Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata plagiatem, tłumaczeniem amatorów czy wiarygodnym przekładem? (cz. 2)
Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata plagiatem, tłumaczeniem amatorów czy wiarygodnym przekładem? (cz. 2)
Niezgodności Biblii Towarzystwa Strażnica z jego przekładem międzywierszowym
W części pierwszej umieściliśmy trzy następujące rozdziały:
Komitet przekładu
„Przekład” z języka angielskiego?
Nazwa Biblii.
W części drugiej omawiamy dalsze zagadnienia w kolejnych rozdziałach:
Krytyka przekładu
Dostosowywanie Biblii do nauk Towarzystwa Strażnica.
Krytyka przekładu
Towarzystwo Strażnica lubi przywoływać głosy chwalące jego Biblię. My ich nie będziemy przytaczać, gdyż trudno sprawdzić ich wiarygodność i czy nie zostały wyrwane one z szerszego kontekstu, bo wiadomo, że bibliści na ogół zgadzają się ze sobą w jakichś niuansach dotyczących tłumaczenia, a w innych nie.
Zacytujemy tu kilka głosów krytyki, które o dziwo znalazły się w publikacjach Świadków Jehowy. Wśród krytykujących przekład Towarzystwa Strażnica jest nawet wybitny znawca tekstu greckiego Nowego Testamentu i wydawca krytycznych jego opracowań Bruce M. Metzger. Przytoczymy też słowa krytyki z innych źródeł. Oto nasze poniższe podrozdziały:
Krytyka wspominana w publikacjach Towarzystwa Strażnica.
Krytyka byłych Świadków Jehowy.
Krytyka w publikacjach niezależnych.
Krytyka wspominana w publikacjach Towarzystwa Strażnica
„W XX wieku nazwano fałszerstwem inny przekład Biblii - NewWorldTranslation (Przekład Nowego Świata)” (Strażnica Nr 5, 1991 s. 26).
„Podobnie NewWorldTranslation spotyka się z krytyką, gdyż wydali go Świadkowie Jehowy, którzy otwarcie mówią, że wiele doktryn chrześcijaństwa nie pochodzi z Biblii” (jw. s. 30).
„»CODZIENNIE też w świątyni oraz od domu do domu bezustannie nauczali i opowiadali dobrą nowinę o Chrystusie Jezusie« (Dzieje Apostolskie 5:42). Świadkowie Jehowy często posługują się tym wersetem oraz słowami z Dziejów Apostolskich 20:20, by wykazać, że ich działalność polegająca na głoszeniu od drzwi do drzwi ma podstawy biblijne. Jednakże w Niemczech kilku krytyków ich wyznania zakwestionowało sposób, w jaki oddano te wersety w NewWorldTranslation (Przekład Nowego Świata), twierdząc, iż jest niezgodny z oryginałem greckim” (Strażnica Nr 15, 1991 s. 24).
„Stąd też w NewWorldTranslationoftheChristianGreekScriptures (Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata) imię Jehowa pojawia się ponad 200 razy. Zdaniem niektórych krytyków jest to nieuzasadnione. Wydaje się jednak, że na korzyść NewWorldTranslation przemawia niezwykłe źródło - Talmud babiloński” (Strażnica Nr 21, 1993 s. 30).
„Ale czy mimo najlepszych intencji członkowie komitetu mieli odpowiednie kwalifikacje do wykonania tego zadania? Niektórzy krytycznie nastawieni bibliści oświadczyli, że ze względu na nieujawnienie nazwisk tłumaczy oraz ich stopni naukowych należałoby to dzieło zupełnie odrzucić, jako owoc pracy amatorów” (Przebudźcie się! Nr 9, 1994 s. 17).
„»IDŹCIE więc i czyńcie uczniów z ludzi ze wszystkich narodów, chrzcząc ich w imię Ojca i Syna, i ducha świętego«. W ten sposób nakaz Jezusa z Ewangelii według Mateusza 28:19 oddano w PrzekładzieNowegoŚwiata. Tłumaczenie to bywa jednak krytykowane. Na przykład w pewnej broszurze religijnej napisano: »Tekst grecki dopuszcza jedynie następujący przekład: ‚Czyńcie uczniów ze wszystkich narodów’!«” (Strażnica Nr 1, 1998 s. 29).
„Niektórzy krytycy oświadczyli, że należałoby to dzieło zupełnie odrzucić, jako owoc pracy amatorów” (Strażnica Nr 20, 1999 s. 28).
„Chociaż ocenił krytycznie niektóre rozwiązania przyjęte w PrzekładzieNowegoŚwiata, uznał go za »nadzwyczaj dobry«” (Strażnica Nr 23, 2004 s. 30).
„W ROKU 1950 opublikowano w języku angielskim ChrześcijańskiePismaGreckiew PrzekładzieNowegoŚwiata i zarazem przedstawiono dowody uzasadniające zamieszczenie w nim imienia Bożego. Mimo to pewni działacze religijni skrytykowali użycie imienia »Jehowa« w tak zwanym »Nowym Testamencie«. (...) Rzymskokatolicka organizacja Rycerzy Kolumba wydała ulotkę z zarzutem:
»Pierwotni chrześcijanie, którzy pisali Nowy Testament, z całą pewnością nie posługiwali się imieniem [Jehowa], ale raczej słowem ‛Pan’, które stosowali również w odniesieniu do Chrystusa. Mamy więc tutaj żałosny przykład pseudonaukowej próby bronienia czegoś, co jest nie do obrony«.
