Czy Jezus jest stwórcą? (cz.2)

dodane: 2004-09-10

odpowiedź na zarzuty stawiane artykułowi "Czy Jezus jest stwórcą?" przez Artura Olczykowskiego

Odpowiedź na zarzuty stawiane mojemu artykułowi polemizującemu z artykułem Artura Olczykowskiego, który udowadniał, że Jezus nie jest Stwórcą wszechświata.

Zanim przejdę do omówienia zarzutów stawianych mojemu artykułowi, chciałbym przedstawić jego poprzednią wersję. Czytelnicy którzy już znają tę polemikę mogą ją pominąć klikając tutaj.

Niniejszy tekst jest polemiką z artykułem zamieszczonym na stronie^[1] Artura Olczykowskiego pod tytułem "Stwórca", podważającym fakt bycia Jezusa stwórcą wszechświata. Dla odróżnienia swoich wypowiedzi, zaznaczam je kolorem niebieskim, natomiast tekst Olczykowskiego, z którego nic nie wycinam, zaznaczam na czarno. Na samym wstępie Olczykowski pisze:

Wiara w Boga jako Stwórcę nieba i ziemi, od niepamiętnych czasów była utwierdzona przez proroków i innych autorów ksiąg TaNaK (ST). Jednakże wraz z pojawieniem się Brit Chadasza (NT), na podstawie niektórych wypowiedzi apostołów, zaczęto wierzyć, że to Jeszua jest Stwórcą wszechświata. Gdzie leży prawda?... Zobaczmy, czego uczyli prorocy:

Malakhi (Mal.) 2:10 BW
Czy nie mamy wszyscy jednego ojca? czy nie jeden Bóg nas stworzył?

Bereszit (1 Mojż.) 14:22 BW
Lecz Abram odpowiedział królowi Sodomy: Podnoszę rękę swą do Pana (JHWH) , Boga Najwyższego, stworzyciela nieba i ziemi.

Jeszajah (Izaj.) 44:24 BW
Ja jestem Pan (JHWH), Stwórca wszystkiego, Ja sam rozciągnąłem niebiosa, sam ugruntowałem ziemię - kto był ze mną?

Jeszajah (Izaj.) 45:12 BW
Ja uczyniłem ziemię i stworzyłem na niej ludzi, moje ręce rozciągnęły niebiosa i Ja daję rozkazy wszystkiemu ich wojsku.

Niestety na samym początku mamy pewnego rodzaju nieporozumienie. Artur Olczykowski zdaje się polemizować z nauką trynitarną, głoszącą Boga Trójjedynego. Nauka ta mówi, że jest jeden Bóg w trzech osobach. Każda z nich jest Bogiem, ale razem tworzą jedność - jednego Boga. Ukazywanie, że świat został stworzony przez Jahwe mija się z celem. Dla nas bowiem słowo Jahwe nie oznacza samego Boga Ojca, tylko jest synonimem słowa "Bóg", więc może się odnosić zarówno do Boga Ojca, do Jezusa, do Ducha Świętego jak i do całej Trójcy.

Z wypowiedziami proroków zgadza się Mesjasz, uznający swego Boga za Stwórcę wszechświata:

Mk.13:19 BW
Albowiem dni owe będą taką udręką, jakiej nie było aż dotąd od początku stworzenia, którego dokonał Bóg, i jakiej już nie będzie.

Mt.19:4 BW
A On (Jeszua), odpowiadając, rzekł: Czyż nie czytaliście, że Stwórca od początku stworzył mężczyznę i kobietę?

Rozumiem, że cała ta argumentacja ma na celu pokazanie, że Jezus tu wskazał na Boga mówiąc o Nim w trzeciej osobie (On), zamiast wskazać na siebie (Ja). Jednakże taka argumentacja nie jest słuszna, gdyż Jezus Chrystus w sposób jednoznaczny wielokrotnie wskazywał Siebie samego również używając trzeciej osoby^[^2]:

Mat. 23:8
8. Ale wy nie pozwalajcie się nazywać Rabbi, bo jeden tylko jest - Nauczyciel wasz, Chrystus, a wy wszyscy jesteście braćmi.
(BW)

Mat. 26:64
64. Rzecze mu Jezus: Tyś powiedział. Nadto powiadam wam: Odtąd ujrzycie Syna Człowieczego siedzącego na prawicy mocy Bożej i przychodzącego na obłokach nieba.
(BW)

Zauważmy, że Jezus mówi tutaj, że "jeden jest tylko nauczyciel wasz - Chrystus", a nie "Jeden jest tylko nauczyciel wasz - jestem nim Ja". Podobnie w Mat 26:64 Jezus mówi, że "Ujrzycie Syna Człowieczego", a nie "Ujrzycie mnie"... Takich przykładów można by podać więcej! Tak samo w przytoczonych wersetach przez Olczykowskiego Jezus Chrystus najprawdopodobniej miał na myśli właśnie swoją osobę.

