Kiedy Świadkowie Jehowy i aniołowie przestali wielbić i czcić Jezusa? (cz. 2)

Kiedy Świadkowie Jehowy i aniołowie przestali wielbić i czcić Jezusa? (cz. 2)

         W pierwszej części tego artykułu omówiliśmy problem czci dla Jezusa, wyrażanej przez Świadków Jehowy. Przedstawiliśmy to w rozdziale Wielbienie Jezusa przez Świadków Jehowy i odrzucenie tej nauki.

         Część drugą poświęcimy następującym zagadnieniom:

         Wielbienie Jezusa przez aniołów i odrzucenie tej nauki

         Pozorna „cześć” dla Jezusa

Wielbienie Jezusa przez aniołów i odrzucenie tej nauki

         Towarzystwo Strażnica przez wiele lat nauczało o „wielbieniu” Jezusa przez aniołów. Jednak w roku 1971 zamieniło ową „cześć” na „hołd”.

         Wielbienie Jezusa przez aniołów

         Już w roku 1879, gdy jeszcze Towarzystwo Strażnica odróżniało Jezusa od archanioła Michała, twierdziło, że aniołowie „wielbią” (worship) Jezusa:

„»Niech wszyscy aniołowie Boga uwielbiają go« [to musi obejmować Michała, wodza aniołów, stąd Michał nie jest Synem Boga]” (“Let all the angels of God worship him” [that must include Michael, the chief angel, hence Michael is not the Son of God] – ang. Strażnica listopad 1879 s. 48 [reprint]; por. też ang. Strażnica lipiec 1879 s. 9).

         Trzeba też nadmienić, że w starszych polskich publikacjach Towarzystwa Strażnica wielokrotnie w tekście Hbr 1:6 zamieszczano określenie „kłaniać się”, choć w angielskich odpowiednikach występuje termin worship (wielbienie, cześć). Oto przykłady:

         „Również [Bóg] powiedział: »Niech mu się kłaniają [ang. worship] wszyscy aniołowie Boży« (Psalm 2:7; 97:7; list do Żydów 1:5,6). Chrystus Pan wiedział o tem. Wiedział także, iż w przeszłości Aniołowie, posłańcy Boży, oddawali Mu cześć[ang. worshiped] jako przedstawicielowi Jehowy;...” („Pojednanie pomiędzy Bogiem i człowiekiem” 1920 s. 78; por. ed. ang. 1899 s. 78).

         „Moc i władza jego rozciąga się na cały wszechświat, a ponieważ jest prawicą Jehowy, przeto poleca wielki Jehowa: »Niech się mu kłaniają [ang. worship] wszyscy aniołowie Boży« - Do Żydów 1:6” („Światło” 1930 t. 2, s. 175; por. ed. ang. t. 2. s. 166).

         Patrz podobnie Strażnica 15.04 1930 s. 100 (ang. 01.02 1930 s. 36).

„»A zatem, gdy (Jehowa) wprowadza (w roku 1914) pierworodnego na okręg świata, mówi: A niech się mu kłaniają [ang. worship] wszyscy aniołowie Boży« (List do Żydów 1:6)” (Strażnica Nr 10, 1934 s. 154; ang. 15.02 1934 s. 57).

„(...) o którym Jehowa powiada: »Kłaniajcież [ang. worship] mu się wszyscy bogowie!« /Ps 97:7/ »Niech mu się kłaniają [ang. worship] wszyscy aniołowie Boży« - Żyd. 1:6” (Strażnica Nr 16, 1948 s. 13; ang. Strażnica 15.01 1948 s. 27).

