Rok 606 czy 607 przed Chr. i inne daty alternatywne

Rok 606 czy 607 przed Chr. i inne daty alternatywne

         Na wstępie zaznaczmy, że w artykule tym zamieścimy osobny rozdział pt. ‘Rok 606 i 607 przed Chr.’, w którym dość szczegółowo omówimy to zagadnienie szeroko obecne w nauce Towarzystwa Strażnica. Umieścimy też „Dodatek I. Rok 607 w ‘Dokonanej Tajemnicy’?” oraz „Dodatek II. ‘Pokolenie roku 1914’ nauczane po roku 1995?”.

         Artykuł nasz nie jest polemiką z wymienionymi latami na tle roku 587 przed Chr., jako czasu zburzenia Jerozolimy (tak datowanego przez historyków), ale jest przedstawieniem dawnej i obecnej wykładni Świadków Jehowy o roku 606 i 607.

         W sprawie 587 roku odsyłamy zainteresowanych do najlepszej w Polsce książki o tym zagadnieniu pt. „Kwestia Czasów Pogan. Krytyczna analiza chronologii Świadków Jehowy” C. O. Jonsson, Gdynia 2002.

         Również szeroko ten temat omówił R. Franz (ur. 1922), były członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy (w latach 1971-1980) w swej książce pt. „Kryzys Sumienia” 2006 s. 185-228 (rozdz. ‘Przepowiednie i zuchwalstwo’).

         Biblijną polemikę z rokiem 607 przed Chr. zawarł też w swej książce autor tego artykułu w rozdziale ‘Rok 607 przed Chrystusem’ (patrz „W obronie wiary. Pismo Święte a nauka Świadków Jehowy, innych sekt i wyznań niekatolickich”; opublikowana na www.apologetyka.info i www.piotrandryszczak.pl).

         Towarzystwo Strażnica słynie z tego, że w jego nauce występuje wiele różnych dat. Tak było od początku jego istnienia, tak jest i dziś. Oczywiście daty te zmieniały się z upływem czasu, gdy Świadkowie Jehowy reinterpretowali swe proroctwa czy wydarzenia światowe. W tym artykule nie będziemy wykazywać wadliwości tych zapowiedzi Towarzystwa Strażnica, ale będziemy chcieli wskazać na inną rzecz. Jest nią występowanie różnych dat dotyczących tego samego proroctwa czy wydarzenia. Ale nie to jest tu najistotniejsze, lecz to, że występowały one często w jednym czasie. Zastanawiające jest, jak Świadkowie Jehowy godzili dwie różne daty, które funkcjonowały w różnych ich podręcznikach, wydawanych w tych samych latach. Dziś jest to chyba nie do pomyślenia, bowiem publikacje Towarzystwa Strażnica ukazują się najczęściej jednocześnie w większości języków, w których ono je wydaje. Ale jeszcze niewiele lat temu, wiele książek i artykułów w czasopismach publikowano w różnych językach (np. w języku polskim) nawet kilkanaście lat po oryginale angielskim. Oto kilka przykładów dawniejszych i niedawnych:

         książka „Boski Plan Wieków” po angielsku wydana w 1886 r., a po polsku w 1907 r.;

         książka „Nadszedł Czas” po angielsku wydana w 1889 r., a po polsku w 1919 r.;

         książka „Prawda was wyswobodzi” po angielsku wydana w 1943 r., a po polsku w 1946 r.;

         książka „Wyposażony do wszelkiego dzieła dobrego” po angielsku wydana w 1946 r., a po polsku w 1954 r.;

         książka „Nowe niebiosa i nowa ziemia” po angielsku wydana w 1953 r., a po polsku w 1958 r.;

         książka „Życie wieczne w wolności synów Bożych” po angielsku wydana w 1966 r., a po polsku w 1970 r.;

         książka „‘Narody mają poznać, że Ja jestem Jehowa’ - Jak?” po angielsku wydana w 1971 r., a po polsku w 1974 r.;

         książka „Będziesz mógł żyć wiecznie w raju na ziemi” po angielsku wydana w 1982 r., a po polsku w 1984 r.

         słownik „Wnikliwe poznawanie Pism” po angielsku wydany w 1988 r., a po polsku w 2006 r.;

         Jeśli chodzi o poszczególne artykuły z czasopism, to rekordem jest chyba „Pytanie czytelnika” o Lucyfera, które po angielsku publikowane było w 1957 r. (ang. Strażnica 01 III 1957 s. 159), a po polsku ukazało się dopiero w 2002 r. (Strażnica Nr 18, 2002 s. 30)!