Nie inaczej nauczali też apostołowie:

Rzym.1:25 BW
Ponieważ zamienili Boga prawdziwego na fałszywego i oddawali cześć, i służyli stworzeniu zamiast Stwórcy, który jest błogosławiony na wieki. Amen.

Dz.Ap.17:24,31 BW
Bóg, który stworzył świat i wszystko, co na nim, Ten będąc Panem nieba i ziemi, nie mieszka w świątyniach ręką zbudowanych... Gdyż wyznaczył dzień, w którym będzie sądził świat sprawiedliwie, przez męża, którego ustanowił, potwierdzając to wszystkim przez wskrzeszenie go z martwych.

Obj.4:10,11 BW
Upada dwudziestu czterech starców przed tym, który siedzi na tronie, i oddaje pokłon temu, który żyje na wieki wieków i składa korony swoje przed tronem, mówiąc: Godzien jesteś, Panie i Boże nasz, przyjąć chwałę i cześć, i moc, ponieważ Ty stworzyłeś wszystko, i z woli twojej zostało stworzone, i zaistniało.

Wersety te nie świadczą przeciwko temu, że Jezus jest stwórcą. Jak się przekonamy w dalszej części polemiki, gdzie będziemy omawiać fragment, w którym jest mowa, że Bóg stworzył wszechświat przez Jezusa Chrystusa. To, że Bóg Ojciec jest nazwany stwórcą, nie przeczy temu, że Jezus nim nie jest.

Widzimy zatem, że od TaNaK (ST) po Brit Chadasza (NT), świadomość tego, kto jest Stwórcą wszechświata, była ugruntowana wśród ludu Bożego. Jak zatem rozumieć takie fragmenty jak np. Kol.1:15-18? Przestudiujmy co Rabbi Saul z Tarsu mówił w swoim liście do wierzących w Kolosach.

Kol.1:15-18 BW
15 On jest obrazem Boga niewidzialnego, pierworodnym wszelkiego stworzenia, 16 Ponieważ w nim zostało stworzone wszystko, co jest na niebie i na ziemi, rzeczy widzialne i niewidzialne, czy to trony, czy panowania, czy nadziemskie władze, czy zwierzchności; wszystko przez niego i dla niego zostało stworzone. 17 On też jest przed wszystkimi rzeczami i wszystko na nim jest ugruntowane, 18 On także jest Głową Ciała, Kościoła; On jest początkiem, pierworodnym z umarłych, aby we wszystkim był pierwszy.

Przyjrzyjmy się tym czterem podkreślonym przyimkom:

w - w grece: en - Thayer's Greek Definitions:
1. w, przez, z
Strong's Hebrew and Greek Dictionaries Nr.1722 znaczy także:
o, po, pośród, z powodu, pomiędzy, na, z tej przyczyny

przez - w grece: dia - Thayer's Greek Definitions:
1. przez
a) odnośnie miejsca: u, w
b) odnośnie czasu: podczas, przez cały czas
c) odnośnie znaczenia: przez, przy, przy pomocy
2. przez
a) podstawa i powód przez które coś jest lub nie jest robione
b) z powodu
c) z tej właśnie przyczyny
d) dlatego
Strong's Hebrew and Greek Dictionaries Nr.1223 znaczy także:
po, zawsze, pośród, aby uniknąć, przy, z, do

dla - w grece: eis - Thayer's Greek Definitions:
1. do, w kierunku, dla, pośród
Strong's Hebrew and Greek Dictionaries Nr.1519 znaczy także:
przeciw, przed, dotyczący, jak

przed - w grece: pro - Thayer's Greek Definitions:
1. przed
Strong's Hebrew and Greek Dictionaries Nr.4253 znaczy także:
ponad, ważniejszy od

Pokazałem znaczenia słownikowe tych przyimków, aby uzmysłowić sobie, że możliwości przetłumaczenia tych wersetów jest o wiele więcej, a w szczególności przyimek "przez" może być traktowany nie instrumentalnie, lecz przyczynowo jak w punkcie drugim Thayer's Greek Definition: z powodu, z tej przyczyny. Taka możliwość rozumienia tego przyimka istnieje też w polskim odpowiedniku tego słowa, podam dwa przykłady:

Ten stół jest zrobiony przez niego - znaczenie instrumentalne: on go zrobił.

Spóźniłem się przez niego - znaczenie przyczynowe: spóźniłem się z jego powodu.

Tutaj mamy pewien błąd w argumentacji, który wynika wprost z gramatyki greckiej. Nie zawsze znaczenie słowikowe danego słowa pozwala nam na zupełną dowolność w tłumaczeniu. Należy również się kierować zarówno kontekstem, jak i gramatyką. Często o znaczeniu wyrazu decyduje forma gramatyczna, która następuje, bądź poprzedza dany wyraz. Pokażę to na przykładzie języka polskiego:

"Ja sam zrobiłem to moje narzędzie".

"Ja sam zrobiłem to moim narzędziem".