Prezbiteriański uczony Bruce M. Metzger również utrzymywał, że chodzi o stanowisko »nie do obronienia«, przy czym dodał:
»Wprowadzenie słowa ‛Jehowa’ do tekstu Nowego Testamentu (...) jest jaskrawym przykładem stronniczego popierania własnych interesów«.
Jack P. Lewis, wykładowca uczelni prowadzonej przez Kościół Chrystusowy, napisał na temat użycia imienia »Jehowa«:
»Wystarczająco wątpliwe jest to w Starym Testamencie, a już w Nowym Testamencie zupełnie nie da się go usprawiedliwić«.
Natomiast kaznodzieja baptystów, Walter R. Martin, pozwolił sobie na obelgi w rodzaju wytykania »płytkiej uczoności Świadków Jehowy, których aroganckie twierdzenie, jakoby mieli solidne podstawy do przywrócenia imienia Bożego (Jehowa) w Piśmie Świętym, (...) okazało się niestety marnym fałszerstwem naukowym«.” (Strażnica Rok C [1979] Nr 2 s. 20-21).
Krytyka byłych Świadków Jehowy
„Niektóre jednostki, na przykład pewni nowożytni odstępcy, zdradziecko pracują w charakterze agentów Szatana, dążąc do zrujnowania wiary nowych członków zboru chrześcijańskiego (2 Koryntian 11:13). Zamiast po prostu sięgnąć do Biblii jako fundamentu prawdziwych nauk, usiłują podważyć wiarogodność NewWorldTranslationoftheHolyScriptures (Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata), jak gdyby Świadkowie Jehowy byli od niego całkowicie zależni. A przecież wcale tak nie jest” (Strażnica Nr 16, 1990 s. 16).
Raymond Franz (1922-2010), były członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy (w latach 1971-1980), tak wspomina rozmowę ze swym stryjem, ówczesnym prezesem Towarzystwa Strażnica:
„Gdy wskazałem, że dokonane przez Towarzystwo tłumaczenie Biblii, NewWorldTranslation (Przekład Nowego Świata), oddając Dzieje Apostolskie rozdział czternasty, werset 23 ewidentnie dorzuca w odniesieniu do zamianowania starszych nie istniejące w oryginale słowa »do urzędu« - co zmienia nieco sens wersetu – stryj powiedział: »Dlaczego nie sprawdzisz w niektórych innych tłumaczeniach, które nie są tak tendencyjne?«*. Wyszedłem z jego biura zastanawiając się, czy rzeczywiście usłyszałem to, co usłyszałem. W przeszłości nieraz przypominałem mu te wypowiedzi w czasie posiedzeń Ciała Kierowniczego.
*W późniejszych wydaniach Przekładu Nowego Świata opuszczono te dodatkowe słowa. W pierwszych wydaniach werset ten wyglądał następująco: »Ponadto ustanowili im starszych mężczyzn do urzędu w zborze...«” („Kryzys Sumienia” 2006 s. 26-27).
Oto porównanie omawianego starszego fragmentu z nowszymi tekstami:
Dz 14:23 – Moreover, they appointed older men to office for them in the congregation... (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures 1969).
Dz 14:23 – Moreover, they appointed older men for them in each congregation... (New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984).
Dz 14:23 – „Ponadto w każdym zborze ustanowili im starszych...” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).
Krytyka w publikacjach niezależnych
Biblia Świadków Jehowy w języku polskim ukazała się stosunkowo późno, bo dopiero w roku 1997 (Nowy Testament w roku 1994), dlatego jeszcze niewiele uwagi jej poświęcono w Polsce. Przykładowo w jednej z książek o niej napisano:
„Nowy Świat, Wersja.
Tłumaczenie Biblii, które opublikowało Towarzystwo Strażnica i którym powszechnie posługują się świadkowie Jehowy. H. H. Rowley określił je »jako przykład, w jaki sposób nie powinno się tłumaczyć Pisma Świętego«. Mamy w nim do czynienia z bardzo licznymi zmianami tekstu biblijnego, tak by odpowiadał on doktrynie sekty” („Prekursorzy Nowej Ery - Mały Słownik” C. V. Manzanares, Warszawa 1994 s. 93).
Szeroką krytykę Nowego Testamentu Świadków Jehowy opublikowano w Polsce w książce pt. „Błędy doktryny Świadków Jehowy. Analiza krytyczna Chrześcijańskich Pism Greckich w Przekładzie Nowego Świata” R. H. Countess, Warszawa 1998.
O Biblii Towarzystwa Strażnica wspominają też publikacje polemizujące ogólnie z tą organizacją (np. „Świadkowie Jehowy. Pochodzenie – Historia - Wierzenia” E. Bagiński OCD, Kraków 2004 s. 161-170, rozdział Biblia Świadków Jehowy – tzw. Przekład Nowego Świata).
Oto opinie o przekładzie Świadków Jehowy wyrażone przez dr. Michała Wojciechowskiego, współautora, wraz z ks. prof. dr. hab. Remigiuszem Popowskim SDB dzieła „Grecko-polski Nowy Testament wydanie interlinearne z kodami gramatycznymi” Warszawa 1993:
„Świadkowie Jehowy posługują się zafałszowanym NT, zatytułowanym Chrześcijańskie Pisma Greckie… (1994 r.)” (Encyklopedia Biblijna, Warszawa 1999, hasło: Polskie przekłady biblijne, str. 983).