         W innych publikacjach na ogół pisano o „wielbieniu” (ang. worship) Jezusa przez aniołów, według tekstu Hbr 1:6. Tak było podczas drugiej wojny światowej, jak i później:

ang. Strażnica 15.09 1942 s. 280;

         ang. Strażnica 15.04 1943 s. 123;

         ang. Strażnica 15.10 1945 s. 313;

         „Kiedy Jezus powrócił do dziedziny duchowej, z której zstąpił był na ziemię, okazał się on ponownie pośród świętych posłańców czyli aniołów Bożych w niebie. To utorowało drogę do wypełnienia się tekstu Pisma: »A kiedy znowu wprowadza Pierworodnego na okrąg ziemi, mówi: I niech mu się kłaniają /wielbią go/ [ang. worship] wszyscy aniołowie Boży« (Żyd. 1:6, przekł. Wujka, wyd. 1936)” (Strażnica Nr 9, 1949 s. 3 [ang. 01.09 1948 s. 260]).

         „W ten sposób przyszedł »autorytet jego Chrystusa« i Bóg mówi teraz: »Niech wszyscy aniołowie Boży wielbią go« (Obj. 12:10; Hebr. 1:6, NW)” (Strażnica Nr 8, 1951 s. 14 [ang. 15.11 1950 s. 449]).

         Patrz też ang. Strażnica 01.08 1950 s. 236.

         „Tak, Jehowa zlecił aniołom zważać na rozkazy Króla w owych dniach i tak samo dzisiaj: »Lecz kiedy znów wprowadza swego Pierworodnego na zamieszkałą ziemię, mówi: ‘I niech wszyscy Boży aniołowie wielbią go’« (...) Hebr. 1:6, 7, NŚ” (Strażnica Nr 23, 1951 s. 5 [ang. 01.07 1951 s. 402]).

         „Został wywyższony ponad aniołów, tak iż gdy Ojciec wprowadza go ponownie na zamieszkałą ziemię, mówi: »Niechaj mu cześć [ang. worship] oddają wszyscy aniołowie Boży« (...) Hebrajczyków 1:2-6, NDą” („Niech Bóg będzie prawdziwy” 1954 rozdz. XVII, par. 2; por. ed. ang. 1946 s. 185; ed. ang. 1952 s. 196: worship [NW]).

         „W Hebrajczyków 1:6 (NW) czytamy: »Lecz gdy znów wprowadza swego Pierworodnego na zamieszkałą ziemię, mówi: ‘I niech wszyscy Boży aniołowie wielbią go’«. Ponieważ greckim czasownikiem jest w tym miejscu proskyne’o, można by go również oddać przez »czczą, oddają cześć« lub »kłaniają się, oddają pokłon« podobnie jak we wszystkich poprzednich wypadkach, gdy to dotyczyło Jezusa jako człowieka przebywającego na ziemi” (Strażnica Nr 2, 1957 s. 22 [ang. 01.01 1954 s. 31]).

Patrz też ang. Strażnica 15.05 1954 s. 317-319.

         Ciekawe, że w jednej z angielskich publikacji oddano inaczej kwestię wielbienia, niż po kilku latach w polskim odpowiedniku:

         Jehovah God commanded the angels to worship the Son, but he himself did not bow down to his Son. (Heb. 1:6) (ang. Strażnica 01.01 1953 s. 23).

         „Jehowa Bóg przykazał aniołom, żeby złożyli hołd Synowi, lecz sam nie oddawał mu pokłonu (Hebr. 1:6)” (Strażnica Nr 17, 1960 s. 13).

         Jednak inne publikacje nadal uczyły o „wielbieniu” Jezusa przez aniołów, aż do roku 1970, a w polskim odpowiedniku nawet do roku 1973:

         „Lecz gdy znowu wprowadza swego Pierworodnego na zamieszkałą ziemię, mówi: »I niech go wielbią wszyscy aniołowie Boży (...)« (Hebr. 1:4-13, NW)” („Nowe niebiosa i nowa ziemia” 1958 [ang. 1953] s. 27).

         „A gdy znowu wprowadzi swego Pierworodnego na zamieszkałą ziemię, powie: »I niech go wielbią wszyscy aniołowie Boży« (NW)” (Strażnica Rok XCIV [1973] Nr 17 s. 22 [ang. 15.11 1970 s. 702]).