Różnica pomiędzy tymi dwoma zdaniami jest oczywista. W pierwszym przypadku mowa jest o tym, że ja wykonałem to narzędzie, natomiast w drugim przypadku mowa jest o tym, że ja wykonałem coś zupełnie innego przy pomocy tego narzędzia. Jak widzimy, różnica nie leży tutaj w samych słowach, które w obu zdaniach są identyczne (Ja, sam, robić, to, mój, narzędzie), tylko w użyciu odpowiedniej formy gramatycznej. Podobnie jest w gramatyce języka greckiego. Co innego oznacza słowo dia, po którym następuje genetivus (dopełniacz), a zupełnie oznacza co innego, gdy następuje po nim accusativus (biernik). Spójrzmy więc na ten werset Kol 1,16 jeszcze raz:

ta panta	di	autou	kai	eis	auton	ektistai
wszystko	przez	niego	i	dla	niego	zostało stworzone

widzimy tutaj wyraz autou, który oznacza niego. Ten zaimek jest w genetivusie (czyli w dopełniaczu), a wyraz auton też oznacza niego, ale jest w accusativie (czyli w bierniku). Przyimek dia w połączeniu z genetivusem wskazuje zazwyczaj na wykonawcę czynności, a nie znany mi jest żaden jednoznaczny przypadek, w którym mógłby wskazywać na przyczynę, czy też powód, dla którego to zostało cos wykonane, jak to sugeruje Artur Olczykowski. Z takim znaczeniem możemy mieć do czynienia w przypadku, kiedy ten przyimek dia jest połączony z accusativusem (Patrz Wielki Słownik Grecko-Polski Nowego Testamentu, Remigiusz Popowski, Vocatio, Warszawa 1997, str. 125)

"A. Dia z gen. [...]III. O środku, o narzędziu, o czynniku działającym lub pośredniczącym, o sposobie, przez, dzięki czemuś, przy pomocy czegoś, za pośrednictwem czegoś, pod wpływem czegoś. [...]2. Z gen. osób. a. Dla oznaczenia pośrednika czynności; często o pośredniku czynności Boga lub czynności ludzi, kierowanej do Boga, przez, za pośrednictwem, np. [...] Kol 1,16 [...]"

"Dia z acc [...]II. O racji, o powodzie. 1. Powód dzięki któremu coś się dokonuje, coś wynika, istnieje z powodu, ze względu na coś"

Takie tłumaczenie tego przyimka jest bardzo popularne w polskich przekładach Brit Chadasza (NT) w wielu fragmentach, dla przykładu podaję dwa:

Dz.Ap.16:3BW Paweł chciał, aby ten udał się z nim w drogę, toteż wziąwszy go, obrzezał ze względu na (dia) Żydów, którzy mieszkali w owych okolicach.

Bardzo dobry przykład potwierdzający to, co przed chwilą ukazałem: dia występuje tutaj z tous ioudaious, które jest w accusativie.

Jana 12:11 BW Gdyż wielu Żydów z powodu (dia) niego odeszło i uwierzyło w Jezusa.

Tutaj dokładnie ta sama sytuacja jak wyżej. di auton. Słowo auton jest również w accusativie

Greckie "en" często także zbliża się w jego znaczeniu do "dia" oznaczając powód, przyczynę czegoś:

Dz.Ap.7:29 BW I uciekł Mojżesz z powodu (en) tego słowa, i stal się przychodniem w ziemi madiańskiej,

Greckie "pro" posiada oprócz znaczenia określającego czas, także znaczenie ważności i w tym znaczeniu jest użyte w:

Jk.5:12 BW A przede (pro) wszystkim, bracia moi, nie przysięgajcie ani na niebo, ani na ziemię, ani nie składajcie żadnej innej przysięgi.

1 Ptr.4:8 BW Nade (pro) wszystko miejcie gorliwą miłość jedni ku drugim, bo miłość zakrywa mnóstwo grzechów.

Powyższe wyrazy różnią się nieco pod względem gramatycznym, więc już ich nie będę omawiał.

Mając to wszystko na uwadze, możemy pokusić się o przetłumaczenie fragmentu z Kol.1:15-18 w ten sposób:

Kol.1:15-18 (przekład własny) 15 On jest obrazem Boga niewidzialnego, pierworodnym wszelkiego stworzenia, 16 Ponieważ przez wzgląd na niego zostało stworzone wszystko, to co jest na niebie i na ziemi, rzeczy widzialne i niewidzialne, czy to trony, czy panowania, czy nadziemskie władze, czy zwierzchności; wszystko z powodu niego i dla niego zostało stworzone. 17 On też jest ponad wszystkimi rzeczami i wszystko na nim jest ugruntowane, 18 On także jest Głową Ciała, Kościoła; On jest początkiem, pierworodnym z umarłych, aby we wszystkim był pierwszy.