„Świadkowie Jehowy posługują się przekładem Nowego Testamentu, który nosi tytuł Chrześcijańskie Pisma Greckie… (1994 r.), i jest adaptacją ich przekładu angielskiego. Miejscami dosłowny, gdzie indziej zmienia brzmienie oryginału, np. zastępując greckie słowo »Pan« (Kyrios) przez Jehowa, a nawet go fałszuje, zacierając miejsca mówiące o boskości Chrystusa” (Słownik Wiedzy Biblijnej, Warszawa 1997, hasło: Przekłady, str. 654).
„Przekłady dyskusyjne (…) Świadkowie Jehowy posługują się przekładem NT, który nosi tytuł Chrześcijańskie Pisma Greckie… (1994) i jest adaptacją ich przekładu ang. Miejscami dosłowny, gdzie indziej zmienia brzmienie oryginału, np. zastępując greckie słowo »Pan« (Kyrios) przez Jehowa, a nawet go fałszuje, zacierając miejsca mówiące o boskości Chrystusa” (Katolicki Komentarz Biblijny, Warszawa 2001, Artykuły ogólne: Tekst i przekłady Pisma Świętego, str. 1706).
Znane są też dość liczne głosy krytyki z zachodu Europy i z USA. Oto kilka takich wypowiedzi:
„New World Translation (1961 r.) Świadków Jehowy wyraźnie popiera ich unitariańskie stanowisko. (...) Eroll F. Rhodes” (Słownik Wiedzy Biblijnej, Warszawa 1997, hasło: Przekłady, str. 643).
„To studium nie jest w żadnym razie wyczerpującą recenzją wszystkich zalet lub wad PNŚ. Jednakże te przykłady wystarczą, by wykazać, że jest on nieodpowiedni dla ludzi, którzy chcą zapoznać się z tym, czego naprawdę uczy Biblia” - dr Jack P. Lewis, The English Bible from KJV to NIV (Biblia angielska od Biblii Króla Jakuba do New International Version), Baker Book House, Grand Rapids, USA, s. 235.
[Cytat za dziełem The Four Presidents of the Watchtower Society (Jehovah's Witnesses) [Czterech prezesów Towarzystwa Strażnica (Świadków Jehowy)], pod red. Edmonda C. Grussa i byłych Świadków Jehowy, Xulon Press, USA 2003, s. 45]
„Świadome wypaczenie prawdy przez tę sektę jest widoczne w jej tłumaczeniu Nowego Testamentu. (...) Jest zupełnie jasne, że sekta, która potrafi przetłumaczyć Nowy Testament w ten sposób jest nieuczciwa pod względem intelektualnym” - dr William Barclay, An Ancient Heresy in Modern Dress (Starożytna herezja w nowoczesnym przebraniu), The Expository Times, tom LXV, nr 1, październik 1953, s. 32.
[Cytat za dziełem The Four Presidents of the Watchtower Society (Jehovah's Witnesses) [Czterech prezesów Towarzystwa Strażnica (Świadków Jehowy)], pod red. Edmonda C. Grussa i byłych Świadków Jehowy, Xulon Press, USA 2003, s. 44]
„Ich Biblia w Przekładzie Nowego Świata w żadnym wypadku nie jest obiektywnym przekładem świętego tekstu na współczesną angielszczyznę, lecz tendencyjnym tłumaczeniem, w którym przemycono do tekstu samej Biblii wiele osobliwych nauk Towarzystwa Strażnica” - dr Anthony A. Hoekema, The Four Major Cults (Cztery główne sekty), Eerdmans, USA 1963, ss. 238-239.
Przytaczamy też kilka wypowiedzi o przekładzie Świadków Jehowy za Cezarym Podolskim i jego książką „Największe oszustwa i proroctwa Świadków Jehowy” 1996 s. 126-128:
„Dr Julius R. Mantey (...): »Przetłumaczenie wersetu J 1:1: ‘Słowo był bogiem’ nie jest ani naukowe, ani sensowne«.
Bruce M. Metzger (Profesor Nowego Testamentu w Seminarium Teologicznym w Princeton): »O wiele bardziej zgubne w tym wersecie jest tłumaczenie, (...) ‘Słowo był bogiem’ wraz z przypisem na dole: ‘bóg’ w przeciwieństwie do ‘Boga’. Trzeba szczerze powiedzieć, że jeśli Świadkowie Jehowy biorą to tłumaczenie poważnie, to są politeistami«.
(Obie wypowiedzi za: »Theology Today«, kwiecień 1953).
Dr Eugene A. Nida (Przewodniczący Wydziału Tłumaczenia [] »Good News Bible« w Amerykańskim Towarzystwie Biblijnym): »Co się tyczy wersetu J 1:1, jest to oczywiście gmatwanina, po prostu z tej przyczyny, że Przekład Nowego Świata najwidoczniej jest dziełem osób, które nie biorą na serio składni języka greckiego«.
Dr William Barclay (Uniwersytet Glasgow): »Rozmyślne wypaczenie prawdy przez tę sektę widać w ich tłumaczeniu Nowego Testamentu. Werset J 1:1 został przetłumaczony: ‘Słowo był bogiem’, co jest tłumaczeniem gramatycznie niemożliwym. Jest oczywiste, że sekta, która tłumaczy Nowy Testament w ten sposób jest nieuczciwa«.
