Skrucha – czy uznawana przez zborowy komitet sądowniczy Świadków Jehowy?

Skrucha – czy uznawana przez zborowy komitet sądowniczy Świadków Jehowy?

         Na początku informujemy, że artykuł nasz składa się z dwóch rozdziałów:

Skrucha w czasie wykluczania – jak ją oceniają starsi zboru?

Skrucha po wykluczeniu – jak ją oceniają starsi zboru?

         Problem komitetów sądowniczych i wykluczania z organizacji Świadków Jehowy opisaliśmy w przeszłości w następujących artykułach:

Wykluczenie z organizacji Świadków Jehowy – od kiedy, kogo, za co? (cz. 1-2);

Odłączenie się – kiedy wprowadzono i co oznacza ten termin w organizacji Świadków Jehowy? (cz. 1-2);

Słowa Listu Jakuba 5:16 o „wyznawaniu grzechów” a Towarzystwo Strażnica;

Wyznawanie grzechów w Towarzystwie Strażnica i w pierwszych wiekach chrześcijaństwa

Czy u Świadków Jehowy istnieją jakieś formy spowiedzi?

         W tym tekście chcemy zwrócić uwagę na tylko jedno zagadnienie. Chodzi o skruchę. Tak się bowiem składa, że na ogół funkcjonuje przeświadczenie, iż ze zboru Świadków Jehowy wyklucza się tylko zatwardziałych grzeszników oraz wyłącznie takich obwinionych, którzy nie wykazują skruchy.

         Czy tak jest rzeczywiście? Pod tym kątem przyjrzymy się niedawno wydanym publikacjom.

         Na początku przypominamy, że Świadkowie Jehowy na ogół nie przyznają się innym ludziom do swoich grzechów. Szkodziłoby to wizerunkowi organizacji Jehowy!

         Oni, tak samo jak inni ludzie, popełniają mniejsze lub większe grzechy. Z tymi drobniejszymi mogą zwrócić się do Jehowy. Poważne grzechy powinni zgłaszać starszym zboru. „Boją się” jednak to robić ze strachu przed wykluczeniem:

„NIEKTÓRZY MÓWIĄ: »Boję się, że jeśli powiem starszym, co zrobiłam, to mnie wykluczą«” (Już zawsze ciesz się życiem! 2021 s. 239).

Skrucha w czasie wykluczania – jak ją oceniają starsi zboru?

         Dwa nowe podręczniki Świadków Jehowy podają, że warunkiem, by nie być wykluczonym, jest okazanie skruchy:

„Żeby chronić zbór przed szkodliwymi wpływami, starsi wykluczają osoby, które popełniły poważny grzech, ale nie okazują skruchy” (Już zawsze ciesz się życiem! 2021, lekcja 57 punkt 2).

         „KOMUNIKAT O WYKLUCZENIU

Jeśli winowajca nie okazuje skruchy i trzeba go wykluczyć ze zboru, podaje się krótki komunikat: »[Imię i nazwisko] nie jest już Świadkiem Jehowy«. Ogłoszenie to skłoni wiernych chrześcijan do zerwania kontaktów z taką osobą (1 Kor. 5:11)” (Zorganizowani do spełniania woli Jehowy 2020 s. 151-152).

         Oczywiście, chociaż starsi „nie potrafią czytać w sercach”, to jednak sądzą i wykluczają „w imieniu Jehowy”:

„Czasami starsi zboru muszą osądzić czyjś poważny grzech i to, czy dana osoba okazuje skruchę (...). Ale pokornie pamiętają, że nie potrafią czytać w sercach i że sądzą w imieniu Jehowy” (Strażnica sierpień 2022 s. 30).

         Paradoks powstaje, gdy obwiniony odwołuje się i wyrok wydany „w imieniu Jehowy” zostaje zmieniony przez komitet odwoławczy!