Nie ma wątpliwości, że jest to błędne tłumaczenie, jak i błędny wniosek. Teraz ja podam kilka przykładów, aby zademonstrować tę powyższą różnicę.

dia z genetivusem:

Rzym. 5:12
12. Przeto jak przez jednego człowieka grzech wszedł na świat, a przez grzech śmierć, tak i na wszystkich ludzi śmierć przyszła, bo wszyscy zgrzeszyli;
(BW)

Gal. 3:19
19. Czymże więc jest zakon? Został on dodany z powodu przestępstw, aż do przyjścia potomka, którego dotyczy obietnica; a został on dany przez aniołów do rąk pośrednika.
(BW)

dia z accusativusem

Mat. 14:3
3. Albowiem Herod pojmał Jana, zakuł w kajdany i wtrącił do więzienia dla Herodiady, żony Filipa, brata swego.
(BW)

1 Kor. 11:10
10. Dlatego kobieta powinna mieć na głowie oznakę uległości ze względu na aniołów.
(BW)

Widzimy, że pierwsze 2 przykłady użycia dia z genetivusem wskazują nam na wykonawcę, a nie na przyczynę. Na tę przyczynę wskazują nam 2 pozostałe przykłady użycia słowa dia z accusativusem. Nie wiem, czy Artur Olczykowski zwrócił kiedyś uwagę na to, co znajdujemy w liście do Hebrajczyków:

Hebr. 1:2
2. Ostatnio, u kresu tych dni, przemówił do nas przez Syna, którego ustanowił dziedzicem wszechrzeczy, przez którego także wszechświat stworzył. (BW)

W tym przypadku analogicznie jak w Kol 1,16 mamy identyczną konstrukcję gramatyczną di hou, gdzie wyraz hou oznacza "którego" i jest w genetivusie. Takie rozumienie, że Jezus jest stwórcą wszechświata potwierdza nam w sposób jednoznaczny ten fragment:

Hebr. 1:8-10
8. Lecz do Syna [powie] [...]
...
10. [...] Tyś, Panie, na początku ugruntował ziemię, I niebiosa są dziełem rąk twoich;
(BW)

Z tego wersetu wynika jednoznacznie, że Jezus jest Bogiem Jahwe - stwórcą nieba i ziemi. Bardziej szczególowo ten problem opisuję w swoim artykule zatytułowanym "Niestwarzający Stwórca" ^[^3].

Tłumaczenie to nie tylko jest zgodne z zasadami gramatyki, ale oddaje właściwie kontekst i cel tego ustępu Pisma, który od dwunastego wersetu mówiąc o dziedzictwie świętych i Królestwie Syna, pokazuje wywyższoną pozycję Mesjasza z powodu którego i dla którego wszystko zostało uczynione. On jest celem i powodem Bożego stworzenia. Doskonale oddaje tę myśl końcówka wersetu osiemnastego: aby we wszystkim był pierwszy. Tę myśl podnosi też pierwszy z cytowanych wersetów nazywając Syna pierworodnym wszelkiego stworzenia. Bycie pierworodnym niesie ze sobą znaczenie wywyższenia, jako, że pierworodny syn dziedziczył podwójną część dziedzictwa:

5 Mojż.21:17 BW
Lecz uzna za pierworodnego syna tej nie lubianej, dając mu podwójnie ze wszystkiego, co posiada, gdyż on jest pierwociną siły jego, jemu przysługuje prawo pierworodztwa.

Także Psalm 89 potwierdza fakt, że pierworodztwo oznaczało pozycję wywyższenia:

Ps.89:27-28 BW
On wzywać mnie będzie: Tyś Ojcem moim, Bogiem moim i skałą zbawienia mego. Ja zaś uczynię go pierworodnym, najwyższym wśród królów ziemi.

Tak więc Rabbi i Saul z Tarsu nie zaprzeczył w swoim liście nauce proroków i swego Pana Jeszui Mesjasza, co do tego, kto stworzył ten świat, lecz podkreślił znaczenie jakie Bóg nadał Mesjaszowi, głosząc, że wszystko to zostało uczynione z myślą o Mesjaszu i jego przyszłym Królestwie, aby on był ponad wszystkimi: Król królów i Pan panów.

W świetle powyższego, należy śmiało stwierdzić, że powyższe wnioski Olczykowskiego są błędne.

[1] http://www.jeszua.pl
[2] Patrz również artykuł Jana Lewandowskiego " Zachariasz 10,12 pod obstrzałem antytrynitarzy"
[3] Niestwarzający Stwórca

Wszystkie podkreślenia dodane, a biblijne cytaty zostały wzięte z:
BW- Biblii Warszawskiej.