         Podobnie było z „Pytaniem czytelnika” o J 8:58 (ang. Strażnica 15 II 1957 s. 126-127, a polski odpowiednik to Strażnica Nr 4, 1998 s. 30-31).

         Z tego też powodu w przeszłości czasem bywało, że zanim przetłumaczono jakąś publikację na język polski, to w języku angielskim funkcjonowała już nowa nauka Towarzystwa Strażnica. Zaznaczmy też, że niektóre angielskie artykuły, broszury czy książki wcale nie ukazały się w po polsku (np. książki: The Way to Paradise 1924; Jehovah 1934; The New World 1942; The Kingdom Is at Hand 1944; Jehovah’s Witnesses in the Divine Purpose 1959; Let Your Name Be Sanctified 1961; Aid to Bible Understanding 1971; Let Your Kingdom Come 1981; Worldwide Security Under the ‘Prince of Peace’ 1986).

         Poniżej spróbujemy w tabeli zestawić najważniejsze przykłady tak zwanych „dat alternatywnych”, które występowały w publikacjach Towarzystwa Strażnica w jednym czasie lub w latach sąsiadujących ze sobą.

         Ważną informacją dla zrozumienia tego co mamy w tabeli jest to, że przytaczane polskie książki autorstwa C. T. Russella (zm. 1916) były wydawane w latach 1919-1925, a reklamowane i rozprowadzane aż do roku 1930 (patrz „Wyzwolenie” 1929 s. 351; Strażnica 01.04 1930 s. 111; „Złoty Wiek” 15.07 1930 s. 224). Dotyczy to „Nadszedł Czas”, „Przyjdź Królestwo Twoje” a także „Dokonanej Tajemnicy”.

         Natomiast książka „Harfa Boża” J. F. Rutherforda (zm. 1942) w języku polskim wydawana była w latach 1921-1930, a po angielsku aż do roku 1940. Opublikowana w 1936 roku książka pt. „Bogactwo” (s. 316) reklamowała nadal „Harfę Bożą”. Mało tego, Strażnica Nr 19, 1999 s. 23 podaje, że jeszcze w 1943 roku przeprowadzano z zainteresowanymi studium z „Harfy Bożej”!

         Książka The New World (1942) była reklamowana co najmniej do roku 1947 (patrz ang. Strażnica 01.12 1947 s. 355; The Kingdom Is at Hand 1944 s. 381), a rozprowadzana do roku 1949 (ang. Strażnica 15.12 1949 s. 382).

         Kolejne dwie książki „Prawda was wyswobodzi” (ang. 1943; pol. 1946) i The Kingdom Is at Hand (1944) były rozprowadzane aż do roku 1956 (patrz ang. Strażnica 01.09 1956 s. 544). Zaś książka „Nowe niebiosa i nowa ziemia” (ang. 1953; pol. 1958) nawet do roku 1960 (patrz ang. Strażnica 01.12 1960 s. 736). Podobnie było z książką „Wyposażony do wszelkiego dzieła dobrego” (ang. 1946; pol. 1954), która była reklamowana aż do roku 1961 (patrz ang. Strażnica 01.02 1961 s. 96).

         Zauważmy, że często, pomimo iż funkcjonowały już nowe książki z ‘poprawionymi’ naukami Towarzystwa Strażnica, to nadal rozprowadzano i studiowano starsze publikacje, które zawierały nieaktualną już wykładnię.

         Ciekawe, że wspomniany rok 1975 miał też rozważaną kolejną ‘datę alternatywną’, tzn. rok 1974, o czym wspomina R. Franz były członek Ciała Kierowniczego (1971-1980) Świadków Jehowy (patrz „Kryzys Sumienia” R. Franz, 2006 s. 72-73). Jednak wiceprezesowi F. Franzowi nie udało się jej przeforsować.

         Natomiast dziwnym zjawiskiem w naukach Towarzystwa Strażnica jest występowanie czasem obok siebie ‘dat alternatywnych’ w jednej publikacji. Tak było w przypadku ‘żniw ewangelii’:

         „Widzieliśmy, że okres obecności naszego Pana od 1874 do 1914, (względnie od 1878 do 1918) był ‘żniwem’ przeznaczonym na zebranie reszty członków, mających stanowić Oblubienicę...” („Walka Armagieddonu” 1919 s. 762).