         Z organizacji Świadków Jehowy wykluczane są również nieletnie dzieci, identycznie jak dorośli, właśnie za brak skruchy:

„GDY GRZECH POPEŁNI OCHRZCZONE DZIECKO

O poważnych wykroczeniach niepełnoletnich ochrzczonych dzieci należy powiadamiać starszych zboru. Wskazane jest, żeby takie sprawy rozpatrywano w obecności ochrzczonych rodziców. Powinni oni współpracować z komitetem sądowniczym i nie próbować zapobiec temu, by dziecko otrzymało niezbędne skarcenie. Członkowie komitetu starają się pomóc takiej młodej osobie, żeby zmieniła swoje postępowanie i naprawiła swoje relacje z Jehową. Jeżeli jednak nie przejawia ona skruchy, podejmują decyzję o wykluczeniu” (Zorganizowani do spełniania woli Jehowy 2020 s. 154).

         U Świadków Jehowy wspomniana skrucha, to przede wszystkim nie wewnętrzny akt grzesznika, ale widzialne ukorzenie się, które musi być zaakceptowane przez komitet sądowniczy.

         W związku z tym ze zboru wyklucza się również osoby, które okazały skruchę, ale nie satysfakcjonowała ona starszych zboru.

Wielokrotnie też dochodzi do wykluczenia, mimo okazania przez obwinionego skruchy. Tłumaczono jednak, że osoba ta nie może pozostać w zborze, bo gorszyłaby swym postępowaniem innych. Czasem ważne jest to, że dany czyn obwinionego jest powszechnie znany, nawet dla ‘ludzi ze świata’ (np. pijaństwo):

„Grono starszych powinno wyznaczyć dwóch nadzorców do zebrania faktów, a następnie ustalić, czy należy powołać komitet sądowniczy. Uwzględni przy tym odpowiedzi na poniższe pytania: (...)

2) Jak szeroko znana jest ta sprawa?” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], rozdz. 12:57).

Po drugie, gdyby nie wykluczono obwinionego, to byłby to zły przykład dla innych głosicieli, wskazujący, iż w organizacji jest przyzwolenie na grzeszenie, a później na skruszenie się i na dodatek bez konsekwencji usunięcia ze zboru.

         Skrucha według starszych zboru musi być „oczywista”, a nie tylko to, czy ona wystąpiła:

„Kiedy usługują w komitecie sądowniczym, muszą wnikliwie ocenić, czy chrześcijanin, który popełnił poważny grzech, okazuje skruchę. Skrucha – podobnie jak jej brak – nie zawsze jest oczywista” (Strażnica listopad 2017 s. 17).

         Starsi powinni ocenić „intensywność” skruchy, a nie tylko to, czy jest ona „oczywista”:

 „Ponieważ mierniki prawości można naruszyć w większym lub mniejszym zakresie, więc logicznie rzecz biorąc, intensywność skruchy powinna odpowiadać skali występku” (Wnikliwe poznawanie Pism 2006, t. 2, s. 731).

         Skrucha dla starszych zboru musi być też „szczera”, a nie tylko „oczywista” i „intensywna”:

„Płynące z niej zasady pomagają starszym zboru ustalić, czy osoba, która popełniła poważny grzech, okazuje szczerą skruchę” (Strażnica październik 2021 s. 5-6).

         Specjalna książka dostępna wyłącznie dla starszych zboru podaje kolejne instrukcje, jak reagować na okazywaną skruchę obwinionego. Czy ją negować, ‘osłabiać’, czy uznać. Jak reagować też na łzy skruszonego:

         „Reakcje emocjonalne ludzi są różne. Łzy niekoniecznie świadczą o szczerej skrusze...” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], rozdz. 16:10.7).

Czasami sama skrucha nie wystarcza. Trzeba jeszcze umieć ją okazać. Jeśli obwiniony tego nie potrafi, zostaje wykluczony i musi ją później „udowodnić”:

         „W takich wypadkach dana osoba może nie być w stanie podczas przesłuchania przed komitetem sądowniczym okazać skruchy w wystarczającym stopniu. Jeśli tak jest, grzesznik musi zostać wykluczony i mieć czas na udowodnienie skruchy” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], rozdz. 16:9).