Wykorzystując fakt, że ta dyskusja znowu powróciła na łamy stron www, pragnę dodać jeszcze jeden ważny argument, który przeoczyłem pisząc swoją polemikę. Zwróćmy uwagę na to, w jaki sposób Olczykowski dochodzi do wniosku, iż Jezus Chrystus nie jest Stwórcą wszechświata. Według niego, jeśli sam Jezus i apostołowie nauczali, że Stwórcą wszechświata jest Bóg, to oznacza, że już nie może być nim Jezus Chrystus. Wobec tego automatycznie nasuwa się pytanie, czy doczekamy się niedługo jakiegoś artykułu udowadniającego, iż Jezus nie jest również naszym Zbawicielem, gdyż Biblia wyraźnie nas poucza o tym, że zbawcą jest Bóg:

Izaj. 43:11
11. Ja, jedynie Ja, jestem Panem, a oprócz mnie nie ma wybawiciela.
(BW)

Łuk. 1:47
47. I rozradował się duch mój w Bogu, Zbawicielu moim,
(BW)

1 Tym. 1:1
1. Paweł, apostoł Chrystusa Jezusa z rozkazu Boga, Zbawiciela naszego, i Chrystusa Jezusa, nadziei naszej,
(BW)

1 Tym. 2:3
3. Jest to rzecz dobra i miła przed Bogiem, Zbawicielem naszym,
(BW)

1 Tym. 4:10
10. Gdyż trudzimy się i walczymy dlatego, że położyliśmy nadzieję w Bogu żywym, który jest Zbawicielem wszystkich ludzi, zwłaszcza wierzących.
(BW)

Tyt. 1:3
3. A objawionego we właściwym czasie w Słowie zwiastowania, które zostało mi powierzone z rozkazu Boga, Zbawiciela naszego,
(BW)

Tyt. 2:10
10. Niech sobie niczego nie przywłaszczają, ale niech im dochowują całkowitej, niezawodnej wierności, aby we wszystkim byli ozdobą nauki Zbawiciela naszego, Boga.
(BW)

Tyt. 3:4
4. Ale gdy się objawiła dobroć i miłość do ludzi Zbawiciela naszego, Boga,
(BW)

Nikt nie ma wątpliwości, że Jezus jest naszym Zbawicielem, gdyż Biblia nam to ukazuje na każdym kroku. W przytoczonych przykładach ukazałem, że Bóg również jest nazwany naszym Zbawcą (przyjmując antytrynitarny punkt widzenia, w którym słowo "Bóg" za każdym razem odnosi się do Boga Ojca). Można by się pokusić o zadanie następującego pytania: "to który z Nich w końcu nas zbawił?" Myślę, że dobrym wyjaśnieniem tego problemu są następujące fragmenty z Ewangelii wg św. Jana i z Listu św. Judy:

Jan. 3:17
17. Bo nie posłał Bóg Syna na świat, aby sądził świat, lecz aby świat był przez niego (dia+ genetivus) zbawiony.
(BW)

Judy 1:25
25. Jedynemu Bogu, Zbawicielowi naszemu przez Jezusa Chrystusa (dia+ genetivus), Pana naszego, niech będzie chwała, uwielbienie, moc i władza przed wszystkimi wiekami i teraz, i po wszystkie wieki. Amen.
(BW)

Teraz przejdźmy do omówienia zarzutów postawionych mojemu artykułowi. Dla odróżnienia swoich wypowiedzi od wypowiedzi Olczykowskiego zaznaczam je kolorem niebieskim. Ponadto informuję, że z jego artykułu nic nie wycinam wszystko pozostawiając bez zmian. Na samym wstępie pisze on:

"Czy Jezus jest stwórcą?"

Co innego oznacza słowo dia, po którym następuje genetivus (dopełniacz), a zupełnie oznacza co innego, gdy następuje po nim accusativus (biernik).

Przyimek dia w połączeniu z genetivusem wskazuje zazwyczaj na wykonawcę czynności, a nie znany mi jest żaden jednoznaczny przypadek, w którym mógłby wskazywać na przyczynę, czy też powód, dla którego to zostało cos wykonane, jak to sugeruje Artur Olczykowski. Z takim znaczeniem możemy mieć do czynienia w przypadku, kiedy ten przyimek dia jest połączony z accusativusem (Patrz Wielki Słownik Grecko-Polski Nowego Testamentu, Remigiusz Popowski, Vocatio, Warszawa 1997, str. 125)

"A. Dia z gen. [...]III. O środku, o narzędziu, o czynniku działającym lub pośredniczącym, o sposobie, przez, dzięki czemuś, przy pomocy czegoś, za pośrednictwem czegoś, pod wpływem czegoś. [...]2. Z gen. osób. a. Dla oznaczenia pośrednika czynności; często o pośredniku czynności Boga lub czynności ludzi, kierowanej do Boga, przez, za pośrednictwem, np. [...] Kol 1,16 [...]"

Tutaj chciałbym się na chwilę zatrzymać i zwrócić uwagę czytelnika na jeden szczegół. Autor tegoż wspomnianego słownika, ks. Prof. Remigiusz Popowski zwraca nam uwagę na fakt, że dia z genetivusem osób ma nieco inne znaczenie niż dia z genetivusem rzeczy nieosobowych.

