Stworzenie z roku 1927 i późniejsze wydania
Stworzenie z roku 1927 i późniejsze wydania
Jedna z wczesnych książek Towarzystwa Strażnica pt. Harfa Boża miała dwie różne wersje angielskie (1921, 1928), choć edycji znacznie więcej. Wydawano ją bowiem w latach 1921-1940.
Dzieło pt. Stworzenie (1927) również ukazało się w dwóch wersjach. W tym przypadku jednak nie różnią się one datami wydania, ale wyłącznie nakładem i ilością stron.
Niestety w języku polskim w przypadku obu tych książek wydane były wyłącznie wersje pierwotne. Dlatego możemy je porównywać tylko z różnymi tekstami angielskimi.
Tytułową książkę opisaliśmy już w przeszłości w artykule pt. „Stworzenie” Rutherforda o powrocie Jezusa i innych naukach.
Obecnie wracamy do tego tematu, by zwrócić uwagę na zmiany nauk, jakie zachodziły w kolejnych edycjach tej książki.
Książka pt. Creation (1927), to znaczy Stworzenie, autorstwa prezesa Towarzystwa Strażnica J. F. Rutherforda (1869-1942), należała do tych publikacji, które zastąpić miały Wykłady Pisma Świętego, napisane przez jego poprzednika C. T. Russella (1852-1916). Teoretycznie więc dzieło to nie powinno podlegać korektom doktrynalnym. Tak się jednak nie stało, bo z czasem wprowadzono do niego poprawki.
Pomimo, że w języku angielskim książka ta ukazała się w roku 1927, to po polsku wydano ją w roku 1928 lub nawet w 1929. Dlaczego?
Wprawdzie obie polskie edycje książki pt. Stworzenie mają podany rok wydania 1928, ale posiadają inne nakłady (1.200.000 i 2.195.000), a na dodatek ta pierwsza edycja ogłoszona została dopiero w kwietniu 1929 roku:
„NOWA KSIĄŻKA STWORZENIE
Zawiadamiamy niniejszem czytelników Strażnicy, że w miesiącu kwietniu wyjdzie z druku nowa książka w języku polskim p. t. STWORZENIE, na którą zamówienia można nadsyłać. (...) Dotąd otrzymaliśmy wiele zamówień od zborów, które będą wysłane natychmiast gdy tylko książka wyjdzie z pod prasy. Cena na zamówienie 25 książek i wyżej 35; w detalu 48 centów” (Strażnica 01.04 1929 s. 98).
Jest pewna sprzeczność w informacji, bo wcześniej, w listopadzie 1928 roku, podano, że już wyszła „z pod prasy nowa książka”:
„NOWA KSIĄŻKA POLSKA
Co tylko wyszła z pod prasy nowa książka w języku polskim, p. t. STWORZENIE i jest już do nabycia. Cena hurtowna na zamówienie 25 i wyżej 35c; hurtowna 48c” (Strażnica 01.11 1928 s. 322).
Druga edycja z nakładem ponad 2 miliny egzemplarzy musiała ukazać się w roku 1930 lub później, choć ma podaną datę wydania 1928.
Książka ta reklamowana była jeszcze w roku 1935 (patrz Wszechświatowa wojna bliska 1935 s. 64; Kto będzie rządził światem? 1935 s. 64).
Co można powiedzieć o początkach studiowania edycji polskiej? Jeszcze na początku roku 1929 było tylko propozycją, a nie nakazem, by odrzucić studiowanie (badanie) Wykładów Russella na rzecz książki pt. Wyzwolenie (1928) i Stworzenie (1928):
„CO BADAĆ
Od czasu do czasu otrzymujemy zapytania od zborów, które nam piszą, że przebadały już tomy po kilka razy, i pytają się o doradę co najlepiej badać. Odpowiadamy: Można rozpocząć badanie książki Wyzwolenie [w tekście dosł. Wywolenie]; książki Stworzenie, a przytem artykuły Strażnicy, które są na czasie dla tych, którzy są ostatnimi członkami ciała Chrystusowego na ziemi. A ponieważ, że do powyższych książek nie mamy pytań, dlatego można odczytać paragraf najpierw, a następnie każdy może wstawiać do paragrafu pytania. Bracia Starsi, o ile nikt nie miałby żadnego pytania, winni wstawić sami pytanie, lub poruszyć główne myśli w paragrafie [w tekście dosł. poragrafie]” (Strażnica 15.01 1929 s. 18).
