‘teologię’ i pozmieniać we wszystkich publikacjach (np. skorowidzach) termin „niewiasta” na „kobieta”. Ich starsza Biblia z roku 1997 tak oto oddała interesujący nas tekst, używając słowa „niewiasta”, które stosowała dotychczas prawie każda publikacja:
„I było widać wielki znak na niebie: niewiasta przyobleczona w słońce, a pod jej stopami księżyc, a na jej głowie korona z dwunastu gwiazd” (Ap 12:1).
Widzimy zatem, że Świadkowie Jehowy celowo usunęli słowo „niewiasta” w głównych tekstach J 2:4 i J 19:26, aby nikt nie łączył przypadkiem Maryi-Niewiasty z „niewiastą” z Ap 12:1.
Słowo „kobieta” dotychczas nie miało żadnej doniosłości w nauce Towarzystwa Strażnica, a posiadał ją termin „niewiasta”.
Teraz Maryja nie jest wcale zwana „niewiastą”, a i „kobietą” też tylko w mniej znaczących tekstach, w których występuje obok innych kobiet (np. Łk 1:42, Dz 1:14).
Maryja w Łk 11:27-28
Przypomnijmy, jak oddaje słowa Łk 11:27-28 Biblia Tysiąclecia, w którym to tekście mowa jest o Maryi:
„Gdy On to mówił, jakaś kobieta z tłumu głośno zawołała do Niego: «Błogosławione łono, które Cię nosiło, i piersi, które ssałeś». Lecz On rzekł: «Owszem, ale przecież błogosławieni ci, którzy słuchają słowa Bożego i zachowują je»” (Łk 11:27-28).
Świadkowie Jehowy już dawno zanegowali takie odczytanie tekstu i zamiast słów „owszem, ale przecież” wstawili w swym przekładzie z roku 1997 zaprzeczenie: „Nie, ale raczej”.
Poniżej w tabeli pokazujemy oba ich przekłady, starszy i nowy.
Biblia z roku 1997 | Biblia z roku 2018 |
„Kiedy on to mówił, pewna niewiasta z tłumu podniosła głos i rzekła do niego: »Szczęśliwe łono, które cię nosiło, i piersi, które ssałeś!« On zaś rzekł: »Nie, ale raczej: Szczęśliwi ci, którzy słuchają słowa Bożego i je zachowują!«” (Łk 11:27-28). | „Jezus jeszcze to mówił, kiedy pewna kobieta z tłumu zawołała do niego: »Szczęśliwa ta, która cię urodziła i karmiła piersią!«. Ale on powiedział: »Nie. Szczęśliwi są raczej ci, którzy słuchają słowa Bożego i się go trzymają!«” (Łk 11:27-28). |
Tekst z roku 2018 zmieniono, jak widać, w kilku miejscach:
„niewiasta” na „kobieta”;
„szczęśliwe łono” na „szczęśliwa ta”;
„Nie, ale raczej” na „Nie. (...) raczej”.
Prócz jeszcze kilku drobnych korekt tekst ten może minimalnie bardziej zanegował zasługi macierzyńskie Maryi. Pozostawiamy jednak ocenę zgłębiającym tę problematykę.
Maryja w Łk 1:48
Przypomnijmy, jak oddaje słowa Łk 1:48 Biblia Tysiąclecia, w którym to tekście mowa jest o Maryi:
„Bo wejrzał na uniżenie Służebnicy swojej. Oto bowiem błogosławić mnie będą odtąd wszystkie pokolenia” (Łk 1:48).
Wydaje się, że Świadkowie Jehowy w nowej Biblii jeszcze bardziej spłycili (niż dotychczas) swój ‘szacunek’ dla Maryi.
O ile ich starsza Biblia mówiła o „zwaniu szczęśliwą” Maryję, to nowsza wspomina tylko o „uznawaniu” Jej za szczęśliwą. Pierwszy tekst jakby sugerował jako możliwe zwracanie się do Niej.
Poniżej ukazujemy to w tabeli.
Biblia z roku 1997 | Biblia z roku 2018 |
„ponieważ spojrzał na uniżenie swej niewolnicy. Oto bowiem odtąd wszystkie pokolenia będą mnie zwać szczęśliwą” (Łk 1:48). | „bo zwrócił uwagę na swoją niewolnicę mimo jej niskiego stanu. Odtąd wszystkie pokolenia będą mnie uznawać za szczęśliwą” (Łk 1:48). |
Dziwne też wydaje się określenie Maryi jako „niskiego stanu”, wobec dawnej treści o „uniżeniu” Jej. Ale wynika to pewnie ze specyficznego ‘szacunku’ Świadków Jehowy wobec Matki Syna Bożego.
Z powyższego widać, że Świadkowie Jehowy w swej nowej Biblii z roku 2018 wprowadzili wiele korekt, które miały za zadanie zmniejszyć znaczenie Maryi w Nowym Testamencie.
Jeśli na dodatek zmiany w tekście tym nie są zgodne z „oryginałem angielskim” z roku 2013, to świadczy to o tym, że w typowo katolickim kraju Towarzystwo Strażnica pozostawiło pewną swobodę polskim tłumaczom. Antymaryjność bowiem wpisana jest w działania Świadków Jehowy, szczególnie w takich krajach jak Polska.
Na zakończenie dodajmy, że temat Maryi omawiany był w kilkunastu innych poniższych artykułach, a obecny tekst tylko uzupełnia temat o rok 2018:
Czy Kościół Katolicki dopiero od roku 813 lub 1950 naucza, że Maryja została zabrana do nieba?
Maryja w Kanie Galilejskiej w różnych wypowiedziach Towarzystwa Strażnica;
Jak Świadkom Jehowy „organizacja” zastępuje Maryję?
Kult Maryi jako wyraz późniejszej refleksji teologicznej chrześcijan nad tekstami biblijnymi, a nie jako nakaz apostolski;
Jak Gabriel witał Maryję według Towarzystwa Strażnica?
Modlitwa Zdrowaś Maryjo a Świadkowie Jehowy;
Maryja w pismach wczesnochrześcijańskich;
„Szacunek” dla Maryi według Towarzystwa Strażnica;
Trzydzieści bogiń i kult Maryi według Towarzystwa Strażnica;
Pogańskie boginie wzorem dla kultu Maryi?
Towarzystwo Strażnica a bóle porodowe Maryi;
Bracia i siostry Jezusa i „Wnikliwe poznawanie Pism” (cz. I, II);
Bracia Jezusa jego kuzynami według dawnej nauki Towarzystwa Strażnica;
Czy Maryja jest Królową? (cz. 1 i 2);
Maryja „pełna łaski” według Towarzystwa Strażnica ( www.piotrandryszczak.pl ).