"Dia z acc [...]II. O racji, o powodzie. 1. Powód dzięki któremu coś się dokonuje, coś wynika, istnieje z powodu, ze względu na coś"

Teraz zatrzymamy się na nieco dłuższą chwilę. W zupełności się zgodzę z autorem, że w Biblii można znaleźć wyjątki niemal od każdej reguły gramatycznej. Powiem nawet więcej. W Biblii można znaleźć nawet błędy gramatyczne. Sam fakt, że cała Biblia jest natchniona przez Boga, nie implikuje od razu faktu, że jest pod każdym względem precyzyjna i nie zawiera żadnych niedociągnięć gramatycznych i stylistycznych. Biblia oprócz tego, że jest Słowem Bożym, to jest również słowem ludzkim, gdyż została spisana zarówno przez człowieka jak i dla człowieka. Znaczenie słowa "natchniony" wyjaśnia nam św. Paweł w 2 Tm 3,16 pisząc, że oznacza to, iż jest ono pożyteczne do nauczania, przekonywania, poprawiania i kształcenia w sprawiedliwości. Jednakże jak każde słowo ludzkie podlega ono pewnym sensie prawom statystyki i probabilistyki. Aby to zilustrować posłużę się analogicznym przykładem. Wyobraźmy sobie Jana Kowalskiego, który jest świetny z matematyki, gdyż najlepiej ze wszystkich w szkole umie rachować. Jednakże w rzeczywistości i jemu zdarzają się pomyłki. Załóżmy, że przy dodawaniu liczb trzycyfrowych nasz Jan myli się z częstotliwością 1 na 100. Zróbmy więc test i podajmy mu do policzenia 1000 słupków, w którym każdy słupek powtarza się 10 razy (jest ich więc dokładnie 100 różnych rodzajów). Jest wyjątkowo mało prawdopodobne, aby nasz Jan zrobił 10 takich samych błędów w dokładnie takich samych słupkach. Identycznie ma się ta sytuacja z tą omawianą podczas tej dyskusji. Jak zaznaczyłem, spośród tak wielu przykładów użycia dia+ genetivus (a szczególnie w odniesieniu do osób) nie spotkałem się z przykładami jednoznacznie wskazującymi, że coś było zrobione ze względu na kogoś. A skoro tak, to musi to oznaczać, że ta reguła gramatyczna była bardzo mocną regułą, która w przypadku jej złamania, musiała dać odczuć słuchaczom, że mają oni do czynienia z cudzoziemcem nie znającym dobrze tego języka. Co więcej, w przypadku Jezusa Chrystusa taka konstrukcja (dia+ genetivus) była użyta co najmniej kilka razy w kontekście stwarzania, a w takim samym kontekście ta druga konstrukcja (dia + accusativus) nie była użyta ani razu (przynajmniej mi się nie udało znaleźć). Takich bardzo mocnych przykładów ukazujących nam, że Jezus jest stwórcą (dia+ genetivus) można znaleźć przynajmniej 4:

Jan. 1:3
3. Wszystko przez nie (dia+ genetivus) powstało, a bez niego nic nie powstało, co powstało.
(BW)

Jan. 1:10
10. Na świecie był i świat przezeń (dia+ genetivus) powstał, lecz świat go nie poznał.
(BW)

Kol. 1:16
16. Ponieważ w nim zostało stworzone wszystko, co jest na niebie i na ziemi, rzeczy widzialne i niewidzialne, czy to trony, czy panowania, czy nadziemskie władze, czy zwierzchności; wszystko przez niego (dia+ genetivus) i dla niego zostało stworzone.
(BW)

Hebr. 1:2
2. Ostatnio, u kresu tych dni, przemówił do nas przez Syna, którego ustanowił dziedzicem wszechrzeczy, przez którego (dia+ genetivus) także wszechświat stworzył.
(BW)

Co więcej, właściwe rozumienie tego ostatniego przykładu potwierdza nam najbliższy kontekst tej wypowiedzi:

Hebr. 1:8-10
8. Lecz do Syna [powie]:
....
10. [...] Tyś, Panie, na początku ugruntował ziemię, I niebiosa są dziełem rąk twoich;
(BW)

Mamy więc tutaj cztery przykłady użycia tej konstrukcji przez trzech niezależnych natchnionych autorów. Ponadto można znaleźć jeszcze inne przykłady potwierdzającą tę koncepcję Jezusa-Stwórcy:

1 Kor. 8:6
6. Wszakże dla nas istnieje tylko jeden Bóg Ojciec, z którego pochodzi wszystko i dla którego istniejemy, i jeden Pan, Jezus Chrystus, przez którego (dia+ genetivus) wszystko istnieje i przez którego (dia+ genetivus) my także istniejemy.
(BW)

Gdyby w Piśmie Świętym była sytuacja, że kilka razy by występowała konstrukcja dia + accusativus w kontekście stwarzania i Jezusa, a jeden raz konstrukcja dia + genetivus, to wtedy moglibyśmy podważać tę koncepcje na podstawie wyjątków występujących w Biblii. Wtedy ja zgodnie z regułą onus probandi nie miałbym wielu mocnych dowodów na na poparcie swojego stanowiska. Cała argumentacja Olczykowskiego jest niestety naciągana. Przejdźmy jednak do dalszej części rozważań mojego oponenta:

Rzym. 14:15 BW
Jeżeli zaś z powodu (dia z accusativusem) pokarmu trapi się twój brat, to już nie postępujesz zgodnie z miłością; nie zatracaj przez swój pokarm tego, za którego Chrystus umarł.