Nowa dziewięciotomowa seria ‘tomów’ Rutherforda z lat 1926-1934 (w tym Stworzenie) nazywana była „tęczowym zestawem” (patrz Strażnica czerwiec 2018 s. 26; Rocznik Świadków Jehowy 2013 s. 86). Wyparła ona całkowicie Wykłady Russella.
W ciągu kilkunastu lat wydawania książki pt. Stworzenie zmieniano zawarte w niej niektóre nauki. Tak samo zresztą, jak zmieniane były poprzedzające ją inne dzieła, Harfa Boża Rutherforda (1921, 1928, 1940) i Wykłady Pisma Świętego Russella (1886, 1927) oraz inne publikacje.
Poniżej opisujemy zauważone zmiany w treści w różnych edycjach omawianej książki.
Korzystamy z następujących edycji posiadających jedynie Copyrighted 1927(polskie wersje mają podany rok wydania):
300,000 Edition (365 stron treści) Copyrighted 1927;
1,100,000 Edition (365 stron treści) Copyrighted 1927;
1,645,000 Edition (348 stron treści) Copyrighted 1927;
1,920,000 Edition (348 stron treści) Copyrighted 1927;
2,445,000 Edition (348 stron treści) Copyrighted 1927.
https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015006978848&view=1up&seq=5
1,200,000 egz. (391 stron treści), 1928;
2,195,000 egz. (391 stron treści), 1928.
Angielskie edycje od 1,645,000 egzemplarzy zostały wydane prawdopodobnie już po roku 1928, gdyż w reklamach na stronach tytułowych wymienione mają książki z roku 1928: Reconciliation i Government. Natomiast jeszcze edycja 1,100,000 nie wymienia tych tytułów, więc może pochodzić z roku 1927.
W internecie natrafić można na informację o sprzedaży angielskiej edycji z roku 1939, ale nie zamieszczono jej tekstu. Nakład 2 955 000 egzemplarzy. Trudno więc porównywać tekst, do którego nie mamy dostępu.
„Dzień przygotowania” Bożego
We wcześniejszej wersji angielskiej przedstawiono dwa poglądy o „dniu przygotowania Bożego”.
Jeden, że trwał on od roku 1874 do 1914.
Drugi, że trwał on od roku 1874 i „trwa nadal”.
Podobnie było w polskiej wersji.
W nowszej angielskiej edycji zmieniono ten pierwszy pogląd. Pogodzono go z drugim. W polskim wydaniu nie dokonano takiej zmiany.
Oto dwa różne teksty polskie:
„Biblja, i otaczające świadectwo w wypełnieniu się tejże, co jest nazwane fizycznymi faktami, dowodzi, że wtóre przyjście Pańskie datuje się od roku 1874; że od tej datyaż do roku 1914 był: »dzień przygotowania« Bożego; że w roku 1914 Pan Jezus Chrystus objął władzę i strącił Szatana z nieba; że w roku 1918 Pan przyszedł do swej świątyni” (Stworzenie 1928 s. 362-363).
„Dowody biblijne świadczą, że okres Jego obecności, czyli dzień przygotowania Pańskiego, rozpoczął się w roku 1874; i trwa nadal” (Stworzenie 1928 s. 328).
Oto dwa różne teksty angielskie z wcześniejszych edycji:
The Scriptures, and the circumstantial evidence in fulfilment thereof, which is called the physical facts, prove that the second coming of the Lord dates from 1874; that from that date to 1914 was God's “day of preparation”; that in 1914 the Lord Jesus Christ took unto himself his power and ousted Satan from heaven; that in 1918 the Lord came to his temple; (Creation s. 339, 1,100,000 Edition, Copyrighted 1927).