         Skrucha nie ma zapewne żadnej wartości, jeśli ktoś został „oskarżony”, a nie zgłosił się sam do starszych jako winowajca:

         „Czy przyznał się dobrowolnie, czy ktoś inny go oskarżył?” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], rozdz. 16:10.1).

         „Komitet sądowniczy powinien rozważyć, co wie o przeszłości winowajcy, i przeanalizować wszystkie czynniki związane z tą sprawą” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], rozdz. 16:11).

         „GDY SKRUCHA NIE JEST OCZYWISTA

13. Jeśli nie jest oczywiste, że grzesznik okazuje wystarczającą skruchę, komitet zaprosi go z powrotem, by kontynuować rozmowę” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], rozdz. 16:13).

Jak widać, to starsi zboru mają ocenić, czy skrucha jest „oczywista” i „wystarczająca”. Powinni też przypomnieć sobie, co wiedzą „o przeszłości winowajcy”.

Tak więc uznanie skruchy i jej wartość jest w gestii komitetu sądowniczego, a nie grzesznika.

         Oto kolejne wytyczne:

         „Zazwyczaj grzesznik przejawia jakąś skruchę, ale czy adekwatną do skali złego postępowania? (...) Jeśli grzesznik przed przesłuchaniem nie potwierdził skruchy swoimi uczynkami albo zrobił to w niewielkiej mierze, to skłonienie go, żeby w trakcie przesłuchania zdobył się na nią w stopniu wystarczającym do okazania mu miłosierdzia, może nie być możliwe” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], rozdz. 16:13).

         „Nie należy jednak planować dodatkowego spotkania tylko po to, żeby dać winowajcy czas na zerwanie ze złym postępowaniem lub na potwierdzenie skruchy uczynkami. Jeżeli podczas pierwszego przesłuchania nie okazał on skruchy albo zrobił to w niewielkim stopniu, zazwyczaj nie ma podstaw do przeciągania sprawy i umawiania drugiego spotkania” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], rozdz. 16:14).

         „Usługujący w komitecie sądowniczym powinni się starać podejmować decyzje jednomyślnie” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], rozdz. 16:16).

„Między innymi muszą się upewnić, czy ta osoba okazuje szczerą skruchę. Może twierdzi, że żałuje tego, co zrobiła, ale czy naprawdę czuje do tego wstręt? Czy jest zdecydowana nie powtórzyć tego grzechu? Jeżeli dopuściła się go pod wpływem złego towarzystwa, to czy jest gotowa je porzucić? Biorąc pod uwagę nastawienie grzesznika, starsi z modlitwą analizują fakty i zasady biblijne. Dopiero wtedy postanawiają, czy może on zostać w zborze. Czasami muszą podjąć decyzję o wykluczeniu” (Strażnica luty 2022 s. 5).

         Podobnym restrykcjom, jak wykluczeni, podlegają głosiciele, którzy nie są jeszcze ochrzczeni. Od nich też wymaga się skruchy, by nie ogłaszać ich publicznie z imienia i nazwiska, jako „człowieka ze świata”:

„Jeżeli z nieochrzczonym winowajcą spotkali się dwaj starsi i próbowali mu pomóc, lecz on mimo to nie okazał skruchy, w zborze trzeba podać krótki komunikat: »[Imię i nazwisko] nie jest już nieochrzczonym głosicielem«. Inni głosiciele będą go odtąd traktować jak człowieka ze świata. Chociaż nie został wykluczony, w kontaktach z nim będą przejawiać ostrożność...” (Zorganizowani do spełniania woli Jehowy 2020 s. 155).

         Brak skruchy przez obwinionego o przyjęcie transfuzji krwi przed trzema starszymi zboru świadczy o jego „odłączeniu się”:

         „Ktoś dobrowolnie przyjmuje krew i nie okazuje skruchy.