Rzym. 14:20 BW
Dla (dia z genetivusem) pokarmu nie niszcz dzieła Bożego. Wszystko wprawdzie jest czyste, ale staje się złem dla człowieka, który przez jedzenie daje zgorszenie.

Po pierwsze, wcale to nie jest takie pewne, czy św. Paweł miał na myśli dokładnie to samo. Ale pójdźmy na rękę Olczykowskiemu i załóżmy, że jednak mówi o tym samym. Jednakże, gdy sięgniemy jeszcze raz do Słownika Grecko-Polskiego Nowego Testamentu, to przekonamy się, że mój oponent popełnił następny błąd.

(Wielki Słownik Grecko-Polski Nowego Testamentu, Remigiusz Popowski, Vocatio, Warszawa 1997, str. 125-126)

dia [...]B. dia z acc., [...]4. zamiast dia z gen. dla oznaczenia czynnika sprawczego, przez, dzięki.

Widzimy, że dia z accusativusem może być niekiedy równoważnikiem dla dia z genetivusem, ale o sytuacji odwrotnej nic w tym słowniku nie znajdujemy. Ta zależność jest tylko jednostronna. Nie znajdujemy w tym słowniku wzmianki o tym, że dia z genetivusem może być zrozumiane w takim znaczeniu jakie ma dia z accusativusem. dia z acc może czasem oznaczać, że coś zostało zrobione "przez kogoś", "za pośrednictwem kogoś", natomiast dia z gen nie może być użyte w znaczeniu "ze względu na kogoś". I tu jest cała różnica. Aby ukazać, na czym polega ta zależność jednostronna posłużę się następującym przykładem: W pewnym kontekście słowa "jasny" i "zrozumiały" mogą być synonimami, a w innym kontekście nie. Możemy powiedzieć, że "to jest jasne/zrozumiałe dla mnie", jednakże nie możemy powiedzieć: "ten dywan jest zrozumiały", gdyż w tym przypadku słowo "zrozumiały" nie jest synonimem słowa "jasny".

"ze względu"

"dla"

Rz 14:20 BT
Nie burz dzieła Bożego ze względu (dia z genetivusem) na pokarmy. Wprawdzie każda rzecz jest czysta, stałaby się jednak zła, jeśliby człowiek spożywając ją, dawał przez to zgorszenie.

Rz 14:20 PNŚ
Przestańcie burzyć dzieło Boże tylko ze względu (dia z genetivusem) na pokarm. Wprawdzie wszystko jest czyste, ale szkodliwe jest dla człowieka, który spożywa, gdy istnieje powód do zgorszenia.

Rz 14:20 BP
Nie unicestwiaj dzieła Bożego ze względu (dia z genetivusem) na pokarm. Wszystko jest czyste, ale złe jest dla tego człowieka, który w sposób grzeszny spożywa.

Rz 14:20 BG
Dla (dia z genetivusem) pokarmu nie psuj sprawy Bożej. Wszystkoć wprawdzie jest czyste; ale złe jest człowiekowi, który je z obrażeniem.

Rz 14:20 BB
Dla (dia z genetivusem) pokarmu nie psuj sprawy Bożej, wszytkić rzeczy są czyste, ale źle jest człowiekowi, który je z zgorszeniem.

Pomijając fakt, że użyta tutaj konstrukcja gramatyczna odnosi się do rzeczy a nie osób, to jeszcze stanowczo się nie zgodzę ze swoim oponentem. Olczykowski popełnia typowy błąd polegający na tym, że w polemice bazuje na polskich przekładach, zamiast starać się zrozumieć myśl zawartą w języku oryginalnym. To nie samo polskie słowo "dla" jest tutaj punktem spornym, tylko myśl, czy ze względu na pokarmy mamy nie psuć sprawy Boże, czy też przez pokarmy. To nie chodzi tutaj o dobro czynione dla pokarmów, tylko dobro dla sprawy Bożej. To przez pokarmy możemy popsuć coś innego. Mimo iż polscy tłumacze oddali tutaj słowo "dla", jednakże znaczenie tej wypowiedzi jest nieco inne. Zaproponowane przez mojego oponenta zrozumienie tego wersetu jest przynajmniej niejednoznaczne.

"ze względu",

"dzięki"

Rz 8:3 BWP
Albowiem gdy nic nie mogło Prawo, które było bezsilne z powodu (dia z genetivusem) ciała, wtedy zesłał Bóg swojego Syna w ciele podobnym do ciała grzesznego i w tym ciele wydał na grzech, z powodu jego grzeszności, wyrok potępienia.

Rz 8:3 BW
Albowiem czego zakon nie mógł dokonać, w czym był słaby z powodu (dia z genetivusem) ciała, tego dokonał Bóg: przez zesłanie Syna swego w postaci grzesznego ciała, ofiarując je za grzech, potępił grzech w ciele.