The Scriptural proof is that the period of his presence and the day of God’s preparation is a period from A. D. 1874 forward. (Creation s. 310, 1,100,000 Edition, Copyrighted 1927).
Oto dwa uzgodnione teksty angielskie z późniejszych edycji:
The Scriptures, and the circumstantial evidence in fulfilment thereof, which is called the physical facts, prove that the second coming of the Lord dates from 1874; that from that date forward was ‘God’s day of preparation’; that in 1914 the Lord Jesus Christ took unto himself his power and ousted Satan from heaven; that in 1918 the Lord came to his temple; (Creation s. 317-318, 1,645,000 Edition, Copyrighted 1927).
The Scriptural proof is that the period of his presence and the day of God’s preparation is a period from A. D. 1874 forward. (Creation s. 289, 1,645,000 Edition, Copyrighted 1927).
Dodajmy, że w czasach Russella i Rutherforda w różnych publikacjach funkcjonowały też inne lata związane z „dniem przygotowania Bożego”: 1799-1914; 1875-1918; 1878-1918; 1879-1918. Jednak to zagadnienie nie jest naszym głównym tematem, dlatego poprzestajemy na ich wymienieniu.
Adam w raju „królem” czy „księciem”?
We wczesnych edycjach angielskich (także w ed. pol.) omawianej książki Adama nazwano „królem” (ang. king) raju, a Ewę „królową” (ang. queen). Natomiast w nowszych jest on tylko „księciem” (ang. prince), a ona „księżniczką” (ang. princess). Pewnie zreflektowano się, że Bóg jest królem:
„Adam był królem ziemi; i ze swą piękną królową przy swym boku, mając wszystko cokolwiek by jego serce zapragnęło, rozkoszował się w swych posiadłościach i w swym chwalebnym domu” (Stworzenie 1928 s. 61).
Adam was the king of the earth and with his beautiful queen by his side, and with everything provided that the heart might desire, he reveled in his possessions and in his glorious home. (Creation s. 59, 1,100,000 EditionCopyrighted 1927).
Adam was the prince of the earth; and with his beautiful princess by his side, and with everything provided that the heart might desire, he revełed in his possessions and in his glorions home. (Creation s. 54, 1,645,000 EditionCopyrighted 1927).
Zmianę tę zaznaczono też w skorowidzach przedmiotowych w haśle Adam (Ewy w tej kwestii nie odnotowano):
originally king of earth, 59, II (Creation s. 366, 1,100,000 EditionCopyrighted 1927).
originally prince of earth, 54, II (Creation s. 349, 1,645,000 EditionCopyrighted 1927).
W języku polskim powyższy tekst zmieniono w roku 1932 w czasopiśmie Świadków Jehowy:
„Adam był księciem ziemi i ze swoją piękną księżniczką u boku, posiadając wszystko, czego serce jego mogło pożądać, rozkoszował się swemi posiadłościami w tym wspaniałym sadzie” (Złoty Wiek 01.07 1932 s. 198).
Gromadzenie ‘świętych’ w okresie „żniwa”, czy „dnia przygotowania”?
W nowych wydaniach nie zmieniła się data rozpoczęcia zgromadzania ‘świętych’, a był nią rok 1874 (chociaż w tym czasie podkreślano już ważność roku 1918). Natomiast zmieniono nazwę okresu tej czynności, to znaczy „żniwo” zamieniono na „dzień przygotowania”. Usunięto też w trzech miejscach Psalm 50:5, który mówi o zgromadzaniu świętych, a napisano o ‘przygotowaniu’ ich zgromadzania:
„W tym perjodzie od 1874 odbywało się wielkie gromadzenie Chrześcijan (...) To gromadzenie zdaje się jest spełnieniem proroctwa, które powiada o żniwie: »Zgromadźcie mi świętych moich, którzy ze mną uczynili przymierze przy ofierze.« (Psalm 50:5)” (Stworzenie 1928 s. 343).
Patrz też:
jw. s. 348 – „zgromadzał świętych (Ps. 50:5)”;
jw. s. 327 – „To musiało być czynione wtym szczególnym czasie, kiedy On zgromadzał tych, którzy czynili przymierze z Panem przy ofierze. (Ps. 50:5)”.