(Obie wypowiedzi za: »Expository Times«, listopad 1953).
Dr Paul L. Kaufman (Portland): »Świadkowie Jehowy wykazują ogromną ignorancję podstawowych zasad gramatyki greckiej w swoim błędnym tłumaczeniu wersetu J 1:1«.
Dr Harry A. Sturz (Przewodniczący Wydziału Językoznawstwa i Profesor greki w Biola College): »Dlatego tłumaczenie wg ‘Przekładu Nowego Świata’: ‘Słowo był bogiem’ nie jest dosłownym lecz niegramatycznym i tendencyjnym tłumaczeniem«.
(Obie wypowiedzi za: »Bible Collector«, lipiec - grudzień 1971 r, s. 12).
(...) Dr Robert Countess (bronił doktoratu z greckiego tekstu »Przekładu Nowego Świata«): »Tłumaczenie to nie jest wolne od względów doktrynalnych (...) Trzeba je uznać za bardzo stronnicze«.
H. H. Rowley: »Od początku do końca dzieło to jest doskonałym przykładem, jak nie należy tłumaczyć Biblii. (...) [Tłumaczenie to] jest obrazą dla Słowa Bożego«”.
Dostosowywanie Biblii do nauk Towarzystwa Strażnica
Towarzystwo Strażnica zmienia swoje nauki i zapowiada kolejne ich ‘korekty’. W związku z tym warto prześledzić, jak ta organizacja dostosowuje swoją Biblię do zmieniających się wykładni. Oto wspomniane wypowiedzi Świadków Jehowy:
„Jednocześnie wiemy, że nasza wiedza na temat zamierzenia Bożego nie jest zupełna; w minionych latach musieliśmy niekiedy skorygować swe zrozumienie. Lojalni chrześcijanie są gotowi cierpliwie czekać, aż Jehowa wyjaśni pewne sprawy (Przysłów 4:18)” (Strażnica Nr 4, 2004 s. 17).
„Kiedy są uściślane wyjaśnienia wersetów biblijnych lub usprawniane jakieś procedury, chętnie to akceptujemy. Z radością dostrzegamy dowody, że duchowe światło jest coraz jaśniejsze (Prz. 4:18). Jeśli trudno nam zrozumieć jakąś zmianę, prosimy Jehowę, by pomógł nam ją pojąć” (Strażnica 15.12 2008 s. 10).
„Bracia ci nieraz przekazują nam uaktualnione zrozumienie Słowa Bożego albo wprowadzają usprawnienia organizacyjne” („Składajmy dokładne świadectwo Królestwie Bożym” 2009 s. 71).
Towarzystwo Strażnica uczy, że poprzez rozpowszechnianie swojej Biblii nie „szerzy sekciarskich poglądów”:
„Wśród organizacji religijnych stanowimy wyjątek, ponieważ wydajemy, używamy i rozpowszechniamy przekład Biblii opracowany przez namaszczonych sług Jehowy. Ale to wcale nie znaczy, że chcemy ciągnąć zyski lub szerzyć sekciarskie poglądy” („Nasza Służba Królestwa” Nr 11, 1999 s. 7).
Twierdzi też, że jego członkowie nie są uzależnieni od jego Biblii:
„Zamiast po prostu sięgnąć do Biblii jako fundamentu prawdziwych nauk, usiłują podważyć wiarogodność NewWorldTranslationoftheHolyScriptures (Pisma Świętego w Przekładzie Nowego Świata), jak gdyby Świadkowie Jehowy byli od niego całkowicie zależni. A przecież wcale tak nie jest” (Strażnica Nr 16, 1990 s. 16).
„Czy to prawda, że nauki świadków Jehowy opierają się na »Przekładzie Nowego Świata«? (...) Fakt, iż »Przekład Nowego Świata« potwierdzanaukiświadkówJehowy, nie dowodzi, że ich nauki opierają się na tym przekładzie Biblii” (Strażnica Nr 10, 1960 s. 16).
Jeśli rzeczywiście Świadkowie Jehowy nie są uzależnieni od swojej Biblii, to dlaczego ją wydali, skoro bez niej mogą się obchodzić?
Jeżeli Świadkowie Jehowy nie są „zależni” od swego przekładu, to na podstawie jakiego Pisma Świętego wykażą, że Jezus umarł na „palu męki”?
Dlaczego wpierw istniały nauki Towarzystwa Strażnica, a później wydając Biblię dostosowano ją do wykładni tej organizacji?
Czemu gdy zmienia się nauka Towarzystwa Strażnica, to dostosowuje się do niej później Biblię?
Podamy tu konkretne przykłady dostosowywania Biblii Towarzystwa Strażnica do potrzeb tej organizacji. Najbardziej dawnymi znanymi faktami są:
wprowadzenie do Nowego Testamentu „pala” zamiast „krzyża”;
wstawienie do Nowego Testamentu imienia Jehowa w 237 miejscach;
wprowadzenie określenia „od domu do domu” (np. Dz 5:42);
wstawienie terminu „spożywanie posiłku” (np. Dz 2:42);
zastąpienie słowa „przyjście” (Jezusa) na „obecność”, domyślnie niewidzialną i od roku 1914 (np. Mt 24:3).