Rz 8:3 PNŚ
A ponieważ Prawo cechowała niemożność, gdy było słabe z powodu (dia z genetivusem) ciała, Bóg, posyłając własnego Syna w podobieństwie grzesznego ciała i w związku z grzechem, po tępił grzech w ciele.

Komentarz bardzo podobny do poprzedniego. Wyraźnie widać, że to wyrażenie "z powodu" nie ma nic z tego znaczenia, jakie Olczykowski chciał włożyć w werset Kol 1,16. Tamte "z powodu" miało znaczenie "ze względu na Jego dobro", "dla Niego", natomiast to "z powodu" wskazuje na samą przyczynę, jako czynnik działający.

Identyczny komentarz do tych dwóch wcześniejszych. To słowo "dzięki" nie ma nic wspólnego ze znaczeniem "ze względu dla modlitwy (dla nich samych, dla dobra tych modlitw)".

Fragment z Listu do Rzymian nie wymaga chyba komentarza. Jasne jest, że ciało jest POWODEM słabości zakonu. Myślę, że możemy się też zgodzić, że modlitwa jest przyczyną, powodem dla której Bóg coś czyni, a nie narzędziem, które samo coś wykonuje, co musielibyśmy przyjąć, jeśli chcielibyśmy stosować się do zaleceń i rozumienia autora polemiki z moim artykułem:

No przepraszam bardzo. Zdaje się, że to Pan chciał nam udowodnić, że dia użyte w Kol 1,16 może być przetłumaczone (tzn. mamy prawo przetłumaczyć jako przyczynę, ze względu na którą Bóg stworzył świat). Jak do tej pory nie podał Pan ani jednego wersetu w którym dia + genetivus mogłoby być użyte w właśnie takim znaczeniu. Zamiast tego się koncentruje na podważaniu, że dia z genetivusem nie zawsze musi oznaczać narzędzie. Pomijając fakt, że ja nigdzie nie twierdziłem, iż każda rzecz, przy której występuje taka konstrukcja gramatyczna musi być w ten sposób rozumiana za każdym razem, to Olczykowski całkowicie odwraca sens naszej polemiki. Dyskutowaliśmy przecież nad dwiema możliwościami, które stanowią logiczną interpretację wersetu Kol 1,16. Jedna z tych możliwości była taka, że dia w tym fragmencie wskazywała nam na Jezusa jako wykonawcę dzieła stworzenia, a drugą możliwością było to, że to słowo wskazywało nam na Jezusa, jako przyczynę ze względu na którą Bóg stworzył wszechświat. Ja wykazałem, że dia z genetivusem daje nam możliwość zrozumienia iż Jezus jest wykonawcą tego dzieła, a natomiast Olczykowski nie wskazał żadnego fragmentu ukazującego poprawność drugiej interpretacji. Co więcej, ja poszedłem dalej, gdyż opierając się na zasadach statystycznych wykazałem, że zrobienie za każdym razem (a tych przykładów jest dość sporo) tak mało prawdopodobnego błędu musi być niemożliwe. W tym momencie nawet podanie kilku wyjątków przeczących tej regule mogłoby nie być wystarczającym argumentem. Ponadto podałem jeden werset bezpośrednio stwierdzający, iż Jezus jest stwórcą (Hebr 1,10), a Olczykowski nie dał mi niczego wyraźnie przeczącego tej koncepcji. On podał tok rozumowania, na podstawie którego wyciągnął swój wniosek, a ja ukazałem, że jest on całkowicie bezpodstawny.

Ponadto w tej powyższej swojej wypowiedzi Olczykowski ponownie popełnia błąd polegający na polskojęzycznym rozumowaniu. Aby bardziej to zilustrować, posłużę się przykładem z życia wziętym, gdy uczęszczałem na lekcje języka angielskiego. Zwróćmy uwagę na te dwa angielskie zdania:

I have been here for a year - Ja jestem tu przez rok
I have been here since May - Ja jestem tu od maja.

Podobnym błędem byłoby przetłumaczenie wyrazu "for" na "przez", a wyrazu "since" na "od". Jeśli będziemy w ten sposób wszystko tłumaczyć, to będą nam wychodzić głupoty takie, jaką popełnił mój kolega na kursie, gdy chciał przetłumaczyć zdanie "Ja jestem tu od roku", a ponieważ dla niego słowo "od" było odpowiednikiem angielskiego "since", więc przetłumaczył to zdanie następująco: "I have been here since a year", co jest oczywistym błędem..

Przyimek dia w połączeniu z genetivusem wskazuje zazwyczaj na wykonawcę czynności, a nie znany mi jest żaden jednoznaczny przypadek, w którym mógłby wskazywać na przyczynę, czy też powód, dla którego to zostało cos wykonane, jak to sugeruje Artur Olczykowski.

powodu i przyczyny

Z niecierpliwością czekamy...

Żebrowski Grzegorz - Czerwiec 2004

dzięki

Grzegorz Żebrowski

Grzegorz Żebrowski

Szukaj

Tagi użytkownika

Czy Jezus jest stwórcą? (cz.2)

Polityka Cookies

Zachowane Artykuły