         Również wszystkie angielskie przekłady Biblii Towarzystwa Strażnica wydawane od roku 1950 aż do roku 1970 konsekwentnie nauczały o „wielbieniu” Chrystusa przez aniołów. Dotyczy to edycji z roku 1950, 1952, 1961, 1963, 1970 oraz przekładu międzywierszowego The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures z roku 1969.

         Oto tekst ze słowem worship:

Hbr 1:6 - But when he again brings his First-born into the inhabited earth, he says: “And let all God’s angels worship him” (New World Translation of the Christian Greek Scriptures 1950, New World Translation of the Holy Scriptures 1970).

         Jednak w przekładzie międzywierszowym z roku 1969 w tłumaczeniu ‘słowo w słowo’ Towarzystwo Strażnica po raz pierwszy oddało grecki termin proskyneo w tekście Hbr 1:6 jako „hołd” (ang. obeisance).

Ale w tym samym przekładzie w tekście oficjalnym ze swej Biblii nadal używała ta organizacja termin worship, czyli wielbienie lub cześć.

         Poniżej w tabeli pokazujemy zestawienie tekstów z grecko-angielskich Nowych Testamentów Towarzystwa Strażnica z lat 1942, 1969 i 1985, które różnie tłumaczą greckie słowo proskyneo z Hbr 1:6:

         Widzimy powyżej jaką ewolucję przeszedł grecki termin proskyneo w nauczaniu Świadków Jehowy.

         Hołd dla Jezusa składany przez aniołów

         W roku 1971 Towarzystwo Strażnica w swoim zrewidowanym przekładzie Biblii zmieniło w tekście Hbr 1:6 angielski termin worship (wielbienie, cześć) na obeisance (hołd). Hołd jest u Świadków Jehowy niższą formą ‘kultu’, a raczej jakby tylko pewnym ‘przywitaniem’.

         Przekład z roku 1971 przekazał nam omawiany tekst następująco:

Hbr 1:6 – But when he again brings his Firstborn into the inhabited earth, he says: “And let all God’s angels do obeisance to him” (New World Translation of the Holy Scriptures 1971).

         Jednak w przypisie podano, że możliwe jest też oddanie tego greckiego terminu poprzez słowo „wielbienie”:

         Or, “worship him” (jw. s. 1244, przypis do Hbr 1:6).

To samo zaznaczono w przypisie do tekstu Hbr 1:6 w angielskim przekładzie Biblii Towarzystwa Strażnica z roku 1984:

Or, “let . . . worship.” Gr., pro·sky·ne·sa′to·san; Lat., a·do′rent. (New World Translation of the Holy Scriptures – With References 1984).

         W języku polskim Biblia Świadków Jehowy (1994, 1997) nie zawiera przypisów i omawiany tekst wygląda następująco:

Hbr 1:6 – „I niech mu złożą hołd wszyscy aniołowie Boży” (Pismo Święte w Przekładzie Nowego Świata 1997).

         Ciekawe jest to, że w latach 1950-1970 nie zaznaczano w przypisie, że słowo worship (wielbienie) może być wymieniane na obeisance (hołd). Natomiast obecnie podaje się (przekłady z 1971 i 1984 roku), że obeisance może być wymienione na worship.

         Równocześnie ze zrewidowaną edycją angielskiej Biblii, w której słowo worship (cześć, wielbienie) zmieniono na termin obeisance (hołd), Towarzystwo Strażnica również w roku 1971 wydało swój leksykon biblijny pt. Aid to Bible Understanding, w którym uczono tylko o „hołdzie” dla Jezusa. Później tę naukę powielono w nowszym jego wydaniu pt. „Wnikliwe poznawanie Pism” (Insight on the Scriptures 1988). Pisano w tym leksykonie następująco:

         „Z Hebrajczyków 1:6 wynika, że wskrzeszonemu Jezusowi składają hołd nawet aniołowie. Występujące w tym wersecie słowo proskyneo niektórzy tłumaczą na »oddawać cześć« (BWP), a inni na »składać pokłon« (BT, Bw) lub »padać na twarz« (Bp). Bez względu jednak na to, jak przełożono owo greckie słowo, jego znaczenie musi harmonizować z resztą Pisma Świętego” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. 1, s. 826).