Te nauki Towarzystwa Strażnica pojawiły się wcześniej niż Biblia Świadków Jehowy, którą do nich dostosowano (np. „pal” wprowadzono w roku 1936).
Ale nie tylko w momencie wydania przekładu Nowego Świata w roku 1950 dopasowano go do wykładni tej organizacji, lecz też później dostosowywano go, gdy ‘korygowano’ ją w kolejnych latach wraz ze zmieniającą się nauką Świadków Jehowy. Poniżej podamy konkretne przykłady z tym związane.
Pierwszy przykład
Gdy Towarzystwo Strażnica uczyło, że należy „wielbić” Jezusa, to tak uczyło też w swej Biblii:
„Chrystus ma być wielbiony jako chwalebny duch, który zwyciężył śmierć na palu tortur” („Upewniajcie się o wszystkich rzeczach” 1957 [ang. 1953, 1957] cz. II, s. 114).
Hbr 1:6 - But when he again brings his First-born into the inhabited earth, he says: “And let all God’s angels worship him” (New World Translation of the Christian Greek Scriptures 1950; NewWorldTranslationoftheHolyScriptures 1970).
„A gdy znowu wprowadzi swego Pierworodnego na zamieszkałą ziemię, powie: »I niech go wielbią wszyscy aniołowie Boży« (NW)” (Strażnica Rok XCIV [1973] Nr 17 s. 22 [ang. 15.11 1970 s. 702]).
Gdy Towarzystwo Strażnica odrzuciło „wielbienie” Jezusa wprowadziło „hołd” dla Jezusa w swej Biblii:
„Jezus z pewnością odgrywa w czystym wielbieniu kluczową rolę, przez co zasługuje na szacunek i respekt (...). Ale cześć prawdziwi chrześcijanie słusznie oddają tylko Wszechmocnemu Jehowie Bogu” (Przebudźcie się! Nr 7, 2000 s. 27).
Hbr 1:6 – But when he again brings his Firstborn into the inhabited earth, he says: “And let all God’s angels do obeisance to him” (NewWorldTranslationoftheHolyScriptures 1971; New World Translation of the Holy Scriptures - With References 1984).
Hbr 1:6 – „I niech mu złożą hołd wszyscy aniołowie Boży” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).
Drugi przykład
Gdy Towarzystwo Strażnica uczyło, że Duch Święty to „moc”, to tak oddawało to na podstawie swej Biblii w różnych publikacjach:
„W Księdze Rodzaju 1:2 Biblia mówi, że »nad powierzchnią wód to tu, to tam przemieszczała się czynna moc [‘duch’ (po hebrajsku: ru′ach)] Boża«. Duch Boży był czynną mocą, której Bóg użył do ukształtowania ziemi” („Czy wierzyć w Trójcę?” 1989 s. 20).
„(...) »czynna mocBoża« przygotowywała ziemię na mieszkanie dla człowieka (...) Rodzaju [1 Mojżeszowa] 1:2-25, NW)” (Strażnica Nr 1, 1993 s. 4).
Gdy Towarzystwo Strażnica stwierdziło w roku 1994, że Duch Święty jest „siłą”, a nie „mocą”, zmieniło swe słowa biblijne.
„Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2000” (2003) zawiera wyraźne zaprzeczenie poprzedniej nauce podając, że Duch Święty:
„nie jest mocą” (s. 111); „duch święty nie jest mocą Jehowy” (s. 282).
Później już pisano o Duchu Świętym jako „sile”:
Rdz 1:2 - „czynna siłaBoża przemieszczała się tu i tam nad powierzchnią wód” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).
Szkoda, że Stary Testament Świadków Jehowy nie został wydany po polsku przed rokiem 1994, bo byśmy w roku 1997, gdy wydano go, mieli ewidentną zmianę w Biblii Towarzystwa Strażnica, a nie tylko w publikacjach komentujących Rdz 1:2.
Trzeci przykład
Pierwszy tekst biblijny z roku 1994 pozwala zanosić prośby do Syna Bożego:
1J 5:13-15 – „Piszę to wam, abyście wiedzieli, że macie życie wieczne - wy, którzy wierzycie w imię Syna Bożego. A to jest ufność, którą żywimy do niego, że o cokolwiek prosimy zgodnie z jego wolą, on nas wysłuchuje. Ponadto jeśli wiemy, że nas wysłuchuje, o cokolwiek prosimy, to wiemy, że będziemy mieć wszystko, o co prosimy, bośmy go o to poprosili. („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994).
Drugi tekst biblijny z roku 1997 pozwala zanosić prośby do Boga, bo tak uczy Towarzystwo Strażnica:
1J 5:13-15 - „Piszę to wam, abyście wiedzieli, że macie życie wieczne - wy, którzy wierzycie w imię Syna Boga. A to jest ufność, którą żywimy do niego, że o cokolwiek prosimy zgodnie z jego wolą, on nas wysłuchuje. Ponadto jeśli wiemy, że nas wysłuchuje, o cokolwiek prosimy, to wiemy, że będziemy mieć wszystko, o co prosimy, bośmy go o to poprosili. („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).
Widzimy z tego, że gdy Towarzystwo Strażnica zauważyło, iż niektórzy ludzie, powołując się na jego Biblię twierdzili, że można zwracać się z prośbami bezpośrednio do Jezusa, zmieniło po prostu tekst w swym przekładzie biblijnym.
