Duch Święty jako „wpływ” Jehowy według dawnej nauki Towarzystwa Strażnica

Duch Święty jako „wpływ” Jehowy według dawnej nauki Towarzystwa Strażnica

         Dzisiaj Świadkowie Jehowy uważają, że Duch Święty to „siła” Boga, choć niedawno nazywali Go też „mocą” (do 1994 r.). Popatrzmy w poniższej tabeli jak dostosowano nową edycję pewnej książki z roku 2001, która miała wcześniej (w 1991 r.) ‘starą’ naukę.

Warto jednak przyglądnąć się słowu „wpływ” (ang. influence), które Towarzystwo Strażnica kiedyś stosowało określając nim Ducha Świętego. Tak było od czasów C. T. Russella (zm. 1916). Badacze Pisma Świętego, odłączeni od Towarzystwa Strażnica, zarzucają Świadkom Jehowy odstępstwo od tej nauki ich założyciela. Jeśli ten termin usunięto z książki pt. Harfa Boża z angielskiej edycji z roku 1928, a jeszcze w edycji z roku 1927 on był, to coś to oznacza. Jednak w polskiej wersji zachował się on jeszcze w roku 1930.

         Trudno domyślić się dlaczego Towarzystwo Strażnica odrzuciło w roku 1928 słowo „wpływ”. Czyżby tylko dlatego, aby odróżnić się od innych badaczy Pisma Świętego? A może jakieś względy doktrynalne o tym zadecydowały? Faktem jest, że Towarzystwo Strażnica często stosowało też określenie „wpływ Szatana” i może nie było mu wygodne pisać również o „wpływie Jehowy”?

         Prześledźmy jak kształtowała się ta nauka o „wpływie Jehowy”.

         Czasy C. T. Russella

         Prezes Towarzystwa Strażnica C. T. Russell (zm. 1916) poświęcił Duchowi Świętemu cały rozdział zatytułowany Droga do pojednania. Święty Duch Boży, w jednej z książek z serii Wykłady Pisma Świętego. W niej to nauczał o „wpływie” następująco:

„Podobna harmonia Pisma Św., odnosi się i do Ducha Świętego, który bynajmniej nie jest oddzielnym Bogiem, lecz mocą [ang. power] i wpływem [ang. influence] wywieranym przez jedynego Boga Ojca i przez Jednorodzonego Syna” („Pojednanie pomiędzy Bogiem i człowiekiem” 1920 [ang. 1899] s. 188; por. ed. ang. 1910 s. 165).

         „Duch święty czyli wpływ [ang. influence] jest duchem czyli wpływem [ang. influence] Ojca i Syna także, ponieważ jeden ich cel i wpływ [ang. influence]” (jw. s. 195; por. ed. ang. 1910 s. 172).

         „(...) chcielibyśmy zwrócić ich uwagę, że wyrazy ruah i pneuma przetłumaczone »duch« nie oznaczają osobistości, lecz znaczą niewidzialną siłę [ang. power],  lub wpływ [ang. influence]” (jw. s. 198; por. ed. ang. 1910 s. 174).

         „WOLA BOŻA, WPŁYW, MOC, DUCH.

Z tego co było powyżej powiedziane można zauważyć, że wyrazy »Duch Boży«, lub »Duch Święty«, byłyby: Bożą wolą [ang. will], wpływem [ang. influence] lub mocą [ang. power], wykonywaną gdziekolwiek tego okazuje się potrzeba” (jw. s. 206; por. ed. ang. 1910 s. 182).

         Trzeba też zaznaczyć, że książki autorstwa C. T. Russella były reklamowane aż do roku 1930 (patrz „Wyzwolenie” 1929 s. 351; Strażnica 01.11 1929 s. 322; Strażnica 01.04 1930 s. 111; „Złoty Wiek” 15.07 1930 s. 224). Był to czas, gdy już odrzucono w roku 1928 Ducha Świętego jako „wpływ Jehowy”.

         Oczywiście temat Ducha Świętego był też podejmowany w czasopismach z czasów C. T. Russella. Jednak ponieważ ukazywały się one po polsku dopiero od roku 1915, więc poprzestaniemy na powyższych fragmentach z jego książki.