During the period of time since 1874 there has been a great gathering together of Christian (...) This seems to be a fulfilment of the prophetic words written conceming the harvest, namely, “Gather my saints together unto me; those that have made a covenant with me by sacrifice.” (Psalm 50:5) (Creation s. 320, 1,100,000 EditionCopyrighted 1927).
Patrz też:
s. 325 – gathering together the saints (Psalm 50:5);
s. 309 – It must be during that specific period that he gathers together those who make a covenant with the Lord by sacrifice. (Psalm 50:5).
During the period of time since 1874 there has been a great gathering together of Christian (...) This seems to be a fulfilment of the prophetic words written conceming the day of preparation for gathering together the saints that have made a covenant with Jehovah by sacrifice (Creation s. 299, 1,645,000 EditionCopyrighted 1927).
Patrz też:
s. 304 – pominięto frazę i Ps 50:5: gathering together the saints (Psalm 50:5);
s. 288 – dostawiono słowo prepares i usunięto Ps 50:5: It must be during that specific period that he prepares to gather together those who make a covenant with the Lord by sacrifice.
Zmiana okresu działalności Jezusa na ziemi
Aby uzasadnić swoje wyliczenia dotyczące lat 1914-1918 (3,5 roku) Towarzystwo Strażnica zmieniło w nowej edycji książki okres działalności Jezusa:
„Zdarzenia jakie działy się podczas okresu trzech i pół lat służby Chrystusa Jezusa, od R. P. 30 do 33½ znajdują swoje paralelę przy końcu ery Chrześcijańskiej i podczas Jego wtórej obecności” (Stworzenie 1928 s. 352).
The events transpiring during the three and one-half years of the ministry of Christ Jesus, from 30 to 33½ A. D., find a parallel in events at the close of the Christian era and during his second presence. (Creation s. 329, 1,100,000 EditionCopyrighted 1927).
The events transpiring during the three and one-hałf years of the ministry of Christ Jesus, from 29 to
Dzień przygotowania
Trudno stwierdzić, z jakiego powodu poniższy podrozdział został całkowicie zmieniony. Wydaje się, że żadna nauka nie została w nim zmieniona, a jednak wymieniono tekst całego podrozdziału. Dla lepszego porównania zamieszczamy też polskie tłumaczenie nowszego fragmentu angielskiego.
„»DZIEŃ PRZYGOTOWANIA«
Jehowa wybiera to, co ludzie nazywają rzeczami zwyczajnemi do nauczenia mądrych. Odnośnie dnia przygotowania jest napisane: »Tarcza mocarzów jego ognista, mężowie wojska w szarłacie, ogniste lece wozu w dzień przygotowania jego, a woźnicy uśpieni są.« (Nahuma 2:3, tł. ks. Wujka) To jest określenie sposobu szybkiego biegania, które powstało w ostatnich pięćdziesięciu latach, a szczególnie zaznaczyło ‘dzień przygotowania Bożego’. Wtym okresie czasu Bóg oznajmił, że Chrystus przygotuje drogę przed Nim dla swego królestwa. (Mal. 3:1) Że Bóg zamierzył, by te wielkie prawdy były zrozumiane przez Jego lud podczas tego okresu czasu, jest jasno oświadczone przez Jego natchnionego świadka, a czas nadszedł, by te rzeczy były zrozumiane. – 1 Kor. 10:11” (Stworzenie 1928 s. 342).
“Day of Preparation”
Jehovah chooses what men cali commonplace things to teach the wise. Concerning the day of his preparation it is written: “The shield of his mighty men is made red, the valiant men are in scarlet: the chariots shall be with flaming torches in the day of his preparation, and the fir trees shall be terribly shaken.” (Nahum 3:3) Here is a description of the system of rapid transit which has come to pass particularly within the last fifty years, and specifically marks the ‘day of God’s preparation’. In this period of time, God declared, Christ shall prepare the way before him for his kingdom. (Malachi 3:1) That God intended these great truths to be understood by his people during that period of time is plainly testified to by his inspired witnesses, and that time has come for these things to be understood.—1 Corinthians 10:11. (Creation s. 319-320, 1,100,000 EditionCopyrighted 1927).