         Podobnie ukazały to reklamówki książki „Nadszedł Czas” zamieszczone w innych tomach Russella:

         „‘żniwa’ Wieku żyd. trwały lat 40 od R. P. 30 do 70.

‘żniwa’ Wieku Chrześcijańskiego mają trwać lat 40 od R. P. 1874 do 1914” („Nadszedł Czas” 1919 s. 424);

         „‘Żniwa’ Wieku Żyd. trwały lat 40 od R. P. 33 do 73.

‘Żniwa’ Wieku Chrześcijańskiego miały trwać lat 40 od R. P. 1878 do 1918” („Walka Armagieddonu” 1919 s. 810);

         Ale to nie wszystko, bo pomimo, że powyższa książka rozprowadzana była aż do 1930 roku, to równocześnie w 1925 roku wydano inną publikację, która uczyła jeszcze inaczej tzn. o latach 1874-1924:

         „od zapoczątkowania naturalnego żniwa żydowskiego aż do końca czyli Pięćdziesiątego (Zielonych Świątek) upływało 50 dni; i zastosowując regułę biblijną dzień za rok, zdaje się zupełnie słusznem wnioskować, że żniwo Wieku Ewangelji miało być okresem 50 lat. W tym perjodzie od 1874 odbywało się wielkie gromadzenie Chrześcijan z rozmaitych części świata z pośród rozmaitych wyznań i wierzeń” („Powrót naszego Pana” 1925 s. 31).

Rok 606 i 607 przed Chr.

         Czasy C. T. Russella

         Rok 606 przed Chr., jako początek ‘czasów pogan’, funkcjonował w nauce czasopisma Strażnica od 1879 roku, a nawet od 1877, gdy C. T. Russell (zm. 1916), prezes Towarzystwa Strażnica (1881), wydał swą pierwszą książkę pt. The Three Worlds. Jednak jeszcze wcześniej, bo w 1876 roku w czasopiśmie Bible Examiner, wspomniał on o nim wraz z rokiem 1914. Świadkowie Jehowy uznawali rok 606 aż do 1942 roku. Widać z tego, że przez 66 lat rok 606 był przyjmowany bez zastrzeżeń.

         Obecnie również tak samo akceptowany i nauczany jest w Towarzystwie Strażnica rok 607 przed Chr. Do dziś (2013 r.) trwa to już 70 lat, od roku 1943.

         Oto porównawcze zestawienie:

         lata 1876-1942 tzn. przez 66 lat uczyło ono o 606 roku;

         lata 1943-2013 tzn. przez 70 lat uczy ono o 607 roku.

         Czyżby miał nastać czas na zmianę tej daty?

         C. T. Russell tak był pewny roku 606 przed Chr., jako początku ‘czasów pogan’, że nawet gdy minął rok 1914, który był ich końcem (i nie nastąpiło to, czego oczekiwano), nie był skłonny zmieniać pierwszej daty (606), ale raczej tę drugą (1914), na rok 1915. Wcześniej zaś bezdyskusyjnie uznawał rok 606 i 1914. Oto jedno z pytań do niego z 1909 r. i jego odpowiedź:

         „Pytanie (1909). - Jeżeli ‘Czasy Pogan’ zaczęły się w październiku roku 606 przed Chrystusem, czy one skończą się w październiku 1915, zamiast w 1914 roku?

         Odpowiedź. - Nie myślimy. Jeżeli brat czy siostra, kto podał to pytanie, przepatrzył chronologię, to przekonałby się, że te Czasy skończą się w październiku, 1914 roku. Trzeba pamiętać, że lata chronologiczne liczą się wstecz od roku 606, zaś do roku 1914 naprzód od R. P.” („Co kaznodzieja Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania” 1947 [ed. ang. 1917] s. 54).

         W podobnej sprawie przedstawiono też inną jego wypowiedź:

         „Pytanie (1909). - (...) czy zatem Czas Pogan nie powinien się kończyć w lipcu? Czy byłby zatem lipiec 1914, czy lipiec 1915?

         Odpowiedź. - Ja nie wiem; nie zastanawiałem się szczegółowo nad tym i nad różnicą która czyni parę miesięcy, lepiej wziąć datę wcześniejszą i być pewnym” (j/w. s. 54).