Czwarty przykład
W niedawnych latach Świadkowie Jehowy przekazywali ze swej angielskiej Biblii w tekście Mt 24:30 słowa „w niebie”. Poprawiali też innych, którzy mieli w tym wersecie frazę „na niebie”:
„(...) znak [semeion] Syna Człowieczego ukaże się w niebie (...) Mateusza 24:29-31, NW” („Sprawy, w których u Boga kłamstwo jest niemożliwe” 1967 s. 224; por. „Bądź wola Twoja” 1964 rozdz. 12, par. 20).
„(...) znak Syna człowieczego na /w, NW/ niebie” („To znaczy życie wieczne” 1958 rozdz. XXI, par. 9; por. identycznie rozdz. XXII, par. 4).
Patrz też „Nowe niebiosa i nowa ziemia” 1958 s. 267.
Dziś polska Biblia Świadków Jehowy inaczej podaje, gdyż oczekują oni „znaku na niebie” (w przyszłości), a nie „w niebie” (w roku 1914):
Mt 24:30 - „ukaże się na niebie znak Syna człowieczego” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).
Świadkowie Jehowy próbują czasem wmawiać nam, że nie ma znaczenia czy „znak” „w niebie”, czy „na niebie”.
Różnica jest jednak taka, że gdy uczono na podstawie Biblii, iż znak jest „w niebie”, że dotyczyło to przyjścia Jezusa na tron w roku 1914.
Natomiast gdy zmieniono na znak „na niebie”, to stwierdzono, że dotyczy to przyszłego przyjścia Chrystusa w Armagedonie. Oto dwa charakterystyczne teksty ukazujące zmianę nauki Świadków Jehowy:
„Ale oprócz tego »w niebie« ukazał się »znak Syna człowieczego«, ponieważ w roku 1914 został on wprowadzony na urząd i osadzony na tronie jako mesjański Król” („Sprawy, w których u Boga kłamstwo jest niemożliwe” 1967 s. 224).
„Właśnie w tym czasie »ukaże się na niebie znak Syna Człowieczego«. Narody ziemi »biadać będą (...) i ujrzą Syna Człowieczego [mesjańskiego Króla ustanowionego przez Boga], przychodzącego na obłokach nieba z wielką mocą i chwałą«. To ‛przyjście’ (po grecku: er·cho′me·non) odnosi się do wystąpienia Jezusa w roli Obrońcy czci Jehowy” (Strażnica Nr 9, 1993 s. 22).
Widać więc, że tekst Biblii ‘korygowano’ i dostosowano do zmieniającej się doktryny i innego rozumienia tekstu Mt 24:30.
Piąty przykład
Pierwszy tekst biblijny z roku 1994 ukazuje moc Syna Bożego:
Hbr 1:3 - „On jest odbiciem chwały Boga i dokładnym wyobrażeniem samej jego istoty, on też podtrzymuje wszystko słowem swej mocy, a dokonawszy oczyszczenia za nasze grzechy, zasiadł” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994).
Drugi tekst z roku 1997 ukazuje moc Boga:
Hbr 1:3 – „On jest odbiciem chwały Boga i dokładnym wyobrażeniem samej jego istoty, on też podtrzymuje wszystko słowem jego mocy, a dokonawszy oczyszczenia za nasze grzechy, zasiadł” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).
Widzimy z tego, że gdy Towarzystwo Strażnica zauważyło, iż niektórzy ludzie, powołując się na jego Biblię, twierdzili, że Jezus ma nieograniczoną moc, to zmieniło po prostu tekst w swym przekładzie biblijnym.
Szósty przykład
Pierwszy tekst biblijny z roku 1994 ukazuje Piotra jako „Pierwszego”:
Mt 10:2 - „A imiona dwunastu apostołów są następujące: Pierwszy – Szymon, zwany Piotrem, i Andrzej, jego brat” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994).
Drugi tekst z roku 1997 ukazuje Piotra jako „pierwszego”:
Mt 10:2 – „A imiona dwunastu apostołów są następujące: pierwszy – Szymon zwany Piotrem i Andrzej” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997).
Widzimy z tego, że gdy Towarzystwo Strażnica zauważyło, iż niektórzy ludzie, powołując się na jego Biblię, twierdzili, że Piotr ma tytuł „Pierwszy”, wśród Apostołów, to zmieniło po prostu tekst w swym przekładzie biblijnym.
Siódmy przykład
Towarzystwo Strażnica zamieszcza w każdej swej Biblii „Biblijne tematy do rozmów”. Jest to dostosowanie konkretnych wersetów biblijnych do interpretacji tej organizacji.
Jednak nie każdy wie, że tekst tych Biblijnych tematów też podlega ‘korektom’, wraz ze zmianą doktryny Świadków Jehowy.
Przykładem będzie tu nauka o „pokoleniu roku 1914”, w której odwoływano się do tekstu Mt 24:34 („nie przeminie to pokolenie”), a którą to wykładnię Towarzystwo Strażnica odrzuciło w roku 1995. Poniżej podajemy porównanie tekstów z Biblijnych tematów.
Pierwszy fragment:
1) „To pokolenie musi być ostrzeżone, że nadchodzi koniec.....Mt 24:14, 34” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994, rozdział Dawanie świadectwa, s. 435).