Preparation
The Scriptures designate a specific period of time as “the day of his preparation”. Within that period of time God draws his people together and gives them a knowledge of his plan and purposes, then in due time Christ Jesus suddenly comes to his temple, gathers together those who are in the covenant by sacrifice, and brings them into the temple condition. It is a time of severe testing; and the faithful ones who stand the test, who are approved, are given the garments of salvation and are brought under the robe of righteousness. (Mal. 3:1-3; Isa. 61:10) During that period of time Christ is present and a crucial point is reached in his presence at the time he comes to his temple. The Scriptures also show that within the “day of preparation” God prepares his people and his hosts, as well as conditions, for the great battle of Armageddon in which Satan’s organization will be completely destroyed. Christ, acting as Jehovah’s great executive officer, is present doing the preparatory work and executes God’s vengeance upon Satan and his organization.—Nah. 2:3-6; Ps. 110:2-6. (Creation s. 298-299, 1,645,000 EditionCopyrighted 1927).
Tłumaczenie:
Przygotowanie
Pismo Święte wyznacza wskazany okres czasu jako „dzień jego przygotowania”. W tym okresie czasu Bóg gromadzi swój lud i daje mu poznać swój plan i cele, a następnie w słusznym czasie Chrystus Jezus przychodzi nagle do swojej świątyni, gromadzi tych, którzy są w przymierzu przez ofiarę i doprowadza ich do stanu świątyni. Jest to czas ciężkiej próby; a wierni, którzy wytrzymują próbę, którzy są zatwierdzeni, otrzymują szaty zbawienia i są wprowadzani pod szatę sprawiedliwości. (Mal. 3:1-3; Izaj. 61:10) W tym okresie czasu Chrystus jest obecny, a decydujący punkt osiąga w swojej obecności w chwili przyjścia do swojej świątyni. Pismo Święte pokazuje również, że w ramach „dnia przygotowania” Bóg przygotowuje swój lud i swoje zastępy, a także warunki, do wielkiej bitwy Armagedonu, w której organizacja Szatana zostanie całkowicie zniszczona. Chrystus, działając jako wielki zarządca Jehowy, jest obecny wykonując prace przygotowawcze i wykona Bożą pomstę na szatanie i jego organizacji – Nah. 2:3-6; Ps. 110:2-6.
Wielka Piramida
Wielka Piramida odrzucona została przez Towarzystwo Strażnica pod koniec roku 1928. We wcześniejszych wydaniach książki (od 1927 r.) wymienia się nadal jej jednostki pomiarowe. W nowszych wydaniach usunięto słowa o „wielkiej piramidzie”:
„Rozmiar budynku podany jest w łokciach, a ponieważ że jest różnica w opinjach odnośnie długości w łokciu, jakie były używane, w Biblji nie jest przeto jasno wykazane o jakim łokciu tu jest wzmianka uczyniona, mianowicie, czy miara łokcia do małego palca, lub też łokieć, który jest używany w wielkiej piramidzie” (Stworzenie 1928 s. 198).
The measurements of the tabernacle are given in cubits, and while there is a difference of opinion as to the length of the cubit used, the Bible is not clear as to which one is here referred to, namely, the measurement from the elbow down to the tip of the little finger or the cubit used in the great pyramid. (Creation s. 183, 1,100,000 EditionCopyrighted 1927).
The measurements of the tabernacle are in cubits. There was a cubit of twenty-one inches measured by six handbreadths at three and one-half inches to the handbreadth. Ezekiel mentions a cubit of the altar as “the cubit and an hand breadth”. (Creation s. 174, 1,645,000 EditionCopyrighted 1927).
Nieznaczna korekta dotycząca „ucisku” oraz inne kwestie
Wydaje się, że poniższa korekta zamieszczona w nowszych wydaniach książki nie ma znaczenia doktrynalnego:
„Obłoki symbolicznie przedstawiają ucisk, który będzie wielkim i strasznym, oraz ostateczną zagładą, że wszyscy ludzie na ziemi zrozumieją i rozróżnią obecność Chrystusa” (Stworzenie 1928 s. 329).