         Natomiast już w 1913 roku Russell tak odpowiedział na tę samą kwestię:

         „Co do roku 1914, mamy pewne powody do wierzenia, że będzie to bardzo ważny rok. Nigdy nie wykazywaliśmy ani nie twierdziliśmy, że nasz pogląd na tę sprawę jest nieomylny. NiewiemstanowczoczyCzasyPoganzakończąsięwpaździerniku1914roku. Podajemy to tylko jako naszą opinię i przedkładamy na to wskazówki z Pisma świętego. Ktoś może w to wierzyć albo nie wierzyć” („Co kaznodzieja Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania” 1947 [ed. ang. 1917] s. 709).

         Powoli więc zaczął się ‘wkradać’ rok 1915, o którym Russell mówił w odpowiedzi z 1914 roku:

         „Królestwo Chrystusowe się zbliża, a nawet jest w drzwiach, i nie mogę w to wątpić, mniejsza czy to wypełni się w roku 1914, 1915, lub w innym roku, mimo to, jest ono już bardzo blisko” („Co kaznodzieja Russell odpowiadał na zadawane jemu liczne pytania” 1947 [ed. ang. 1917] s. 69-70).

         „Dlaczego w 1915 a nie w 1914? Dlatego, że te pogańskie rządy wyobrażone przez posąg, to jest Babilonia, Medo-Persja, Grecja i Rzym były u władzy, aby zajmowały swe miejsca przez czas dla nich przeznaczony, to jest między czasem odjęcia korony od króla Sedekijasza, a czasem ustanowienia królestwa Chrystusowego. Cały ten czas był im dozwolony i dany jako dzierżawa, lub kontrakt, na podobieństwo wynajmowania mieszkania lub domu. Jeżeli czyjś kontrakt kończy się w październiku, 1914 roku, to jest czas, aby opróżnić zajmowany dom. Przypuśćmy, że ktoś zapomniał, że jego termin się skończył w październiku 1914 roku i w dalszym ciągu by budował, poprawiał i sądził, jakoby miał w tym miejscu pozostać na zawsze; lecz ponieważ jego termin się skończył, więc czego może się spodziewać? Zapewne, że może się spodziewać zawiadomienia, że ma się wynieść. Przypuśćmy, że nie wyniósłby się? Zostanie wyrzucony” (jw. s. 75-76).

         „Ja się spodziewam, że rok 1915 będzie [to] rok bardzo trudny” (jw. s. 77).

         W związku z powyższym ‘przepracowano’ w Towarzystwie Strażnica chronologię. Oto porównanie w tabeli:

         Wydaje się jednak, że w tamtych czasach stosowano, ‘w zależności od potrzeb’ oraz z sobie znanych powodów, i rok 1914 i 1915. Oto przykłady z „Nadszedł Czas”, w którym to podręczniku pomimo zastosowania 1914 roku (patrz powyżej w tabeli) występuje też rok 1915:

         „‘Czasy Pogan’ udowadniają, że obecne rządy muszą być obalone z końcem R. P. 1915, a równoległość powyższa wykazuje, że okres ten dokładnie odpowiada R. P. 70, w którym to roku nastąpił kompletny upadek państwa Żydowskiego” („Nadszedł Czas” 1919 s. 271).

         „Wobec tego mocnego świadectwa Biblijnego, względem Czasów Pogan, uważamy za dobrze ustaloną prawdę fakt, że ostateczny koniec królestw tego świata, i ustanowienie Królestwa Bożego, rozpoczyna się około R. P. 1915” („Nadszedł Czas” 1919 s. 104).

         Na koniec jeszcze o pewnej niekonsekwencji Russella i Towarzystwa Strażnica. Otóż pomimo, że przynajmniej dwa razy wspominał on, że zmiana w jego chronologii o jeden rok, uczyni w niej „zamieszanie”, to jednak i on i wspomniana organizacja dokonały przynajmniej dwukrotnie zmian. Chodzi nam o wprowadzenie roku 1915 i później zamiana 606 roku na 607. Oto słowa Russella:

         „Gdybyśmy dodali jeden rok (...) Każdy łatwo pojmie, że taka zmiana popsułaby od razu całą zgodność tej równoległości. Gdybyśmy natomiast ujęli jeden rok w Chronologicznych obliczeniach, to zamieszanie byłoby tak samo wielkie...” („Nadszedł Czas” 1919 s. 272).

         „Przypominamy wam znowu, że słabe punkty Chronologii zostały uzupełnione różnymi proroctwami, które się z nimi zazębiają w tak znaczący sposób, że wiara w Chronologię staje się prawie wiedzą, iż jest ona poprawna. Zmiana jednego roku zakłóciłaby harmonię pięknych paraleli...” (ang. Strażnica 01.10 1907).