2) „Trzeba ostrzegać, że nadchodzi koniec.....Mt 24:14” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997, rozdział Dawanie świadectwa, s. 1651).
Drugi fragment:
1) „Zagładę poprzedza czas końca.....Mt 24:14, 34” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994, rozdział Dni ostatnie, s. 435).
2) „Zagładę poprzedza czas końca.....Mt 24:14” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997, rozdział Dni ostatnie, s. 1651).
Trzeci fragment:
1) „Przykład wzbudzający nadzieję na ocalenie w naszych czasach.....Mt 24:34, 37-39” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994, rozdział Ziemia, s. 446).
2) „Przykład wzbudzający nadzieję na ocalenie w naszych czasach.....Mt 24:37-39” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997, rozdział Ziemia, s. 1661).
Widzimy, jak w nowszym przekładzie biblijnym (z roku 1997) zniknął werset Mt 24:34, wraz z odrzuceniem nauki o „pokoleniu roku 1914” w roku 1995 (patrz Strażnica Nr 21, 1995 s. 17-20).
Ósmy przykład
Kolejnym przykładem będzie tu poświadczanie obecności Jezusa od roku 1914 poprzez teksty Łk 21:25-32 i Mt 25:31. Poniżej podajemy porównanie tekstów z Biblijnych tematów.
Pierwszy fragment:
1) „Wiele wydarzeń stanowi dowód jego obecności.....Łk 21:10, 11, 25-32” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994 rozdz. Powrót Chrystusa, s. 442).
2) „Wiele wydarzeń stanowi dowód jego obecności.....Łk 21:10, 11” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997 rozdz. Powrót Chrystusa, s. 1657).
Gdy w roku 1994 (Strażnica Nr 4, 1994 s. 19-20) przeniesiono „znaki” z Łk 21:25-32 na przyszłość (wcześniej uczono, że występują one od roku 1914), to usunięto te wersety biblijne. To samo dotyczy tekstu Łk 21:25-26 zamieszczonego w innym miejscu (patrz „Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994 s. 441; „Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997 s. 1656).
Drugi fragment:
1) „Powraca jako władca niebiańskiego Królestwa.....Dn 7:13, 14; Mt 25:31” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994 rozdz. Powrót Chrystusa, s. 442).
2) „Powraca jako władca niebiańskiego Królestwa.....Dn 7:13, 14” („Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997 rozdz. Powrót Chrystusa, s. 1657).
Gdy w roku 1995 (Strażnica Nr 20, 1995 s. 19) przeniesiono sądzenie z Mt 25:31 na przyszłość (wcześniej uczono, że dokonuje się ono od roku 1914), to usunięto ten werset biblijny.
Ciekawe by było porównanie „Biblijnych tematów do rozmów” ze starszych wydań Biblii Towarzystwa Strażnica. Wszak po raz pierwszy wydano je w roku 1977, a wcześniej istniały one jako „Szkice kazań” (ang. Sermon Outlines) od roku 1961.
Towarzystwo Strażnica podawało też, jak podaliśmy powyżej, że nie „szerzy sekciarskich poglądów” poprzez swoją Biblię, co wobec omawianych zmian w jego przekładzie można zakwestionować. Ciekawe, że samo ono zarzuca innym Pismom Świętym „sekciarstwo”:
„Świadkowie Jehowy przyznają, iż wiele zawdzięczają licznym przekładom Biblii, którymi się posługiwali, badając prawdy zawarte w Słowie Bożym. Niestety, wszystkie te tłumaczenia, nawet najnowsze, mają swe wady. Nie są wolne od niekonsekwentnych i nietrafnych sformułowań, skażonych sekciarskimi tradycjami...” („Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne” 1998 s. 324).
W związku z dostosowywaniem Biblii do własnych nauk, czy prawdziwe są następujące słowa Towarzystwa Strażnica:
„Przekład ten, wolny od wpływu dogmatów religijnych, odznacza się wyjątkową wiernością, która umożliwia głębsze zrozumienie Biblii - dotychczas nieosiągalne...” (Przebudźcie się! Nr 9, 1994 s. 16).
Jeśli chodzi o błędy w Biblii Świadków Jehowy, to Towarzystwo Strażnica tylko jeden raz przyznało się do takich i to dopiero po wielu latach od momentu wydania ich Starego Testamentu (Pisma Hebrajskie):
ACorrection In making the New World Translation of Leviticus 23:21, the Hebrew היהי (“it will be”) was misread as הוהי (“Jehovah”). Hence, the first sentence of this verse should read: “And you must make a proclamation on this very day; there will be a holy convention for yourselves.” (ang. Strażnica 15.08 1979 s. 31).
Tłumaczenie: „Podczas prac nad Przekładem Nowego Świata wersetu Księgi Kapłańskiej 23:21, hebrajski zwrot (przetłumaczony na język polski jako »odbędzie się«) odczytano jako »Jehowa«. W związku z tym pierwsze zdanie tego wersetu powinno się czytać: »I podacie obwieszczenie w tymże dniu; odbędzie się dla was święte zgromadzenie«”. (tekst za J. Czapską z artykułu pt. Czy można mieć zaufanie do Biblii w Przekładzie Nowego Świata? zamieszczonego na www.brooklyn.org.pl).