Jeśli ktoś dobrowolnie przyjmuje transfuzję krwi – być może pod bardzo silną presją – komitet (nie sądowniczy) ustali fakty i oceni postawę danej osoby. (...) Gdyby natomiast komitet ustalił, że winowajca nie okazał skruchy, w zborze należy podać ogłoszenie dotyczące jego odłączenia się” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], rozdz. 18:3).

         Co ciekawe, ten „nie sądowniczy” komitet, zbierający się dla zatwierdzenia czyjegoś „odłączenia się”, jest identycznie trzyosobowy jak „sądowniczy”. W skład niego wchodzą osoby z tego samego kilkuosobowego grona starszych:

         „W wypadku czyjegoś odłączenia się grono starszych powinno wyznaczyć komitet (nie sądowniczy) złożony z trzech braci, którzy zbadają sprawę” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], 18:1).

         Podobno istnieje taka oto procedura dotycząca „odłączenia się”:

„Jednak starsi nigdy nie powinni pytać obwinionego, czy chciałby się odłączyć” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], 18:2).

         Starsi zboru mogą nie pytać o te kwestie, ale mogą sugerować, co obwiniony ma zrobić.

         Prawdopodobnie u Świadków Jehowy istnieje jeden przypadek grzechu, gdy skrucha nie ma znaczenia:

„Jeśli naruszył prawo świeckie, starsi nie będą go chronić przed konsekwencjami. Jehowa pozwala władzom sądzić i wymierzać karę każdemu, kto łamie prawo, bez względu na to, czy okazał skruchę, czy nie (Rzym. 13:4)” (Strażnica czerwiec 2022 s. 9 [pogrubienie słówka pochodzi od wydawcy]).

         Warto też zapoznać się z udostępnioną przez byłych Świadków Jehowy książką dla starszych zboru pt. ‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2). Co pół roku jest ona aktualizowana, a ukazuje się ona w obecnej formie od roku 2010. Szczególnie warty przestudiowania jest ROZDZIAŁ 16 Tryb postępowania komitetu sądowniczego i jego podrozdziały:

Rozpoznawanie szczerej skruchy........6-12

Gdy skrucha nie jest oczywista.........13-17

https://wtsarchive.com/pub/sfl-p_pascie-trzode-boza-2019

Skrucha po wykluczeniu – jak ją oceniają starsi zboru?

Starsi zboru prawdopodobnie wolą wpierw wykluczyć grzesznika, a później obserwować jego skruchę, czy nadaje się on już do przyjęcia do zboru. Bo przecież przed wykluczeniem jego skrucha mogła nie być „adekwatną do skali złego postępowania” lub „grzesznik przed przesłuchaniem nie potwierdził skruchy swoimi uczynkami albo zrobił to w niewielkiej mierze” (patrz powyżej).

         Jak więc mają zachowywać się starsi, gdy wykluczony chce powrócić do zboru?

         Towarzystwo Strażnica przyznaje, że członkowie komitetów sądowniczych „nie potrafią czytać w sercu” grzesznika, a pomimo tego ich obowiązkiem jest rozpoznać, czy skrucha jest prawdziwa:

„Starsi, którzy muszą ustalić, czy ktoś okazuje szczerą skruchę, nie mają łatwego zadania. Dlaczego? Nie potrafią czytać w jego sercu. Żeby ocenić, czy całkowicie zmienił swój stosunek do popełnionego grzechu, muszą oprzeć się na tym, co widzą. Czasami czyjś grzech był tak rażący, że starsi, którzy spotkają się z taką osobą, mogą nie być przekonani, czy okazuje ona prawdziwą skruchę” (Strażnica październik 2021 s. 6).

         Już po ogłoszeniu obwinionemu jego wykluczenia, gdy on odwoła się, komitet odwoławczy ponownie zbada, czy „oskarżony okazał skruchę adekwatną do wagi wykroczenia”. Jak widać, nie jest ważna sama skrucha, ale mierzenie jej oczyma kolejnych trzech starszych:

„Po zebraniu faktów komitet odwoławczy powinien naradzić się na osobności. Należy znaleźć odpowiedzi na dwa pytania: (...)