         Czasy J. F. Rutherforda

         W początkowych latach rządów J. F. Rutherforda (zm. 1942), prezesa Towarzystwa Strażnica, nadal, aż do roku 1927 (w polskich książkach aż do roku 1930), stosowano względem Ducha Świętego określenie „wpływ”:

         „Gdy ważność Słowa Bożego całkiem została rozpoznaną, Pastor Russell zajął stosowne stanowisko wobec niego. Duch, moc [ang. power] i wpływ [ang. influence] Boży spoczął nad nim, aby go już nigdy nie opuścić” („Dokonana Tajemnica” 1925 s. 418; por. ed. ang. 1917, 1926 s. 377).

         „Duch Święty oznacza niewidzialną moc [ang. power] lub wpływ [ang. influence] Jehowy…” („Harfa Boża” 1921 i 1930 s. 15; por. ed. ang. 1921 i 1927 s. 15).

         „Duch Boży, to jest Jego niewidzialna moc [ang. power] i wpływ [w ang. influence], unaszał się nad wodami (...) W podobny sposób Jego niewidzialna moc i wpływ działały na umysły ludzkie i powodowały do pisania” (jw. s. 15-16; por. ed. ang. 1921 i 1927 s. 15).

         „Niewidzialna moc czyli wpływ [ang. influence] Boży, który jest Duchem Świętym, działając na umysł Mojżesza...” (jw. s. 16; por. ed. ang. 1921 i 1927 s. 16).

„Wyrazy w Biblii przetłumaczone na polskie Duch Święty, powinne być pisane z małych liter, gdyż nie odnoszą się do jakiejś osoby. Duch Święty jest niewidzialną mocą [ang. power], energią [ang. energy], lub wpływem [ang. influence] Jehowy. Bóg jest świętym, przeto Jego moc, energia i wpływ są święte. (...) Duch, energia lub wpływ Jehowy, działają na ziemskie pierwiastki, stworzyły ziemskie istoty (...) Ta sama święta moc, energia lub wpływ spłodziła Jezusa...” (jw. s. 97; por. ed. ang. 1921 i 1927 s. 97).

         „(...) był On spłodzony w żywocie niewiasty Maryi, duchem świętym, czyli z mocy, energii lub wpływu [ang. influence] Jehowy...” (jw. s. 102; por. ed. ang. 1921 i 1927 s. 102).

         Widzimy z tego, że aż do roku 1927 (po polsku do roku 1930) Towarzystwo Strażnica określało Ducha Świętego między innymi jako „wpływ Jehowy”.

         Co nastąpiło w roku 1928? Ano w kolejnej angielskiej edycji książki pt. „Harfa Boża” usunięto (!) termin „wpływ”. Jednak polska wersja tej książki z roku 1929 i 1930 ukazała się nadal niezmieniona. Po prostu zrobiono tylko dodruk ‘starej’ wersji, a nie wydano już edycji zrewidowanej.

         Poniżej w tabeli ukazujemy porównanie tekstów angielskich, które powyżej przedstawiliśmy po polsku.

         Widzimy w tabeli, że ktoś rewidując w roku 1928 cytowaną książkę usunął wszędzie słowo influence (wpływ).

         Nową wykładnię, już bez słowa „wpływ”, zamieszczono też w książce wydanej w roku 1928 pt. „Pojednanie” w specjalnym podrozdziale Duch Święty (s. 123-125). Oto fragmenty z tej publikacji:

         „Prawdziwe znaczenie tego jest niewidzialna moc [ang. power]. (...) duch święty jest upoważnieniem [ang. authority] i mocą [ang. power] Jehowy (...) duch święty jest mocą świętą [ang. holy power] Jehowy Boga” („Pojednanie” 1928 s. 123-124; por. ed. ang. s. 114-115).

       Później w roku 1930 zaprzeczono wprost, że Duch Święty jest „wpływem”:

            „Duch święty nie jest odmienną ani też odrębną osobą, istotą lub stworzeniem, ani też nie byłoby wlaściwem mówić, że duch święty jest wpływem Jehowy, ponieważ przez wyraz wpływ rozumi się – być kierowanym czyli prowadzonym zastosowaną mocą. Jehowa posiada wszelką moc” (Strażnica 01.11 1930 s. 323 [ang. 01.09 1930 s. 259]).