         Ten ostatni fragment cytujemy za książką „Kryzys Sumienia” (2006, s. 222), R. Franza, która zawiera też fotokopię angielskiej strony powyższej publikacji.

         Dodajmy jeszcze że dwie wypowiedzi Russella zawierające rok 606 przytacza współczesny podręcznik Świadków Jehowy („Wspaniały finał Objawienia bliski!” 1993 s. 105).

         Czasy J. F. Rutherforda

         J. F. Rutherford (zm. 1942) również przez całą swą kadencję prezesa Towarzystwa Strażnica uznawał rok 606 przed Chr. Jednak po tym jak minął rok 1915 (później 1918), odrzucił go (1915) i powrócił do roku 1914.

         Jeśli chodzi o 606 rok, to nawet twierdził on, że ma on podstawy „historyczne” (!), choć nie podał żadnych źródeł:

         „Data upadku Sedekijasza i ustanowienia pogańskiego panowania Nabuchodonozora, które było pierwszym uniwersalnym rządem pogańskim, została ustalona zarówno przez historję jak i Pismo Święte na rok 606 przed Chrystusem. W 1-szym roku Chrystusa upłynęło zatem z tego okresu 606 lat. Dodając 1914 do 606, otrzymamy 2520 lat, z czego wynika, że okres władzy panowania Pogan kończy się w roku 1914-ym” („Miljony ludzi z obecnie żyjących nie umrą!” 1920 s. 11-12).

         „Datę obalenia Sedekjasza zarówno Pismo Św. jak i historja ustala na rok 606 przed Chr. W tym roku Szatan stał się bogiem całego świata, to jest niewidzialnym władcą nad wszystkimi narodami ziemi” („Rząd” 1928 s. 182).

         Ciekawe, że później ten sam sposób dowodzenia (historia i Biblia), zastosowano odnośnie roku 607:

         „Jerozolima została zburzona w roku 607 p.n.e., ponad 40 lat po zapowiedzi Sofoniasza. Potwierdza to nie tylko historia świecka. Również z samej Biblii wynika, że stało się dokładnie tak, jak prorokował Sofoniasz” („Całe Pismo jest natchnione przez Boga i pożyteczne” 1998 s. 164).

         Całe mnóstwo publikacji Towarzystwa Strażnica wydawanych za czasów Rutherforda uczyło o roku 606 i 1914. Oto kilka z nich:

         „Długość ‘czasów pogan’ określona jest wyraźnie w Piśmie Świętym, jako okres siedmiu symbolicznych czasów, po 360 lat, czyli razem 2520 lat. Okres ten rozpoczął się 606 r. przed Chrystusem, a skończył się, 1914 R. P.” („Harfa Boża” 1921 s. 252).

         „W roku 606 przed Chr. Bóg odrzucił naród Izraelski (...) Okres ten trwał 2520 lat i skończył się w roku 1914 po Chr.” („Bogactwo” 1936 s. 151).

         Patrz też np. „Ucisk świata” 1923 s. 27; „Pożądany rząd” 1924 s. 24; „Powrót naszego Pana” 1925 s. 36; „Stworzenie” 1928 s. 347; „Życie” 1929 s. 120; „Wojna czy pokój?” 1930 s. 27-28; „Zadowoleni” 1940 s. 8.

         Również książka pt. The New World (1942) zawierała jeszcze rok 606 (s. 77). Autorem jej był, według R. Franza, jego wuj F. Franz (zm. 1992), od 1945 roku wiceprezes Towarzystwa Strażnica, a wcześniej członek zarządu tej organizacji (patrz „Kryzys Sumienia” R. Franz, 2006 s. 276).

         Publikacja ta była reklamowana w Strażnicach co najmniej do roku 1947 (patrz ang. Strażnica 01.12 1947 s. 355; The Kingdom Is at Hand 1944 s. 381), a rozprowadzana do roku 1949 (ang. Strażnica 15.12 1949 s. 382).

         Widać z tego, że i po tym jak w 1943 roku wprowadzono rok 607, nadal istniała przez kilka lat (do 1949 r.) ‘data alternatywna’ tzn. rok 606.

         Choć, jak widzimy, rok 1915 nie występował już w książkach autorstwa Rutherforda, to jednak za jego czasów ciągle aż do 1929 roku Towarzystwo Strażnica wydawało książki Russella, w których ten rok występuje. Rok 1914 był więc w tym samym czasie ‘alternatywą’ dla roku 1915.