         Zwróćmy jeszcze uwagę na następujące zdanie z cytowanego leksykonu:

„Choć w niektórych przekładach słowo proskyneo w powiązaniu z Jezusem bywa tłumaczone na »oddawać cześć«, fakty nie dają podstaw do takiego rozumienia tego wyrazu” („Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. 1, s. 825).

Otóż ciekawe jest to, że Towarzystwo Strażnica ani słowem nie wspomniało, że samo w latach 1950-1970 w swoich przekładach biblijnych zamieszczało słowa o „oddawaniu czci” (ang. worship), a wcześniej w latach 1879-1949 przytaczało inne Biblie z tym określeniem.

         Jednak starszy leksykon Świadków Jehowy zawierał też zdanie, którego brak i w angielskiej (1988) i polskiej (2006) edycji Insight on the Scriptures (patrz „Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. 1, s. 826):

         If the rendering ‘worship’ is preferred, then it must be understood that such ‘worship’ is only of a relative kind (Aid to Bible Understanding 1971 s. 1242).

         Zdanie to można przetłumaczyć następująco:

         „Gdyby przyjąć tłumaczenie »wielbić« [lub czcić], wtedy musi być rozumiane, że takie »wielbienie« jest tylko względne”.

         Widać więc, że starszy słownik biblijny Towarzystwa Strażnica dopuszczał „względne wielbienie” Jezusa, a nowszy już tego nie zaznaczył.

         Przypomnijmy jeszcze, że w języku polskim wspomniane zmiany nastąpiły z opóźnieniem co najmniej dwóch lat, gdyż w roku 1973 Towarzystwo Strażnica pisało nadal o „wielbieniu” Jezusa przez aniołów:

„A gdy znowu wprowadzi swego Pierworodnego na zamieszkałą ziemię, powie: »I niech go wielbią wszyscy aniołowie Boży« (NW)” (Strażnica Rok XCIV [1973] Nr 17 s. 22 [ang. 15.11 1970 s. 702]).

         Towarzystwo Strażnica postarało się też jakby zdogmatyzować kwestię „hołdu” oraz „czci” i opisało to następująco:

„HOŁD CZY CZEŚĆ

Greckie słowo proskyneo z Listu do Hebrajczyków 1:6 może oznaczać:

1. Składanie z respektem hołdu, jakby ‛oddawanie pokłonu’ Jezusowi jako temu, którego Jehowa Bóg obdarzył zaszczytami i wyniósł do chwały.

2. Oddawanie czci Jehowie Bogu poprzez – czyli za pośrednictwem – Jego naczelnego przedstawiciela, Jego Syna, Jezusa” (Strażnica Rok CIV [1983] Nr 14 s. 3).

         Oto kolejne fragmenty z publikacji Świadków Jehowy, w których naucza się już tylko o „hołdzie” dla Jezusa lub o „względnej czci” (nie wyjaśniono szerzej na czym polega ta „względna cześć”):

         „Ktoś może woleć sformułowanie »oddają cześć«, ale jest to cześć względna (...)  Chociaż w Hebrajczyków 1:6 Paweł odniósł do Jezusa Psalm 97:7, w którym jest mowa o oddawaniu czci Bogu, to jednak wcześniej wykazał, że zmartwychwstały Jezus jest »odblaskiem Jego [Bożej] chwały i odbiciem Jego istoty« (Hebrajczyków 1:1-3, BT). Tak więc wszelka »cześć« oddawana przez aniołów Synowi Bożemu jest względna, gdyż za jego pośrednictwem jest składana samemu Jehowie” (Strażnica Nr 2, 1992 s. 23).