2) Czy w trakcie przesłuchania przed komitetem sądowniczym oskarżony okazał skruchę adekwatną do wagi wykroczenia?” (‘Paście trzodę Bożą’ (1 Piotra 5:2) 2022 [październik], 17:7).

         Nawet jeśli grzesznik okazywał jakąś skruchę, a pomimo tego został wykluczony i nie odwoływał się, to starsi zboru poinformują go, co go czeka, gdyby chciał powrócić do zboru:

„Jeżeli winowajca nie zamierza się odwoływać, komitet sądowniczy wyjaśni mu, jak ważne jest okazanie skruchy i co w przyszłości musi zrobić, żeby wrócić do zboru” (Zorganizowani do spełniania woli Jehowy 2020 s. 151).

„Gdy grono starszych otrzyma od kogoś list z prośbą o przyłączenie, to z osobą tą porozmawia komitet przyłączający. Oceni on, czy ktoś taki spełnia »uczynki świadczące o skrusze« i czy już może zostać przyłączony (Dzieje 26:20)” (Zorganizowani do spełniania woli Jehowy 2020 s. 153).

         „Szczera skrucha” mierzona ma być przede wszystkim upływającym czasem od momentu wykluczenia, chodzi o „szereg miesięcy, rok czy nawet więcej”:

         „PRZYŁĄCZENIE

Wykluczony albo ktoś, kto sam się odłączył, może powrócić do zboru, jeżeli daje wyraźne dowody skruchy oraz przez rozsądnie długi okres pokazuje, że zerwał z grzesznym postępowaniem i pragnie być w dobrych stosunkach z Jehową. Starsi muszą zachować ostrożność. Żeby taka osoba mogła dowieść, że jej skrucha jest szczera, musi upłynąć wystarczająco dużo czasu – szereg miesięcy, rok czy nawet więcej, zależnie od okoliczności” (Zorganizowani do spełniania woli Jehowy 2020 s. 153).

         Oto jak winowajca ma udowadniać swoją „szczerą skruchę”:

„Osoba wykluczona da dowód szczerej skruchy, jeśli będzie regularnie przychodzić na zebrania i zgodnie z radami starszych regularnie się modlić i studiować. Będzie też starannie unikać sytuacji, które mogłyby wystawić ją na pokusę do popełnienia grzechu” (Strażnica październik 2021 s. 6).

Widać z powyższego, że to nie jest takie proste, jest skrucha, albo jej nie ma. To zborowy komitet sądowniczy ustala i orzeka:

czy w ogóle występuje skrucha;

jeśli ma ona miejsce, to czy jest „szczerą skruchą”, „oczywistą”, „intensywną”, „w wystarczającym stopniu”, „popartą uczynkami”, „udowodnioną”, „adekwatną do skali złego postępowania”.

Uznanie czy skrucha ma miejsce i czy jest ona szczera całkowicie podlega ocenie starszych zboru. Słowa i zachowanie obwinionego nie mają żadnego znaczenia. Niestety nigdzie nie przedstawiono wykresu „intensywności skruchy” w zależności od przewinienia, więc starsi mogą podejmować decyzje według własnego 'widzimisię' i sympatii lub antypatii. Czy można zatem mówić o sprawiedliwości podczas rozpatrywania spraw przez komitety sądownicze, gdy wszystko zależy od starszych, a od przesłuchiwanego nic?

         Na zakończenie przypominamy, że u Świadków Jehowy dwie kwestie są do załatwienia przez komitet sądowniczy. Nie tylko osądzenie grzechu, ale i poziomu skruchy:

„(...) starsi zboru muszą osądzić czyjś poważny grzech i to, czy dana osoba okazuje skruchę” (Strażnica sierpień 2022 s. 30).

         Składam podziękowanie J. Romanowskiemu i K. Kozakowi za pomoc w tworzeniu tego tekstu.