         Zadziwiająco często też wspomina rok 1915 obecny podręcznik historyczny Towarzystwa Strażnica pt. „Świadkowie Jehowy - głosiciele Królestwa Bożego” 1995 s. 62, 211 i 632. Podano w nim również, że „Owa data pojawiła się w nowszych edycjach Wykładów Pisma Świętego” (j/w. s. 632).

         Patrz też poniżej „Dodatek I. Rok 607 w ‘Dokonanej Tajemnicy’?”

         Czasy od roku 1943

         Pomimo tego, że według Towarzystwa Strażnica „Datę obalenia Sedekjasza zarówno PismoŚw. jak i historja ustala na rok 606 przed Chr.” („Rząd” 1928 s. 182), to jednak zdecydowało się ono w 1943 roku na zamianę go na rok 607. Świadkom Jehowy nie przeszkadzało nawet to, iż jak mówił Russell (patrz powyżej), sprawi to „zamieszanie”.

         Wprowadzającym rok 607 był zapewne F. Franz, który u prezesa N. Knorra (zm. 1977) był głównym biblistą. Ciekawe jest to, że jak widzieliśmy powyżej, optował on wcześniej za rokiem 606 w swej książce pt The New World (1942 s. 77). Jego bratanek R. Franz tak go scharakteryzował:

         „Wiceprezes Towarzystwa Fred Franz uchodził za najwybitniejszego biblistę organizacji” („Kryzys Sumienia” R. Franz, 2006 s. 23);

         „Knorr, który nie był pisarzem, ani wybitnym badaczem Biblii, polegał na Fredzie Franzu (wiceprezesie), jako na swego rodzaju ostatecznym autorytecie w sprawach Pisma Świętego oraz głównym pisarzu organizacji” (jw. s. 72).

         Wspomniany R. Franz, były członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy, tak wspomina zamianę roku 606 na 607:

         „Dopiero po śmierci Rutherforda, w 1942 roku, wprowadzono zmianę dotyczącą 606 roku p.n.e. jako punktu wyjściowego przy obliczeniu 2520 lat. Dziwne to, ale do faktu, iż 2520 lat - licząc od roku 606 p.n.e. - kończy się w roku 1915, a nie w 1914, nie przyznawano się ani nie ustosunkowywano się przez ponad 60 lat. Następnie po cichu początkowy punkt cofnięto o jeden rok, a więc do roku 607 p.n.e. po to, aby utrzymać rok 1914 jako zakończenie 2520 lat. Nie odkryto żadnego dowodu historycznego, który wskazywałby, że zniszczenie Jerozolimy wydarzyło się o rok wcześniej, niż dotychczas wierzono. To cofnięcie daty o rok - łatwo to zrobić na papierze - podyktowane było pragnieniem organizacji, aby zachować rok 1914 jako datę, na którą wskazywano przez wiele lat, czego nie robiono w przypadku roku 1915” („Kryzys Sumienia” R. Franz, 2006 s. 278-279).

         I oto książka „Prawda was wyswobodzi” (ang. 1943; pol. 1946) wprowadziła rok 607:

         „W czasie Nabuchodonozora rok zaczęto liczyć od jesieni, czyli około 1 października naszego czasu. Ponieważ on zniszczył Jeruzalem w lecie 607 przed Chr., ten rok miał swój początek na jesieni 608 przed Chr., a koniec jego nastąpił w jesieni w 607 przed Chr. O ile według tego obliczenia ‘siedem czasów’ rozpoczęły swój pierwszy rok w jesieni roku 607 przed Chr., więc łatwem jest obliczyć kiedy one się skończyły. Od jesieni 607 przed Chr., do jesieni 1 przed Chr., jest akurat 606 lat. Od jesieni 1 przed Chr. do jesieni 1 roku Pańskiego, czyli po Chr., jest jeden rok, o czym nie należy zapominać. Stąd od jesieni 1 przed Chr. do jesieni r. 1914 po Chr. jest 1914 lat. Dodając teraz 606 i 1914 lat, co stanowi razem 2520 lat, które się skończyły w jesieni r. 1914 po Chr. Przez tą metodę Jehowa, który jest akuratnym Rachmistrzem względem swoich zamiarów, obrazowo przepowiedział, że ‘czasy pogan’, albo ‘siedem czasów’, będą się przedłużać aż do jesieni r. 1914 po Chr.” (ed. pol. s. 223-224).