„Czy słuszne jest oddawanie czci Jezusowi? (...) Jezus zasługuje na hołd. Czy Jezus zasługuje na taki hołd? Bezsprzecznie tak!” (Przebudźcie się! Nr 7, 2000 s. 26-27).

„Pieśń 109. Hołd Pierworodnemu Jehowy! (Hebrajczyków 1:6)” („Śpiewajmy Jehowie” 2009 s. 109). Patrz też:

Strażnica Rok CVI [1985] Nr 7 s. 24.

„Prowadzenie rozmów na podstawie Pism” 2001 s. 128-129.

„Wnikliwe poznawanie Pism” 2006 t. 1, s. 825-826.

Pozorna „cześć” dla Jezusa

         Chociaż Towarzystwo Strażnica odrzuciło już dawno (w latach 1954-1957) składanie czci Jezusowi, to jednak w latach 1971-1994 w polskich publikacjach ciągle cytowało fragmenty z różnych Biblii, które mówiły o „czczeniu” Chrystusa. Ktoś, kto nie ma orientacji, może źle zrozumieć intencje tej organizacji i pomyśleć sobie, że jednak Świadkowie Jehowy oddają „cześć” Jezusowi. Tak jednak nie jest, gdyż w języku angielskim cytowana jest Biblia Towarzystwa Strażnica, w której mowa jest tylko o „szacunku” dla Chrystusa, a nie o „czci” dla Niego.

         Oto takie fragmenty biblijne dotyczące czci dla Jezusa zamieszczone w polskich publikacjach Świadków Jehowy:

„Pismo Święte oznajmia: »Spoglądamy na Jezusa, który stał się nieco niższym od aniołów, ukoronowanego chwałą i czcią za cierpienia śmierci, aby z niezasłużonej życzliwości Bożej zakosztował śmierci zakażdego« (Hebr. 2:9, NW)” (Strażnica Rok CI [1980] Nr 6 s. 2). Patrz też inne fragmenty dotyczące tekstów Hbr 2:9 i 3:3:

Strażnica Rok XCIX [1978] Nr 16 s. 15;

Strażnica Rok XCVII [1976] Nr 15 s. 19-20;

Strażnica Rok XCVI [1975] Nr 2 s. 6;

Strażnica Rok XCIV [1973] Nr 18 s. 9;

Strażnica Rok XCII [1971] Nr 10 s. 3.

„Następnie dodał, że w przemienieniu Jezus ‛otrzymał od Boga Ojca cześć i chwałę’ (2 Piotra 1:16-18)” (Strażnica Rok XCVIII [1977] Nr 20 s. 22). Patrz też:

Strażnica Rok XCVII [1976] Nr 18 s. 18;

Strażnica Rok XCII [1971] Nr 3 s. 9.

„Okoliczność, iż Bóg wyraził swą aprobatę w sposób widzialny i słyszalny, ogromnie wzmocniła wiarę Piotra, gdyż potem napisał: »(...) Wziął On bowiem od Boga Ojca cześć i chwałę, gdy taki go doszedł głos od Majestatu chwały...« (2 Piotra 1:16-18).” („Człowiek poszukuje Boga” 1994 s. 252-253).

„Chrześcijański apostoł Piotr, naoczny świadek przemienienia Jezusa, mógł więc z pełnym przekonaniem napisać: »(...) Wziął On bowiem od Boga Ojca cześć i chwałę, gdy taki go doszedł głos od Majestatu chwały...« (2 Piotra 1:16-18)” (jw. s. 67).

         „»Kto nie oddaje czci Synowi, nie oddaje czci Ojcu, który Go posłał« (Jana 5:23). Są to słowa samego Jezusa Chrystusa, nie pozostawiające wątpliwości co do tego, że jednym z warunków należytych stosunków z Bogiem jest oddawanie czci Jego Synowi” (Strażnica Rok XCVI [1975] Nr 24 s. 17). Patrz też:

Strażnica Rok XCVI [1975] Nr 14 s. 21;

Strażnica Rok C [1979] Nr 12 s. 2.