Natomiast nigdy ta organizacja nie podawała, co zmieniała w swych nowych i zrewidowanych przekładach Biblii. Nie chodzi nam bynajmniej o zmiany nieistotne (np. Jeruzalem na Jerozolima, patrz Mt 23:37), ale te które są związane z doktryną Towarzystwa Strażnica.
Poniżej w tabeli podajemy dwanaście przykładowych zmian w polskich przekładach biblijnych Świadków Jehowy z roku 1994 i 1997.
„Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994 | „Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata” 1997 |
Mt 26:15 – „i rzekł: »Co chcecie mi dać, żebym go wam zdradził?« Wyznaczyli mu trzydzieści srebrników”. | Mt 26:15 – „i rzekł: »Co chcecie mi dać, żebym go wam wydał?« Wyznaczyli mu trzydzieści srebrników”. |
Łk 4:19 – „abym ogłaszał przyjemny rok Jehowy”. | Łk 4:19 – „abym ogłaszał rok dobrej woli Jehowy”. |
J 13:35 – „Po tym wszyscy poznają, że jesteście moimi uczniami, jeśli będziecie się nawzajem miłować”. | J 13:35 – „Po tym wszyscy poznają, że jesteście moimi uczniami, jeśli będzie wśród was miłość”. |
Dz 13:34 – „A to, że wskrzesił go z martwych, by już nie wrócił do skażenia, oświadczył w taki sposób: 'Obdarzę was wiernymi przejawami miłościwej życzliwości wobec Dawida'”. | Dz 13:34 – „A to, że wskrzesił go z martwych, by już nie wrócił do skażenia, oświadczył w taki sposób: 'Obdarzę was wiernymi przejawami lojalnej życzliwości wobec Dawida'”. |
Dz 20:27 – „bo nie powstrzymywałem się od oznajmiania wam wszelkiej rady Bożej”. | Dz 20:27 – „bo nie powstrzymywałem się od oznajmiania wam wszelkiego zamysłu Bożego”. |
Dz 28:14 – „Tam znaleźliśmy braci i daliśmy się uprosić, żeby z nimi pozostać siedem dni; i w ten sposób dotarliśmy do Rzymu”. | Dz 28:14 – „Tam znaleźliśmy braci i daliśmy się uprosić, żeby z nimi pozostać siedem dni; i w ten sposób zbliżaliśmy się do Rzymu”. |
Rz 15:9 – „Dlatego też będę cię otwarcie wyznawać wśród narodów i będę grać melodię twojemu imieniu”. | Rz 15:9 – „Dlatego będę cię otwarcie wyznawał wśród narodów i będę śpiewał twojemu imieniu”. |
Ef 3:4 – „Wobec tego, gdy to czytacie, możecie sobie uzmysłowić moje pojmowanie świętej tajemnicy Chrystusa”. | Ef 3:4 – „Wobec tego, gdy to czytacie, możecie sobie uzmysłowić moje pojmowanie świętej tajemnicy o Chrystusie”. |
1Tes 4:13 – „Ponadto, bracia, nie chcemy, żebyście byli w niewiedzy co do śpiących w śmierci; abyście się nie smucili jak pozostali, którzy nie mają nadziei”. | 1Tes 4:13 – „Ponadto, bracia, nie chcemy, żebyście byli w niewiedzy co do zasypiających w śmierci; abyście się nie smucili jak pozostali, którzy nie mają nadziei”. |
Jk 5:17 – „a jednak w modlitwie się pomodlił”. | Jk 5:17 – „zanosząc modlitwę, pomodlił się”. |
2P 1:10 – „Dlatego, bracia, tym bardziej róbcie wszystko, co możecie, aby utwierdzić swe powołanie i wybranie, bo jeśli będziecie to czynić, na pewno nie zawiedziecie”. | 2P 1:10 – „Dlatego, bracia, tym bardziej róbcie wszystko, co możecie, aby utwierdzić swe powołanie i wybranie, bo jeśli będziecie to czynić, na pewno nie upadniecie”. |
1J 4:18 – „miłości nie ma bojaźni, lecz doskonała miłość precz odrzuca bojaźń, ponieważ bojaźń jesthamulcem. Doprawdy, kto się boi, nie wydoskonalił się w miłości”. | 1J 4:18 – „miłości nie ma bojaźni, lecz doskonała miłość precz odrzuca bojaźń, ponieważ bojaźń powściąga. Doprawdy, kto się boi, nie wydoskonalił się w miłości”. |
Każdy sam może wyciągnąć wnioski, czy zmiany te świadczą o fachowości przekładów i czy dotyczą one istotnych spraw.
Takich ‘korekt’ i sprostowań Marek Kowalski w swym artykule pt. „Chrześcijańskie Pisma Greckie” – porównanie wydań (www.brooklyn.org.pl) wymienił grubo ponad 1000, w aż 1188 wersetach z Nowego Testamentu Świadków Jehowy!
Przypomnijmy tylko, że o starszym przekładzie z roku 1994, który później poprawiano i zmieniano, zapewniano następująco:
„Niniejszy przekład na język polski nie został dokonany przez angielski New World Bible Translation Committee, jest jednak oparty na tekście opracowanym przez ten zespół. Powstał w rezultacie wiernego, sumiennego wysiłku polskich tłumaczy pracujących pod kierownictwem Watch Tower Bible and Society of Pennsylvania, USA” („Chrześcijańskie Pisma Greckie w Przekładzie Nowego Świata” 1994, Przedmowa s. 5).