         Dziwne jest jednak to, że nadal do 1949 roku, jak wspomnieliśmy powyżej, rozprowadzano książkę The New World (1942) uczącą o roku 606. Była ona reklamowana np. w ang. Strażnicy 01.12 1947 s. 355, a inna książka ucząca też o 607 roku pt. The Kingdom Is at Hand 1944 (s. 171), także zachęcała do jej nabywania (j/w. s. 381). Świadkowie Jehowy mieli więc w latach 1943-1949 dwie daty do wyboru (606 i 607), w zależności po którą publikację sięgnęli.

         Oto jak po prawie 50 latach Towarzystwo Strażnica próbowało wytłumaczyć swoim głosicielom zmianę roku 606 na 607:

         „Ówcześni Badacze Pisma Świętego opatrznościowo nie zdawali sobie sprawy, że między okresem ‘P. Chr.’ (przed Chrystusem, czyli przed naszą erą) a ‘R. P.’ (roku Pańskiego, czyli naszej ery) nie było roku zerowego. Kiedy w wyniku późniejszych badań zaszła konieczność przesunięcia początku ‘Czasów Pogan’ z roku 606 na 607 p.n.e., wyeliminowano również rok zerowy i zapowiedź dotycząca roku 1914 dalej była trafna (Zobacz książkę ‘Prawda was wyswobodzi’, wydaną przez Towarzystwo Strażnica w roku 1943 [wydanie polskie - rok 1946, strony 223 i 224])” („Wspaniały finał Objawienia bliski!” 1993 s. 105).

         Nie wiadomo czy wszystkich Świadków Jehowy zadawala ta wypowiedź Towarzystwa Strażnica, ale jedno jest pewne, chyba zbyt długo zwlekano z jej komponowaniem. Natomiast powoływanie się na zrządzenie ‘opatrzności’ w tej sprawie wydaje się śmieszne. Przecież sami wspominali, że ich Bóg Jehowa jest „akuratnym Rachmistrzem”.

         Oto jeszcze jedno porównanie, przedstawione w jednej z publikacji Świadków Jehowy. W tej książce wspomniane są wierzenia związane z 606 i 607 rokiem i to na sąsiednich kartkach:

         Widzimy też, że Towarzystwo Strażnica ‘nakłamało’ w tym zdaniu o tym, że już od XIX wieku uczy o roku 1914 i 607, bo przecież widzimy, że uczyło wtedy o 606 r., jak samo podało na sąsiedniej kartce swej książki. Ani słowem też nie wspomniano o roku 1915.

         Dzisiejsza nauka Świadków Jehowy o roku 607 na ogół jest znana, ale dla przykładu podajemy jeden cytat ze znanego ich podręcznika:

         „‘Siedem czasów’ sprawowania władzy nad ziemią przez mocarstwa pogańskie bez ingerencji Królestwa Bożego miało zatem trwać 2520 lat. Okres ten rozpoczął się w siódmym miesiącu księżycowym (15 Tiszri) 607 roku p.n.e., kiedy doszło do spustoszenia Judy i Jerozolimy (...). Od tego momentu do roku 1 p.n.e. upłynęło 606 lat. Pozostałe 1914 lat biegło do roku 1914 n.e. A zatem ‘siedem czasów’, czyli 2520 lat, skończyło się nie później niż 15 Tiszri (4 lub 5 października) 1914 roku” („Pilnie zważaj na proroctwa Daniela!” 1999 s. 96-97).

         Na zakończenie przedstawiamy dwa zestawienia obrazujące jak Towarzystwo Strażnica datowało „czasy pogan” i jak „dokładnie” określało ono kiedy one się zakończą.

         Oto jak Towarzystwo Strażnica „dokładnie” określało czas zakończenia ‘czasów pogan’.

         Przypomnijmy tu, że książki Russella były reklamowane i rozprowadzane aż do 1930 roku, a więc w jednym czasie występowały trzy różne daty, w zależności od tego którą publikację się weźmie pod uwagę. Również np. książka „Życie” (1929) była reklamowana jeszcze w 1936 roku (patrz „Bogactwo” 1936 s. 316), więc jej nauka o 1 sierpnia 1914 r. przez kilka lat ‘mieszała się’ z wykładnią o ok. 1 października.

         Widzimy z materiału przedstawionego powyżej, jak różnorodna była nauka Towarzystwa Strażnica związana z datowaniem ‘czasów pogan’. Dotyczy to, tak ich rozpoczęcia, jak i ich zakończenia. Czy może więc być ona wiarygodna?

Dodatek I. Rok 607 w ‘Dokonanej Tajemnicy’?