„Toteż Jezus nawoływał, »aby wszyscy czcili Syna, jakczcząOjca. Kto nie czci Syna, ten nie czci Ojca, który go posłał« (Jana 5:23, NP)” (Strażnica Rok CV [1984] Nr 14 s. 23).

„W podanych wersetach czytamy: „(...) Jemu cześć i moc wiekuista. Amen” (1 Tym. 6:15, 16, BT, wyd. I)” (Strażnica Rok C [1979] Nr 23 s. 24).

„Jan widzi, jak zwój bierze Baranek, Chrystus. W rozdziale piątym wyjaśniono, że jest on godzien tego zaszczytu. Dlatego powinniśmy przypisywać mu cześć” (Strażnica Rok CIV [1983] Nr 24 s. 7).

„Raz po raz jest potem oddawana cześć Jehowie i Barankowi. - Apok. 5:11,12” (Strażnica Rok XCIX [1978] Nr 3 s. 20).

 „W następstwie tego nawet stworzenia niebiańskie obwieściły, że całkowicie zasługuje na przypisaną mu cześć i chwałę. - Apok. 5:11,12” (Strażnica Rok XCVII [1976] Nr 4 s. 6).

„Utożsamienie zwycięskiego »lwa« z Chrystusem Jezusem nie nastręczy nam żadnych trudności, gdyż dalej przedstawiono go również w postaci »Baranka jakby zabitego«, a ponadto na jego cześć śpiewana jest pieśń: »Godzien jesteś wziąć księgę i zdjąć pieczęcie jej, ponieważ zostałeś zabity i odkupiłeś dla Boga krwią swoją ludzi (...), i uczyniłeś z nich dla Boga naszego ród królewski i kapłanów, i będą królować na ziemi« (Obj. 5:6-10)” (Strażnica Rok XCII [1971] Nr 10 s. 10-11).

 „Jeżeli zajrzymy do ostatniej księgi Pisma świętego, to jest do Objawienia 5:5-12, stwierdzimy, że jest tam mowa o kimś, do kogo odniesiono określenie: »Lew z pokolenia Judy«, i o którym powiedziano: »Godzien jest ten Baranek zabity wziąć moc i bogactwo, i mądrość i siłę, i cześć i chwałę, i błogosławieństwo«.” (Strażnica Rok XCII [1971] Nr 1 s. 10).

„Apostoł Jan ujrzał w wizji idealne warunki, jakie zapanują pod koniec tysiącletniego królowania Chrystusa. Opisał ją w Objawieniu 5:13 takimi słowami: »Wszelkie stworzenie, które jest w niebie i na ziemi, i pod ziemią, i w morzu, i wszystko, co w nich jest, mówiło: Temu, który siedzi na tronie [to znaczy Jehowie], i Barankowi [Jezusowi Chrystusowi], błogosławieństwo i cześć, i chwała, i moc na wieki wieków« (NP)” (Strażnica Rok CV [1984] Nr 15 s. 13). Patrz też:

Strażnica Rok CI [1980] Nr 12 s. 20;

Strażnica Rok CIV [1983] Nr 24 s. 7).

         Widzimy z powyższego, że Towarzystwo Strażnica było co najmniej w latach 1971-1994 niekonsekwentne. Odrzucało „cześć” dla Jezusa (a uczyło tylko o „szacunku” dla Niego), a równocześnie cytowało w swoich publikacjach fragmenty z przekładów Biblii, które mówiły o „czczeniu” Chrystusa. Czy głosiciele tej organizacji tego nie zauważali?

         Ciekawe jest też to, że w polskiej Biblii Świadków Jehowy nie występuje określenie „wielbienie” w zastosowaniu do prawdziwego Boga. Użyto ten termin tylko trzy razy i to do fałszywych bogów (patrz Dz 19:27, Rz 1:25, 2Tes 2:4).