Clouds symbolically represent trouble, and it will be in the great and final overthrow that all the peoples of earth will understand or discern the presence of Christ. (Creation s. 311, 1,100,000 EditionCopyrighted 1927).
Clouds symbolically represent his presence in time of trouble. In that time of trouble all the peoples of earth will understand or discem the presence of Christ. (Creation s. 290, 1,645,000 EditionCopyrighted 1927).
Tłumaczenie:
„Obłoki symbolicznie przedstawiają jego obecność w czasie ucisku.W tym czasie ucisku wszyscy ludzie na ziemi zrozumieją i rozróżnią [dostrzegą] obecność Chrystusa”.
W poniższym fragmencie, związanym z latami 1799 i 1874, ostatnie zdanie mają wszystkie teksty angielskie i polskie. Zawarte są w nich słowa wskazujące, że od roku 1874 nastała „końcowa część okresu zwanego »czasem końca«”, które jednak w polskiej wersji zostały opuszczone:
„»Czas końca« obejmuje perjod od r. P. 1799, jak wyżej zostało wykazane, do czasu zupełnego przewrotu rządów Szatana i ustanowienia królestwa Mesjaszowego. Czas wtórej obecności datuje się od r. P. 1874, jak wyżej jest dowiedzione, który jest znany jako »czas końca«” (Stworzenie 1928 s. 342).
The time of the Lord's second presence dates from 1874 and is during the latter part of the period known as “the time of the end” (Creation s. 298, 2,445,000 Edition Copyrighted 1927).
Nie znamy powodu opuszczenia tej frazy, która pojawia się w innych polskich publikacjach z tego czasu (patrz Harfa Boża 1921, 1930 s. 242; Pożądany rząd 1924 s. 22; Powrót naszego Pana 1925 s. 29).
Warto dodać, że wydania angielskie posiadają indeksy tematyczne, których brak w polskich edycjach.
W wydaniach angielskich nie są już reklamowane Wykłady Russella (patrz 300,000 Edition). Natomiast reklamy takie znajdują się w polskich edycjach.
Co ciekawe, w edycjach z lat 30. XX wieku nie usunięto kilku przestarzałych nauk: o niewidzialnym przyjściu Chrystusa w roku 1874, o rozpoczęciu „czasu końca” w roku 1799, o krzyżu Chrystusa i zamieszkiwaniu Jehowy na Plejadach.To prawda, że nauki te zostały zmienione dopiero po 1927 roku, ale książka ta drukowana była nadal w latach 30. XX wieku. Uznawana była ona jeszcze w roku
„Był rok 1937. W tej sytuacji ojciec poczuł się zobowiązany do sprawdzenia, czego się uczę. Zdobył książkę Stworzenie, opublikowaną przez Świadków Jehowy. Przeczytał ją i sam został Świadkiem!” (Przebudźcie się! Nr 10, 1993 s. 19).
„Pewnej niedzieli w 1942 roku (...), gdy w drzwiach pojawił się młody biały mężczyzna z trzema książkami wydanymi przez Towarzystwo Strażnica – Stworzenie, Usprawiedliwienie oraz Przygotowanie. Pomyślałem sobie, że publikacje te ładnie wyglądałyby na półce w mojej biblioteczce, toteż nabyłem je za trzy szylingi. Potem dowiedziałem się, iż ów mężczyzna, Tienie Bezuidenhout, był jedynym Świadkiem Jehowy na tym terenie. Na następną wizytę Tienie przyniósł fonograf i odtworzył kilka wykładów sędziego Rutherforda” (Strażnica Nr 3, 1993 s. 26).
Widzimy, że w nowszych wydaniach książki Stworzenie (1927) dokonano kilku zmian.Po roku 1940 omawianą książkę odrzucono, ponieważ nauki Świadków Jehowy ponownie się zmieniły, a ona nie zawierała aktualnej ‘prawdy’.
Składam podziękowanie J. Romanowskiemu i K. Kozakowi za pomoc w tworzeniu tego tekstu.