         Niektóre osoby może zaniepokoić fakt, że książka pt. „Dokonana Tajemnica” (1925) zawiera „rok 607” i to na wiele lat wcześniej, zanim go w 1943 roku wprowadziło Towarzystwo Strażnica (s. 68). Dotyczy to również angielskiej edycji tej publikacji z 1917 roku (s. 60).

         Co powiemy o tym? Otóż w książce tej nie jest napisane wprost, że wtedy (w 607) zaczęły się ‘czasy pogan’. Jest za to podane:

         „Jesień 607 prz. Chr. Spustoszenie Ziemi. B 205 (Praca Pastora Russell’a). 19-46-48 (Przedziały Przejść Piramidy)” („Dokonana Tajemnica” 1925 s. 68).

         Widzimy więc, że na poparcie roku 607 odwołano się do przedziałów Piramidy Cheopsa i do drugiego tomu Russella („B”) pt. „Nadszedł Czas” s. 205 (ang. „Dokonana Tajemnica” [1917] odwołuje się do s. 50 tomu „B”).

         Jednak po sprawdzeniu odsyłaczy zarówno w polskim (1919) jak i w anielskim tomie „Nadszedł Czas” możemy stwierdzić, że nie pada w nim rok 607, ale co najwyżej rok 536 i 70 lat niewoli, które razem dają rok 606 (pol. s. 52 [ang. s. 50]; pol. 205 [ang. 185]).

         Ale to nie wszystko, bowiem przynajmniej dwa razy w książce „Dokonana Tajemnica” pada wprost rok 606 (!), jako rozpoczęcie ‘czasów pogan’:

         „Niewola babilońska roku 606 przed Chrystusem jest początkiem Czasów Pogan (...) i końcem Czasów Pogan R. P. 1914” („Dokonana Tajemnica” 1925 s. 72 [ang. 1917 s. 64]);

         „Niewola Babilońska roku 606 przed Chrystusem wskazuje...” (jw. s. 72 [ang. 1917 s. 64]).

         Skąd więc ten rok 607 w książce „Dokonana Tajemnica”?

         Być może wynikało to Towarzystwu Strażnica z kwestii innego liczenia czasu, tak jak to miało miejsce później z rokiem 607, wprowadzonym w 1943 roku, gdy wspominano zarazem o roku 608 z innego kalendarza:

         „W czasie Nabuchodonozora rok zaczęto liczyć od jesieni, czyli około 1 października naszego czasu. Ponieważ on zniszczył Jeruzalem w lecie 607 przed Chr., ten rok miał swój początek na jesieni 608 przed Chr., a koniec jego nastąpił w jesieni w 607 przed Chr.” („Prawda was wyswobodzi” 1946 s. 223).

         Ponieważ Towarzystwo Strażnica samo nie daje nam odpowiedzi na powyższe pytanie, możemy się tylko tego domyślać, mając przed sobą jego własne publikacje.

         W pierwszych latach swego istnienia organizacja ta często podawała odmienne daty dla danego wydarzenia w jednej publikacji, stosując różne kalendarze. Oto przykład:

         „stworzenie Adama” rok 4129 przed Chr. lub 4128 („Nadszedł Czas” 1919 s. 55, 52; por. Strażnica Rok XCVI [1975] Nr 21 s. 16: „Stworzenie człowieka (...) w roku 4128 p.n.e.”).

Dodatek II. ‘Pokolenie roku 1914’ nauczane po roku 1995?

         Naukę o tym, że zanim przeminie „pokolenie roku 1914” nastanie ‘koniec’ Towarzystwo Strażnica odrzuciło w listopadzie 1995 roku. Jednak aż do roku 2001, zanim ukazała się nowa edycja tej książki, rozprowadzało ono poprzednią wersję, w której wykładnia o „pokoleniu roku 1914” znajdowała się (patrz s. 72-73, 78, 346 w edycji z roku 1991).

         Natomiast zamieszanie wśród Świadków Jehowy na zachodzie Europy i w USA wprowadza nadal rozprowadzanie omawianej książki w ‘starej’ wersji (np. w języku angielskim z roku 1989), jeszcze z nauką o „pokoleniu roku 1914” (patrz np. płyta CD Watchtower Library - 2012). W języku angielskim nie wydano, bynajmniej do roku 2013, nowej ‘poprawionej’ edycji książki „Prowadzenie rozmów na podstawie Pism”, co uczyniono w roku 2001 w stosunku do wersji polskiej.