            Jeszcze w drugiej połowie roku 1927 uczono odwrotnie:

       The holy spirit means the invisible power or energy or influence of the Almighty. (ang. Złoty Wiek 27.07 1927 s. 697).

      The holy spirit is often mentioned in the Bible. It means the unseen power of Jehovah God. It is His influence, His spirit; (ang. Złoty Wiek 10.08 1927 s. 735).

              „Czy w tekście Dz. Apos. 8:29 jest coś powiedziane, że duch, albo wpływ, który kierował Filipem, był niezależny ni od Ojca ni od Syna?” (Strażnica 01.03 1927 s. 80).

              Bardzo dziwne zjawisko występuje w edycji polskiej książki pt. Wyzwolenie (1928, 1929), bo umieszczono w niej o Duchu Świętym słowo „wpływ”. Nie ma tego terminu (ang. influence) w żadnej znanej nam wersji angielskiej. Oto porównanie tekstów:

       The invisible power of Jehovah God, viz., his holy spirit, working upon the minds of holy men of old, caused them to make record of events that would transpire in the future. (Deliverance s. 180, Copyrighted 1926, 100,000 Edition).

       Por. jw. s. 191, Copyrighted 1926, 3,380,500 Edition.

       „Niewidzialna moc Jehowy Boga, mianowicie Jego wpływ, duch święty działając na umysłach starożytnych mężów, spowodowała, by oni poczynili zapiski o rzeczach, które miały się ziścić w przyszłości” (Wyzwolenie 1928, 1929 [ang. 1926] s. 182).

              Owszem, termin „wpływ” występuje jeszcze w polskich edycjach książki pt. Harfa Boża z lat 1929-1930, ale w angielskiej wersji z roku 1928 słowo to już usunięto. Natomiast w omawianej książce dostawiono w polskiej edycji słowo, którego nie było w wersji angielskiej.

              Być może polscy tłumacze Świadków Jehowy nawet nie zorientowali się, iż ich nauka zmieniła się, bo jeszcze w latach 1938-1939 pisali o „duchu Bożym” jako „wpływie”:

       „Wpływ lub niewidzialny dla ócz ludzkich duch Boży nie jest sentymentalny, ani nie ulega zmianie albo temu, co mogłoby podziałać na naszym zdrowiu, uczuciu lub stanie mentalnym” (Strażnica 15.05 1938 s. 153).

              Ten sam fragment polski identycznie powtórzony został w roku 1939 (patrz Strażnica 15.07 1939 s. 221).

              W angielskim odpowiedniku w tym fragmencie są inne słowa, bez terminu „wpływ” (ang. influence):

God's spirit or holy power, invisible to human eyes, is not sentimentality, nor subject to change, nor to anything that may affect our health, feelings or mental state. (ang. Strażnica 15.03 1938 s. 89).

       Patrz też ang. Rocznik Świadków Jehowy 1939, tekst do rozważań na 28 sierpnia.

         Owszem dziś pojawiają się w publikacjach Towarzystwa Strażnica fragmenty, które mówią, że coś dzieje się „pod wpływem ducha świętego” („starsi są mianowani pod wpływem ducha świętego (Dzieje 20:28)” – Strażnica 15.12 2011 s. 25), ale sam Duch już nie jest nazywany „wpływem”.

         Oczywiście i angielski termin power nie jest dziś używany przez Świadków Jehowy na określenie Ducha Świętego. Obecnie, od roku 1943, Towarzystwo Strażnica stosuje określenie active force („czynna siła”) Mało tego, nawet neguje ono, że Duch Święty jest power:

         Holy Spirit (...) not power (Watch Tower Publications Index 1986-1990 1992 s. 229);

„duch święty nie jest mocą Jehowy” („Skorowidz do publikacji Towarzystwa Strażnica 1986-2000” 2003 s. 282).

         Widzimy z powyższego, że choć Towarzystwo Strażnica od początku swego istnienia negowało osobowość Ducha Świętego, to jednak swoją własną naukę też zmieniało. Z jakiego powodu? Tego nie wiemy i zapewne dziś już nikt nam na to pytanie nie odpowie. Tych zmian w nazewnictwie, jak widzimy, było kilka (w 1928, 1943 i 1994). Czy są to korekty ostatnie? Tego też nie wiemy i zapewne czas pokaże jak dalej będzie się wykładnia Towarzystwa Strażnica kształtować.